چهارشنبه عصر، کمیته کاوشگر و حقیقت‌یاب کانادا که بعلت عدم همکاری شفاف ایران از طرف دولت کانادا برای بررسی دقیق سقوط هواپیمای اوکراینی پی‌اس۷۵۲ تشکیل شده بود گفت که هیچ مدرکی مبنی بر نقشه "از پیش طراحی شده" برای زدن هواپیمای اوکراینی در نزدیکی تهران پیدا نکرده است. این کمیته البته افزوده که این موضوع باعث عدم مسئولیت ایران از مرگ خدمه و مسافران نمی‌شود. این کمیته که از طیف وسیعی از متخصصین پزشک قانونی کانادایی و با هماهنگی با کشورهای متحد کانادا تشکیل شده بود، پس از هشت ماه آزمایش می‌گوید که اسنادش نشان می‌دهند که کانادا شواهدی مبنی بر اثبات ادعایش در "از پیش طرح شده بودن" این حمله موشکی سپاه ندارد.
قسمتی از این گزارش که جزو اسناد طبقه‌بندی شده نیست، امروز به بیرون درز کرده است. این گزارش بر اساس کلیه مدارک بدست آمده و نیز اطلاعات جاسوسی دولت کانادا تدارک دیده شده و می‌گوید: "در حالی که تیم پزشکی قانونی هیچ مدرکی مبنی بر از پیش برنامه‌ریزی شدن این سرنگونی پیدا نکرده، اما این به هیچ وجه به معنی عدم مسئولیت مرگ ۱۷۶ انسان بی‌گناه از ایران نیست".
 
کمیته حقیقت یاب کانادا: ایران نقشه از پیش طراحی شده برای زدن هواپیمای اوکراینی نداشته است
در این گزارش آمده که این تیم تخصصی کانادایی نتیجه‌گیری می‌كند كه ایران در ارائه "توضیح معتبر درباره چگونگی و دلیل" شلیک موشک و سقوط این هواپیما کوتاهی کرده و افزوده: "با توجه به كل اطلاعات موجود، تیم پزشكی قانونی به این نتیجه رسید كه مجموعه‌ای از اقدامات و کوتاهی‌های مقامات مدنی و نظامی ایران باعث ایجاد وضعیت خطرناكی شد كه در آن خطرات شناسایی شده قبلی دست كم گرفته می‌شدند و جدی گرفته نمی‌شدند. تیم پزشکی قانونی کلیه اطلاعات موجود را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ولی فقط ایران است که به شواهد دست اول مکان سقوط و شاهدان دسترسی کامل دارد. مسئولیت ارائه نتیجه نهایی در مورد همه جنبه‌های این فاجعه، بر عهده ایران است". پیشتر "اگنس کالامارد"، بازرس و گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد رسما طی گزارشی گفته بود که "هیچ مدرک مشخصی مبنی بر از قبل برنامه‌ریزی شده و هدفمند بودن زدن هواپیما پیدا نکرده... و توضیحات تهران شامل تعدادی از تناقضات است، از جمله در مورد زمان‌بندی شلیک‌ها و ارتباطات... آنها نتوانسته‌اند بدون تردید منطقی ثابت کنند که هواپیما به عمد هدف قرار نگرفته است". وی در گزارشش به وضعیت تقریبا جنگی بین ایران و آمریکا اشاره کرده بود.
این گزارش زمینه را برای تصمیم‌گیری موضع کانادا فراهم می‌کند. جاستین ترودو در این باره گفت که جهان نمی‌تواند به ایران اجازه دهد تا پشت "بزها و گوسفندها" مخفی شود و رو به خانواده‌های قربانیان این سقوط نوشت که کانادا همه گزینه‌های موجود از جمله دادگاه بین‌المللی لاهه را بررسی خواهد کرد. ترودو افزوده: "این گزارش نشان می‌دهد كه گزارش رسمی ایران از وقایع نادرست، گمراه كننده و سطحی است و عمداً عوامل اصلی را نادیده می‌گیرد. به راحتی نمی‌توان سرنگونی {این هواپیما} را به گردن چند پرسنل رده پایین انداخت. مقامات ارشد تصمیماتی را اتخاذ کردند که منجر به این فاجعه شد و جهان نباید به آنها اجازه دهد که بدون مصونیت از مجازات در پشت تعدادی از افراد رده پایین پنهان شوند".
 
کمیته حقیقت‌یاب
بیش از ۱۷ ماه پیش که دو موشک سپاه هواپیمای اوکراینی را در نزدیکی تهران ساقط کرد و ۱۷۶ مسافر از جمله ۱۳۸ نفر که با کانادا ارتباط داشتند را کشت، ترودو اولین شخصی بود که گفت این هواپیما بر اثر شلیک موشک ایران سقوط کرده است. پس از سه روز انکار ایران سرانجام اعتراف و ادعا کرد که هواپیما پس از "شناسایی نادرست" توسط پدافند هوایی به عنوان "هدف خصمانه" و "به اشتباه" سرنگون شده است. در طی چند روز، محل سقوط صاف شد و خانواده‌ها ادعا می‌کنند که حلقه ازدواج، کیف پول و چمدان قربانیان غارت شده، ایران عزیزانشان را شهید نامیده و برخی از آنها نیز توسط افراد مشکوک تحت تعقیب، تهدید و ارعاب قرار گرفته‌اند. پس از شش ماه جعبه سیاه در فرانسه خوانده شد و داده‌هایش فقط در اختیار ایران، اوکراین و بوئینگ قرار گرفت و به کانادا و چهار کشور دیگر داده نشد. گزارش نهایی ایران نیز اعلام کرد که هواپیما بر اثر خطای انسانی ساقط شده است. مقامات کانادایی اظهار داشتند که گزارش ایران نتوانست ثابت کند این پرواز به اشتباه ساقط شده، یافته‌ها را "ناقص" خواندند و گفتند که نمی‌توانند به روایت‌های تهران از وقایع اعتماد كنند و به همین دلیل یک تیم متخصص حقیقت‌یاب کانادایی را برای بررسی آن تشکیل می‌دهند. "فرانسوا‌فیلیپ شامپاین" وزیر امور خارجه وقت کانادا گفت که ادعای ایران مبنی بر خطای انسانی را قبول ندارد و تلویحا گفته بود که این حادثه عمدی بوده است. اکنون این گزارش می‌گوید که این حادثه از پیش طرح نشده بود.
این در حالیست که یک قاضی دادگاه انتاریو، سه هفته پیش بنا به شکایت چهار خانواده بجا مانده، حکم داد که از نظر وی این "اقدام تروریستی عمدی" بوده است. یک دادگاه دیگر نیز در انتاریو با شکایت ده‌ها خانواده دیگر در جریان است که در آن ایران متهم به کوتاهی‌ست و به موجب آن مسئولیت و غرامت این سقوط را باید بپذیرد. کانادا و اوکراین کشورهایی هستند که گزارش نهایی ایران را کاملا نپذیرفته‌اند و ایران در طی این مدت سه دور گفتگو برای دادن غرامت به اوکراین داشته است.

گزارش رئیس سابق امنیت و جاسوسی کانادا
"جف یاورسکی" مدیر سابق اداره امنیت و جاسوسی کانادا در اکتبر سال ۲۰۲۰ مسئولیت هدایت تیم پزشکی قانونی را بر عهده گرفت، وی گزارشاتش را به "وینسنت ریگبی" مشاور امنیت ملی و جاسوسی ترودو می‌داد. یاورسکی در ۱۰ ژوئن (سیزده روز پیش) به یک کمیته مجلس کانادا گفت: "عدم شفافیت ایران به شدت نگران کننده است. گزارش رسمی ایران از وقایع غیر صادقانه، گمراه کننده و سطحی است و تعمدا عوامل اصلی را نادیده می‌گیرد و از ارائه پاسخ به سوالات اصلی طفره می‌رود".
یاورسکی گفت که بیش از هشت ماه است با تیم امنیت و جاسوسی کانادا و در همکاری با کشورهای دیگر متحد نزدیک کانادا "کوهی از اطلاعات" را بررسی کرده‌اند و افزود که علاوه بر بدست آوردن اطلاعات طبقه‌بندی شده خطرناک و محافظت از آنها، از کارهای کارآگاهانه خانواده‌های قربانیان مانند تهیه اطلاعات مربوط به دیگر پروازها، سیستم‌های موشک‌های زمین به هوای ایران و مجریان آن استفاده کرده است.

یاورسکی می‌گوید خانواده‌های قربانیان نیز تیم حقیقت‌یاب خود را تشکیل داده‌اند و از سراسر جهان و داخل ایران همه نوع اطلاعاتی را برای تیم امنیت و جاسوسی کانادا جمع‌آوری کردند بطوریکه در برخی از موارد ممکن است جمع‌آوری آن اطلاعات باعث در معرض خطر قرار گرفتن آنها شده باشد. یاورسکی گفت که بخش زیادی از این اطلاعات اکنون طبقه‌بندی شده و محرمانه است.