جان روبرتواسکارچیاد از سال 1967 در دانشگاه ونیز ابتدا به تدریس زبان و ادبیات پارسی پرداخت و بعدها زمینه تحقیقات خودرا به رشته تاریخ ادیان و آسیای مرکزی گسترش داد و همچنین متن کهن ایرانی از جمله تاریخ سیستان را به ایتالیائی برگرداند
جان ربرتو اِسِکار چیا (Gianroberto Scarcia ) ایتالیائی در 11 ماه می سال 1933 میلادی در شهر رم متولد شده پس از گذرانیدن دوره تحصیلا مقدماتی وارد دانشگاه رم گردید و در سال 1955در رشته حقوق فارغالتحصیل شد. وی در همین دانشگاه بود که زبان و ادبیات فارسی را به عنوان زبان خارجی دوره تحصیلی برگزید و زیر نظر خاورشناس الساندرو بوزانی استاد ایران شناسی و اسلام شناسی دانشگاه رم که شرح حالش رادر همین رشته گفتارها در این نشریه خواندهاید به آموختن پرداخت و هم چون در بنیاد (ISMENO )/یا موسسه خاورشناسی ایتالیا در رشته فرهنگ وزبان ایرانی را فراگرفت .اسکارچیا افزون بر فارسی و آشنائی با برخی لهجهها و گویشهای مناطقی از ایران زمین مانند گیلکی،کردی و بلوچی با زبانهای انگلیسی، فرانسوی، روسی،یونانی وترکی هم آشنائی یافته است واو را میتوان از مروجان زبان وادبیات فارسی در ایتالیا شمرد . در"ونیز" به تربیت استادان زبان فارسی پرداخته و موفق شده است که تعداد قابل ملاحظهای افراد متخصص در رشته زبان وشعر فارسی پرورش دهد که کار ارزندهای به شمار میآید .آثارش به بیش از صد وهفتاد کتاب ومقاله میرسد که اکثر آنها در باره اسلام و زبان وتاریخ وفرهنگ ایرانی و نویسندگان و شاعران فارسی زبان است و منتخبی از اشعار چند تن از شاعران ایرانی، افغانی وتاجیک را هم بزبان ایتالیائی ترجمه کرده است. اسکارچیا همچنین مقاله "آثار هنری ایران در دوره اسلامی"را برای درج در دانشنامه "هنرهای زیبا"ی ایتالیا نوشتهاند. به ایران هم سفر کرده و از سال 1956تا 1957م مربی زبان وادبیات ایتالیائی در دانشگاه تهران بوده و سپس در دانشگاه شرق شناسی ناپل و دانشگاه رم از 1959تا 1967 م به عنوان استادیار به تدریس اسلامشناسی پرداخت ودر فاصله همین سالها مجله"شرق امروزی/moderno Oriente "را منتشر کرد که به موسسه شرقشناسی رم وابسته بود. از سال 1968 به ونیز رفت ومدت 17 سال وقت خودرا در راه ایجاد و توسعه ایرانشناسی دانشگاه "فوسکاری" در شهر "ونیز"و تربیت استاد زبان فارسی در این دانشگاه صرف کرد. اوریاست موسسه زبانشناسی ایرانی و زبانشناسی باستانی"اورال - آلتائی" را عهدهدار بوده است. دو سیمینار مهم در باره ایران دوره ایلخانیان و صفوی درسالهای 1977-1978 برگزار کرده و برای انجام ماموریتهای مطالعاتی سفرهای مکرر به ایران و افغانستان داشته است .(1).
خانم دکتر مریم میراحمدی نوشتهاند: جان روبرتواسکارچیاد از سال 1967 در دانشگاه ونیز ابتدا به تدریس زبان و ادبیات پارسی پرداخت و بعدها زمینه تحقیقات خودرا به رشته تاریخ ادیان و آسیای مرکزی گسترش داد و همچنین متن کهن ایرانی از جمله تاریخ سیستان را به ایتالیائی برگرداند و زمینه تاریخ فرق اسلامی، حرکت خوارج در سیستان،گسترش اسلام در نواحی شرقی ایران مانند افغانستان و آسیای مرکی کنونی به وسیله صفاریان و غزنویان، مسئله حاکمیت تشیع دوازده امامی در ایران و سایر نواحی از زمره مطالعات و جستجوهای ایشان میباشد (2).
پروفسور آنجلو میکله پیهمونتسه دانشمند خاورشناس ایتالیائی در مورد همکارش جان روبرتو اسکارچیا نوشته است: در سال 1967 برای نخستین بار در دانشکده زبان وادبیات خارجی دانشگاه ونیز کرسی زبان وادبیات فارسی بنیاد گرفت که استاد پروفسور جان روبرتو اسکار چیا ریاست آنرا به عهده داشت. او متخصص برجسته تاریخ شیعه اثنی عشری در ایران است. بعدها به کرسی استادی تاریخ ادیان ایران وآسیای مرکزی منتقل شد، ایشان تاریخ ادبیات فارسی را نوشت و قطعاتی از اشعار غنائی ایران، افغان وتاجیک، کلاسیک ومدرن و معاصررا ترجمه کرده و مقالات مختلفی در باره تاریخ هنر ایرانی به چاپ رسانیده است .(3) که تاریخ ادبیات پروفسور اسکارچیا در دانشگاه ناپل چاپ گردیده است (4).مولفان فرهنگ خاورشماسان در باره اسکارچیا( اسکارچا) نوشتهاند که او به زبانهای انگلیسی، فرانسه، روسی، یونانی، ترکی، فارسی واکثر لهجههای آن از قبیل گیلکی، کُردی، بلوچی وغیره ونیز به زبان لاتینی آشنائی دارد و درسالهای اخیر تعداد زیادی ماموریت مطالعاتی در ایران و افغانستان داشته که آخرین آنها همکاری علمی با دانشگاه ملی سابق (دانشگاه شهید بهشتی فعلی)در زمینه مطالعه وبررسی موقعیت فرهنگی ایلخانیان و سلاطین آنها بوده است.(5). واما دردانشنامه ویکیپدیا هم شرحی در باره خاورشناس یادشده آمده که خلاصهاش را میآورم: جان روبرتو اسکارچا(اسکارچیا)در 11 مارس 1933 در شهر رم تولد یافت. از شرقشناسان سرشناس معاصر ایتالیا است. استادش الساندروبوزانی است. اسکارچیا از کارشناسان معروف در جستارهای ایرانی است، کتابها وآثار فراوانی از او دردست است که شامل ادبیات ایران، اسلام شناسی،تاریخ و فلسفه و غیره است. وی در ترجمه شعر وادبیات شرقی به زبان روسی هم مهارت کامل دارد بطوری که که از زبان روسی هم کتابها بسیاری در زمینه مطالعات اسلامی ترجمه کرده است و برای این گونه تلاشهای خود جوائزی هم دریافت نموده است ازجمله از طرف وزارت میراث فرهنگی و بایگانی آثار فرهنگی ایتالیا درسال 2000جایزه ملی ترجمه را به او دادهاند کلیه کارهای تحقیقاتی وعلمی او در حوزه ادبیات وهنرهای ایرانی و قوانین حقوقی اسلامی ومسائل تاریخی خاور نزدیک است.درسال 1955 از دانشگاه رم درشته حقوق فارغالتحصیل گردید واز سال 1970 کرسی اسلامشناسی را در همان داشگاه در اختیار داشت در سالهای 1972تا 1976 رئیس دانشکده زبانهای خارجی و ادبیات دانشگاه "فوسکاری"در"ونیز" بود. از سوئی از 1967 تا 1998 به مدت 32سال پروفسور زبان وادبیات فارسی وتاریخ ادیان ایران وآسیای میانه بوده است از سال 1998 تا 2008 استاد اسلام شناسی و تمدن اسلامی در دانشگاه "فوسکاوی" ونیز بوده وهنوز هم در تدریس مسائل تاریخی اسلام وایران وخاورنزدیک وخاورمیانه مشغول هستند.(6). در پایان این جستار شایسته است که از خانم پروفسور بیانکاماریا اسکاچیا آمورتی هم یادی کنم که همسر پروفسور جان روبرتو اسکاچای معرفی شده دراین گفتاراست که ایشان هم مانند شوهر خودش صاحب کرسی اسلامشناسی و شاگرد الساندروبوزانی میباشند و مقالات زیادی در مورد آئینهای مذهبی ایران بخصوص تاریخ شیعه اثنیعشری در ایران از ابتدا تا روزگار صفویه و نیز بر روی متون قدیمی شیعی مانند آثار خواجه نصیر الدین طوسی، نجم الدین واعظ کاشفی،تحقیقاتی انجام داده است.دیگر از آثار خانم اسکارچیا در مورد خاندان پیامبر اسلام، پیشوایان، روند شکلگیری و تثبیت تشیع در ایران و قصص مقدس شیعی و پژوهشهائی، در مورد سیاست دوره شاهان پهلوی و وقایع سیاسی و ایدئولوژی انقلاب اسلامی (1979-1357) است که چاپ کردهاند .و نوشتههای خانم اسکارچیا در تاریخ ایران کمبریج جلد 3 بوسیله حسن انوشه وجلد 6 توسط آقای یعقوب آژند به فارسی برگردان شده که در سالهای 1362و 1380 چاپ گردیدهاند (7).
نگاهی به آثار ایران شناسی اسکارچیا:1-قاآنی شاعر ایرانی سده نوزدهم (نقد وبررسی) 1958.-2 - حماسه ایرانی ودرون مایه تورانی آن چاپ 1968. 3- شعر فارسی در بیست ساله اخیر چاپ 1973 . 4- چشماندازی از حافظ چاپ 1976-1978..5- تحول وگسترش ادبیات فارسی از عصر صفوی تاکنون .چاپ 1977. 6- درباره حقانیت ایران بر بحرین که درسال1957چاپ گردیده .7- در باره دواثر از صادق هدایت بوف کور وحاجی آقا چاپ 1958. 8 – کُردها، بررسی جامعهشناختی وتاریخی (نقد وبررسی ) چاپ1953. 9- فرّق اسلامی (نقد وبررسی) .1958 -10- وضعیت و اصول عقاید امروزی فرقه شیعی امامی شیخی در ایران.چاپ 1958. 11- تاریخ اجتماعی وسیاسی ایران در دوره معاصر از آغاز سلطنت قاجارها تا پایان جنگ نخستین با روسیه، اثر سعید نفیسی (نقد وبررسی)1958. 12- چنگیزخان فاتح جهان (تاریخ جهان گُشای جوینی) ترجمه از انگلیسی به ایتالیائی.چاپ 1962. 13- زرتشت وتخلیات مذهبی (ترجمه از انگلیسی به ایتالیائی)چاپ 1963. 14- تصوف چاپ 1962. 15- یادداشتهای دقیق در باره خوارج سیستان چاپ 1965.-- 16 فردوسی چاپ 1965. 17- حافظ، شمسالدین محمد چاپ1965. 18- سه نمایش کوتاه فکاهی اثر میرزاآقا تبریزی، ترجمه از فارسی به ایتالیائی چاپ1967. 19- یادداشتهائی درباره مشعشیان چاپ1970. 20- شیوه استنباط احکام در نزد شیعه مستقیم وغیرمستقیم)چاپ1971. 21- مکتب کلاسیک آذری چاپ 1973. 22- ُزروانیسم دامنه قفقاز چاپ1980. 23- دیوان غرب(ترجمه شاعرانه غزلیات شعرای ایران طبع بولونیا 1986 بسیاری از مقالات وکتابها که با همکاری دیگر خاورشناسان نوشته شده مانند تاریخ ادبیات فارسی با پیهمونتسه چاپ 1970و کار تحریر فرهنگ بزرگ فارسی– ایتالیائی (با همکاری )چاپ 1975. (8)
منابع وماخذ:
1- محمدرستمی: ایرانشناسان و ادبیات فارسی، ص478-479 تهران، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی 1390.-2- دکتر مریم میراحمدی: تاریخ تحولات ایران شناسی دوران اسلامی ص78/79.تهران انتشارات طهوری 1395. 3- علی موسوی گرما رودی (بکوشش): مجموعه مقالات انجمن واره مسائل ایران شناسی (آنجلو میکله پیه مونتسه) مقاله تاریخچه ایرانشناسی در ایتالیا ص106/107. تهران دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی 1369. 4- ایرج افشار: راهنمای تحقیقات ایرانی ص222 تهران مرکز بررسی ومعرفی فرهنگ ایران 1339. 5- گروه موالفان ومترجمان به سرپرستی پرویز مشکیننژاد: فرهنگ خاورشناسان، جلد اول ص280/281 تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1376. 6- ویکیپدیا، مقاله: جان روبرتو اسکارچیا. 7- ماخذ شماره 3ص106و ماخذ شماره 2- ص78. 8- ماخذ شماره 1 ص479-481 و ماخذ 5 ص280-289.
Mohammad Akhtari محمد علی اختری سردفتر باز نشسته اسنادرسمی ، ساکن تورنتو است 905-758-9325 |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو