در بخشهای پیشین این گفتار در باره پیدایش دانش شرق شناسی در اروپا  جستجوئی انجام شد و خاورشناسائی در کشورهای "ایالات متحده آمریکا"و "آلمان " و "انگلستان"و فرانسه شناسائی شدند و در تاریخچه خاورشناسی و خاورشناسان نامداران کشورها کوششی بعمل آمد، در جستجوی خاورشناسی وخاور شناسان فرانسوی در چند شماره پیش اطلاعاتی به حضورتان تقدیم گردید و امروز جستار شرق شناسی در فرانسه دنبال میشود.
رومن گریشمن : باستان شانس و خاور شناس مشهور فرانسه رومن گریشمن (Roman Grishman)در ماه اکتبر 1895 در استان خارکف اکراین که جزءمستملکات روسیه بود  در یک خانواده یهودی بدنیا آمد و درسال1979 درگذشت. وی درسال 1917 پس از وقوع انقلاب کبیر روسیه به فرانسه مهاجرت نمود و در دانشگاه سوربُن و مدرسه تحقیقات عالی و مدرسه عالیه "لوور" به تحصیل در رشته باستان شناسی و زبانهای شرقی پرداخت. و پس از فراغت از تحصیل عالیه باستان شناسی بهمراه همسرش "تانیا گریشمن" بدعوت دولت ایران به ایران آمد ودر نهاوند، لرستان، اسدآباد، تپه "سیلک" کاشان، بیشاپورو شهر شوش به حفاری و مطالعات باستان شناسی پرداخت و در سال 1949 هم باز به همراه تانیا به کوههای صعب العبور منطقه بختیاری رو نهاد خود گریشمن در این باره نوشته است "در بهار 1949ما برای نخستین بار در ایران آثار بقایای انسان عهد مزبور (عهد دوران نوسنگی) را در حفاری های غاری در تنگ "ّپبِد =Pabed» در کوه های بختیاری واقع در شمال شرقی شوشتر تشخیص دادیم" (1). آثاری که گریشمن نوشته آنها که از همه مهمترهستند. کتاب "ایران از آغاز تا اسلام" و دیگری "چُغازنبیل" در 4 جلد و "جزیره خارک "و"مسجد سیلمان" میباشند وکتب دیگری هم نوشته‌اند کتاب "ایران از آغاز تا اسلام" او درسال 1335 خورشیدی توسط شادروان دکتر محمد معین به فارسی ترجمه شده و چاپ شده است. تعداد کتابهائی که نوشته 20 جلد و 300 یادداشت است و توضیحاتی هم از او منتشر گردیده است . همسر گریشمن هم تانیا نام دارد و از سال 1321 خورشیدی تا 1346 مدت 35 سال همراه شوهر در ایران بوده خاطرات خودرا با عنوان "من هم باستان شناس شدم" نوشته است وی متولد 1900 میلادی و متوفی در سال 1984 بوده است. پروفسور گریشمن هم 5 سال پیش از تانیا یعنی درماه سپتامبر سال1979 میلادی درپاریس در گذشته است .(2) .
موضوع جستجوهای دکتر گرشمن شامل یک دوره 4500 ساله از تاریخ سرزمین ایران از تپهسیلک (Siyalk) کاشان گرفته تا تحقیقات تاریخی و باستان‌شناسی شهر سلطنتی شوش دوران هخامنشی و جنگهای داریوش سوم با اسکندر مقدونی و مطالعات خاورشناسی در باره دینهای ایرانی مانند زرتشتی و مسیحیت ومزدکی  دوران ساسانیان را شامل می‌باشد. بطور خلاصه وی درسال 1930 با هیات باستان‌شناسی فرانسه به منطقه "تلو " به عراق کنونی اعزام شد و درسال بعد در راس گروه باستان‌شناسان فرانسوی عازم ایران گردید و در بخشهائی از سرزمین ایران مانند تپه "گیان" در نهاوند و لرستان، کاشان، خوزستان و جاهای دیگر به جستجو وحفاری پرداخت ودر سال 1936 با هیا ت باستان شناسان  فرانسوی برای تحقیقات باستان شناسی و کاوش در آثار باستانی به افغانستا ن مامور گردید و درسال 1941 به ریاست  ماموران باستان شناسان فرانسه در افغانستان برگزیده شد و پس از پایان جنگ دوم جهانی مجدا به ایران آمد و درسال 1949 با کاروان به منطقه کوهستانی بختیاری عزیمت نمود وهمانطور قبلا گفتم در این ماموریت بود که برای اولین بار غاری را کشف نمود که محل زیست انسانهای نئولیتیک(Neolithic= انسان دوران نوسنگی = عصرحجر جدید ) بوده است . تحقیقات او متنوع است و مطالعات باستان شناسی، تاریخی، کتیبه شناسی و سکه‌شناسی در محدوده تاریخی ایران وافغانستان است .(3).
در سایت اینترنتی "انسان‌شناسی و فرهنگ" مقاله مفصلی در باره رومن گریشمن  آمده که خلاصه ای از آن رادر اینجا می آورم : رومن گریشمن در سوم اکتبر 1895 در خارکف از شهرهای روسیه آنروز واقع در کشور اوکراین فعلی در یک خانواده یهودی زاده شد . در جریان انقلاب 1917 روسیه رومان گریشمن از روسیه به استامبول پناهنده شد و ابتدا بعنوان یک ویالونیست  مشغول کارشد ولی چندی بعد به فلسطین رفت ودر یک مزرعه یهودی مشغول کار شد و در اینجا بود که که به باستان شناسی و زبانشناسی باستانی علاقه مند گردید و بدین جهت به فرانسه رفت و در سال 1923 در پاریس  باستان شناسی و زبانهای شرقی را فراگرفت. در سال 1948به درجه دکترای دررشته باستان شناسی نائل آمد . وی قبل این تاریخ  در سال 1930 به عراق رفته بود  و در حفاری منطقه تلو شرکت نموده بود و سپس به ایران آمده و حفریاتی در مناطق مختلف ایران انجام داده و پس از جنگ جهانی دوم  حفریات حودرا در ایران و افغانستان دنبال کرد و تعداد زیادی از ایرانیان رادر باستان شناسی تربیت نمود. از جمله کارهای او حفاری در لرستان وکشف معبد ایلامی "چُغا زنبیل" متعلق به 1250سال پیش از میلاد و "تپه گیان"در نهاوند و اسدآباد و جزیره خارک  قابل ذکر است. ایشان در افغانستان هم کشفیاتی نمود و آثار باستانی زیادی را شناسانید. در اثر اقدامات اودولت ایران در اول اردیبهشت 1327 خورشیدی باو نشان سپاس اهدا نمود .بدنبال آن دانشگاه تهران  دکترای افتخاری باو داد . نشانهای تاج وهمایون هم باو تقدیم شد . دکتر عزت الله نگهبان  باستان شناس معروف ایرانی که سابقه همکاری با گریشمن در حفاری ها داشته در کتابی بنام "مروری بر 50سال باستان شناسی ایران" چاپ 1385 از ماجرای غارت آثار باستانی ایران توسط هیات باستان شناسی فرانسه تحت ریاست رومن گریشمن پرده برداشت و نوشت که بسیاری از آثار مکشوفه برخلاف پیمان بین دولت ایران وموزه "لوور"که بایستی فهرست برداری و به تهران حمل شده و بین دولت ایران و موزه لوور بالسویه تقسیم میشد بدستور گریشمن  صورت برداری نشده و بدون  تسلیم سهم ایران از اشیائ مکشوفه از ایران خارج شده است واین موضوع در زمان نخست وزیری دکتر محمد مصدق در اثر هوشیاری نخست وزیر کشف گردیده است. (4). اما این موضوع مورد اختلاف است و بعضی از باستان شناسان ایرانی که از شاگردان رومن گریشمن میباشند  عقید ه دارند باید مدارک مستند بیشتری  بدست آید تا حقیقت روشن شود . شکی نیست که چنین حرکت زشتی از هیات باستانشناسی فرانسه بعید نیست زیرا نظیر آن در جریان حفاری اکتشافی دیو لافو  باستان شناس دیگر فرانسوی  سابقه دارد که قبلا در مقاله "غرب در برابر ایران" که در همین نشریه چاپ گردیده از طرف نویسنده شرح داده شده است. (5). از آثار رومان گریشمن علاوه برکتاب "ایران از آغاز تا اسلام" که در  سال 1335 خورشیدی توسط دکتر محمد معین ترجمه و از سوی انتشارات  بنگاه ترجمه ونشرکتاب و انتشارات نگاه منتشر شده کتاب "جزیره خارک" او هم به فارسی ترجمه و در سال 1339از طرف شرکت عامل نفت ایران چاپ شده است . کتاب "چُغازنبیل" هم جلدهای اول تا چهارم توسط آقای اصغر کریمی به زبان فارسی در آمده ودر سالهای 1373تا1375 از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور منتشر گردیده است. کتاب"کاوشهای سیلک" را هم خانم طوبیا صادق ترجمه کرده ودر شماره 6و7 مجله "روانشناسی و علوم تربیتی" آموزش وپورش مورخ شهریور ومهر 1319 چاپ نموده است .وکتاب "هنر ایرانی در دوران ماد وپارتیان وساسانیان، ترجمه عیسی بهنام  که در سال 1355 توسط بنگاه ترجمه ونشر کتاب طبع ونشر شده است و نیز کتاب خاطرات تانیا همسر روسی رومن گریشمن بنام "من هم باستان شناس شدم" با ترجمه خانم فیروزه دیلمقانی  درسال 1379 چاپ گردیده است .
دکتر صادق ملک شهمیرزادی باستان شناس و صاحب نظر در تاریخ باستانشناسی در ایران نوشته‌اند "ورود پروفسوررومن گریشمن به ایران را به عنوان عضو هیات باستان شناسان فرانسوی در ایران باید نقطه عطفی در ایجاد روند همآهنگ پژوهشهای هیات باستان شناسان فرانسوی تصور کرد. ابتدا درسال 1310شمسی (1931م)به همراه پروفسور جورج کنتینو G.contenau "تپه گیان" را حفاری کرد و درسال 1312شمسی مستقلا در تپه سیلک کاشان آغاز حفاری نمود و سالهای 1313و1316 در کاشان مشغول بود و گزارش کامل حفریات خودرا در 1317(1938) چاپ ومنتشر نمود.حفریات گریشمن در تپه سیلک باندازه‌ای دقیق بود تا سال 1356 از آن به  عنوان کلید اصلی گاهنگاری (تعیین زمان اشیاء مکشوفه ) فرهنگهای پیش از تاریخ فلات ایران استفاده میشد.(6).
آخرین مطلبی که لازم است در این جا گفته شود، این است که گریشمن و سایر ایران شناسان و باستان شناسان خارجی که به ایران می آمدند با هزینه وبرنامه از پیش تعیین شده مقامات سیاسی دولت‌های مطبوعه خود عازم سفر میشدند و شکی نیست که در بیشتر مواقع سود کشور خودرا بر منافع ملت ایران ترجیح میدادند و این مطلب در مورد فرانسویها که از سال 1900 امتیاز کشفیات آثار باستانی را از مظفر الدین شاه در دست داشتند  هم صادق است ونباید با ساده لوحی این اشخاص را حافظ منافع ایران تصورکنیم هیات باستان‌شناسان فرانسوی چه در زمان دیولافو وچه در زمان دومرگان و گیرشمن از اینکه از سادگی وحماقت و سودجوئی زمام داران ایران اسفاده نکرده وبسیاری آثار ارزنده باستانی ایران را مخفیانه وناجوانمردانه و خلاف پیمان های خود با ایرانیان به خارج منتقل ودر موزه لورو غیره جا نداده باشند مورد تعجب خواهد بود
منابع وماخذ:
1- رومن گریشمن: ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه دکتر محمد معین، چاپ انتشارات علمی وفرهنگی، تهران 1985=1361ص10.  
2- ویکی‌پدیای‌فارسی: مقاله، رومن گریشمن
3 - 1961 مقدمه
Grishman:Iran a Pelican Book
4 - محمد علی اختری: غرب دربرابر ایران نشریه ایران استار سال 1395شماره   شرح حال دیولافو
5 - دکتر صادق ملک شهمیرزادی : مقاله، بررسی تحولات باستان شناسی در ایران، مندرج در کتاب، مجموعه مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وابسته به وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، بکوشش علی موسوی گرمارودی، تهران 1369 ص105