یوگایی که در این نوشته مد نظر است، نوعی سیستم فیزیکی( بدنی)، معنوی هنری است که در جهان غرب، شهرت فراوانی پیدا کرده است.
یوگا عبارت است از تمرینات مختلف با ژست و حالت وضعیتی ویژه در نشستن محکم و ثابت، اما آرام و ساکت که شامل تمرین سفت و سخت کردن عضلات و همچنین توجه و دقت به تنفس و تمرینات تفکر عمیق(MEDITATION) می‌باشد. اگر شخصی تمرینات یوگا را به خوبی بداند متوجه خواهد شد که اساس و اصول تمرینات یوگا را می‌تواند به خوبی به مساله روابط زناشویی ربط دهد. همانطوریکه تمرینات عادی یوگا به قوی شدن عضلات،جذابیت شخص و تندرستی او می‌انجامد، تمرینات عادی روابط زناشویی نیز می‌تواند مثل یوگا، یک ازدواج زیبا و محکم و پایداری را بوجود ‌آورد. ما می‌توانیم با رشد تمرینات و انعطاف پذیری به دنیای درونی همسر خود پی ببریم. دلیل آن اینست که ما علاقه داریم به افرادی که از جهات مختلف با ما متفاوت‌اند جلب توجه نماییم. روابط زناشویی نیز این فرصت را به ما می‌دهد که مثل تمرین انقباض و انبساط کردن عضلات مداوم خودمان را طوری آزاد نماییم که بتوانیم با احساسات، رفتارها، سلیقه ها، ارجعیت و یا برتری‌ها و ارزش‌هایی که ممکن است با ارزشهای ما متفاوت باشند احساس آشنایی و راحتی نماییم.
برای برقراری ارتباط بایستی اینقدر کوشش شود که به حد ناراحتی و حتی فشارهای روانی نگردد. منظور از این کشمکش‌ها، احتراز از ناراحتی نیست، بلکه اینقدر فرد باید مقاومت نماید که خود و شریک زندگی او همدیگر را بهتر درک نمایند. درست مثل یوگا، اینقدر باید به کشمکش ادامه داد و مقاومت نمود که بتوان تشخیص داد چه موقع باید کوتاه آمد تا تولید خطر و آسیب نشود. برای این منظور ما بایستی خودمان را خوب و به اندازه کافی شناخته باشیم تا بتوانیم از عهده این مهم برآییم. کشش(STRETCH) زیاد می‌تواند آزار‌دهنده و آسیب‌آور شود. از جهتی اگر هم خیلی زود کوتاه بیاییم و احساس خسته بودن نماییم هرگز رشد نخواهیم کرد وقوی و نیرومند نخواهیم شد. با یافتن این نقطه تعادل زیبا و ممتاز ما می‌توانیم حداکثر استفاده را در تمرینات یوگا و نیز در ازدواج‌مان بنماییم.
به محض اینکه تمرینات یوگا بهتر شود ما نیز سطح گنجایش رشد تحملمان بالا می‌رود در حالیکه هنوز به وضعیت خاص مشکل خود باقی می‌مانیم. این کشش و کوشش به ما مجال می‌دهد تا به رشد بهتر با کیفیت خوبتر به یوگا بپردازیم و این درست مثل ازدواج است. در مساله ازدواج ما بتدریج بیشتر به وضعیت و موقعیت‌هایخود که قبلا بسیار ناراحت‌کننده بودند توافق پیدا می‌کنیم.
در واقع کاربرد یوگا و تمرینات مربوط به آن در ازدواج یک موضوع مربوط به پذیرش موقعیت غیر قابل تحمل مثل بی احترامی و یا آزار و اذیت نیست، بلکه بیشتر افزایش سطوح توانایی فردی، روراست بودن، قابل انعطاف بودن و پذیرش است. ما با احساسات خود مثل خشم، ترس و غمگینی روبرو خواهیم شد. زمانیکه فرد به این احساسات مجال خودنمایی می‌دهد، می‌تواند با همسر خود با آغوش باز و توجه فراوان ارتباط برقرار نماید. ممکن است فرد حتی در جهت وضعیت‌هایی حرکت کند که هرگز تصور آنرا نمی‌کرده است و با کمال تعجب اما خوشحالی کشف می‌کند که توانسته این تعادل را پیدا کند. معنی اصلی یوگا به وحدت رسیدن است. زمانی که ما در یوگا تمرین ژست و یا قیافه خاصی می‌گیریم، حالت درونی مردانگی و زنانگی ما به یک تعادل می‌رسند و حاصل آن یک بدن نرم و قابل ارتجاع و دلپذیر و مطبوع خواهد شد و زمانیکه ما ازدواجمان را به عنوان یک تمرین انتخاب می‌کنیم حالت مردانگی و زنانگی درونی ما نیز به یک تعادل می‌رسند. یعنی بجای مقاومت در حالت مردانگی فعال مثل رقابت، آغازگری، مدعی بودن، تحت نفوذ در آوردن همسر خود یاد می‌گیریم که به این انرژی ها که صرف این رفتارها می‌شود و حالت زنانگی همسرمان را که در اصل قابل پذیرش بودن، منفعل بودن، احساسی بودن، کم حوصلگی آنها را بپذیریم و احترام بگذاریم و ازآنها سپاسگزاری نمائیم.
اگر این حالت زنانگی و مردانگی در هر کدام از افراد با یک تعادل و همکاری و پذیرش یکدیگر صورت بگیرد، انرژیهای دو طرف می‌توانند یکی شوند و تظاهرات آن یک حالت خوش‌آیند، قابل انعطاف و نرم شود.
در تمرینات یوگا، یک تمرین عادی تبدیل به هرچه بیشتر حرفه ای شدن می‌انجامد و نیز برعکس عقب انداختن طولانی تمرینات باعث می‌شود که از این هنر عقب‌نشینی شود. بنابراین با داشتن رابطه تنگاتنگ با یوگا و با تمرینات مداوم و پذیرش تفاوتها با گذشت و خوش بینی باعث می‌شود که هر دو طرف نیرومند و روابط آنها نیز قوی‌تر شود.
یکی از اهداف تمرینات یوگا اینست که شخص از لحاظ بدنی تندرست شود و این حاصل نمی‌شود مگر تحریک سیستم‌های بدنی مثل تنفس عمیق، دستگاه گوارش، گردش خون و بالاخره تمام وجود شخص به حرکت افتند. ما تمرین می‌کنیم تا انرژی خود را بالا ببریم تا جوانتر بمانیم و به خوبی به سن و سال پیری برسیم و یک زندگی طولانی و مفید داشته باشیم. همین منافع برای آنهایی‌که بتوانند به روابط خود با دیگران بویژه روابط زناشویی انعطاف پذیری پیدا کنند مثل تمرینات یوگا می‌شود.
شواهد علمی اخیر نشان می‌دهد که آنهایی‌که در ارتباط با یک ازدواج خوب و مطلوب هستند کمتر از بیماری‌های مختلف رنج می‌برند و طولانی‌تر زندگی می‌نمایند.
از طریق تامل و تفکر، از خود گذشتگی و عمل، کسانی که تمرینات یوگا می‌کنند به هر دو حالت خلسه و نشاط و آرامش روانی می‌رسند. زن و شوهر‌ها نیز اگر با ملاحظه و دقت و توجه به کلیات و کوشش در وقف کردن خود و گذشت در ازدواج خود بنمایند، نیز می‌توانند به همان حالت نشاط و خلسه و به یک کیفیت آرامش‌بخش درونی برسند.