با باز گذاشتن دست معلم برای چگونه یاد دادن موضوعات درسی، امكان رشد و خلاقیت و گوناگونی در زمینه آموزش پدید میآید
برای خوانندگان این مطلب كه بالطبع فارسی زبانند، مبنای مقایسهها را ایران قرار میدهیم. به این امید كه خوانندگان عزیز افغان و تاجیک هم به بزرگی خود ببخشند.
آنچه در هر پایه درسی مدارس انتاریو باید تدریس شود نه به صورت یک كتاب ثابت، بلكه در حد سرفصلها و فصلهای آموزشی (كوریكولوم) از طرف وزارت آموزش پرورش ابلاغ میشود.
در ایران رسم بر این بوده و هست كه كتابهای درسی برای هر پایه تحصیلی توسط گروه تهیهكنندگان (مولف و تصویرگر و...) منتخب دولت نوشته میشود و هر سال بازنگری شده و با قیمت سوبسیدی به دانشآموزان فروخته میشود. معلمین هم موظفند همان كتاب را درس بدهند و امتحان بگیرند. در صورت تمایل و داشتن وقت میتوانند مطالب غیر كتاب را هم اضافه بر آن درس بدهند. دانشآموزان كتابهای درسی خود را اول هر سال میخرند. كتابها بعد از تمام شدن سال تحصیلی بسته به شانس خود: انبار، بازیافت، ارسال به مناطق محروم، یا هدیه میشوند. و سال دیگر روز از نو و روزی از نو!
این سند هر چند سال یكبار توسط متخصصین مورد بازبینی و مطالعه قرار میگیرد و تغییرات اساسی و جزیی در آن اعمال میشود. برای مثال سند ریاضی چاپ سال ٢٠٠٥ و جزو كم حجمترین سندهاست. یعنی تمام عناوینی كه از دانش آموزان كلاس اول تا هشتم انتظار میرود در ١٣٥صفحه آمده است.
از سوی دیگر سند علوم اجتماعی جزو گرامیترین رشتههای درسی در ده ساله اخیر است. سال ٢٠١٣ با فر و شكوه سند مربوط به پایه درسی اول تاششم در ٢١٣ صفحه رونمایی شد. سند كلاس هفتم و هشتم در سال ٢٠١٨ به زیور اشتراک آراسته شد.
در سند اخیر توجه به یادگیری بومیان كانادا از عمدهترین تغییرات مثبت معرفی شده است. آموزش دوساله پیش دبستان چون اخیرا اجباری شده دروس همه رشتهها (زبان، ریاضی، علوم و تكنولوژی، هنر، علوم اجتماعی، بهداشت و ورزش) برای دو گروه سال اول پیش دبستان junior kindergarten و سال دوم یا همان senior kindergarten در یک سند در سال ٢٠١١ بطور پیشنهادی (draft) ابلاغ شد.
از آمار بگذریم و به درس بچههایمان بازگردیم:
برخلاف آنچه ما در ایران از دخترخاله همسن خود میپرسیدیم ما درسمان "تصمیم كبراست. شما كجایید؟" اینجا چنین سوالی محال است!
معلمین باید درسها را خود طراحی كنند. مثلا یاد دادن اهرم یک مبحث علوم، معلم یا باید خود دست به ابتكار زده و با مثال و آزمایش، مفهوم درس را منتقل كند، یا با نمایش دادن فیلم، یا با خواندن كتاب مربوط، یا از وبسایتهای آموزشی؛ و یا تركیبی از این چند تا اهرم و ماشینهای ساده را به بچهها تفهیم كند. برخی كمپانیهای انتشاراتی هستند كه كتابها را به نوعی چاپ میكنند كه كتاب دانشآموز، كتاب راهنما برای معلمین، سوالهای امتحانی، پوسترهای آموزشی و خلاصه بسته آموزشی را ارائه میكنند. كتابها با جلد و كاغذ و كیفیت چاپ مقاومی تولید میشوند بطوری كه هر دانش آموز یكسال به امانت از آن استفاده میكند و تابستان در قفسه كتابخانه كلاس به مرخصی میرود تا سال دیگر همان كتاب زندگی دوباره خود را سرگیرد.
معمولا دو نشر Nelson و Pearsonمطرح و در دسترس هستند و فقط برای ریاضی كتاب كاغذی رایجتر است. ضمنا معلمینی كه از آنها استفاده میكنند بخشهایی را انتخاب میكنند و به ترتیبی كه خودشان صلاح میدانند جلو میروند نه الزاما از فصل یک شروع كنند و بعد فصل دو و بعد سه...
پس دفعه بعد كه دیدید فرزند شما هر از گاهی كاغذی به خانه میآورد و اگر دفتر و كتاب ثابتی برای هر درس ندارد بدانید چرا.
"تصمیم كبرا"یی در كار نیست
وبسایتهای آموزشی بسیار مفید و موثری هستند كه با آموزش و پرورش قرارداد دارند و دانشآموزان دسترسی (یوزر و پسورد) را از طریق معلم خود رایگان دریافت میكنند. میزان فعالیت و پیشرفت دانشآموز از آن طریق برای معلم و/یا والدین قابل دسترسی میباشد. وبسایتی كه برای تقویت خواندن است Razkids Reading A-Z است كه در آن كتابها در سطوح مختلف سختی موجود است و سوالهایی كه بچهها باید بعدش پاسخ دهند روحیه تفكر و نقد و درک مفهوم را تقویت میكند. وبسایت معروف دیگر Prodigy است كه در آن معلم میتواند سوالها را طراحی كند و در واقع یک بازی كامپیوتریست كه برای هر چالش سوالی باید جواب داده شود. ماهیت جنگی این وبسایت فعلا مد نظر این نوشته نیست.
دو نكته لازم به ذكر است: با باز گذاشتن دست معلم برای چگونه یاد دادن موضوعات درسی، امكان رشد و خلاقیت و گوناگونی در زمینه آموزش پدید میآید كه شاید این آرزوی برخی معلمین ایرانی باشد؛ از سوی دیگر معلمین كانادایی كه از داشتن كتاب ثابت برای هر پایه و هر درس در ایران میشنوند میگویند خوشا به حالشان! از دغدغه طراحی تدریس فارغند...ایكاش ما هم!
نكته بعدی انعكاس سیاستگذاریهای دولت فخیمه استانی بر سیستم آموزش است. نمونه آن تصویب تغییرات محسوس در زمینه بهداشت و ورزش در زمان صدارت لیبرالهاست كه مخالفتهای زیادی را در بین گروهها و ملیتهای زیادی از جمله كاتولیکهای معتقد، جمعی از مسلمانان، و گروه قابل ملاحظهای از چینیهای مقیم تورنتو برانگیخت.
"پایین آوردن سن" مقدمات آموزشهای جنسی در كوریكولوم و تاكید بر عادی جلوه دادن "گرایش به همجنس" از قابل توجهترین موضوعات این سند(چاپ سال ٢٠١٥) بود.
باز هم برویم داخل مدرسه. برای اطمینان حاصل كردن از اینكه معلمین سرفصلهایی كه باید درس بدهند را درست دنبال میكنند یكی از راه كارها هماهنگی گروهی معلمین هر پایه (درون یک مدرسه) است. چه بسا معلمینی كه ناهار خود را طی جلسه و در كتابخانه میخورند تا بتوانند نحوه تدریس را با كلاسهای دیگر مرور كنند. كمک رسانی و كار تیمی، چیزیست كه در مدرسههای موفق رخ میدهد. مثلا بخش "اندازهگیری" در ریاضی، یا "حیوانات" از مبحث علوم را همه معلمهای كلاس دوم آن مدرسه با هماهنگی درس میدهند. ضمنا برخی برنامههای ارزیابی (امتحان) نیز در سطح استان به منظور نظارت بر توسعه سند اجرا میشود كه ما در مبحث ارزیابی و آزمون به آن خواهیم پرداخت. در برخی مدارس یک معلم برای ریاست گروه پیش دبستان تا كلاس سوم (primary)، و یک معلم برای كلاسهای چهارم تا ششم (junior).انتخاب میشود. در بعضی مدارس تا كلاس هفتم و هشتم هم هست كه معمولا (intermediate) خوانده میشوند. نامگذاری گروه های سنی در برخی مناطق آموزش و پرورش كمی متفاوت است.
این نوشته ادامهدار است. مثالهایی از سند، نحوه ارزیابی یادگیری دانشآموزان، نحوه برخورد با مشكلات یادگیری، روابط با اولیا مدرسه از موضوعات آینده خواهد بود.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Leila Kazemzadeh لیلا كاظم زاده معلم رسمی انتاریو و ساکن تورنتو میباشد. او كارشناس ادبیات انگلیسی از دانشگاه علامه طباطبایی و كارشناس آموزش از دانشگاه لیک هد (Lakehead) است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو