در چندشماره پیش از شرق شناسان ایتالیائی گفتگو کردم و اینک می‌رسیم به شرح حال یکی دیگر از خاورشناسان برجسته ایتالیائی که نامش را آنجلو میکله پیه مونتسه‌ نوشته‌اند (Angelo Mikel Peimontese) ایشان در 1940 م در جنوب شرق ایتالیا متولد شد در دانشگاه شرق شناسی "ناپل" زیر نظر الساندرو بوزانی به ادامه تحصیل خود پرداخت ودرسال 1964 از همان دانشگاه فارغ التحصیل شد ازسال 1967 به تدریس زبان وادبیات فارسی در دانشکده ادبیات وفلسفه رم پرداخت ودر سال 1975 به درجه استادی نائل آمد .از سال 1979تا 1983م استاد زبان وادبیات فارسی وتمدن ایرانی در دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه علوم انسانی "استراسبورگ"در فرانسه بود در سال 1983با همکاری شش تن از استادان شرق شناس، انجمن اروپائی شرق شناسی رادر پایتخت ایتالیا یعنی رم بنیاد نهاد و از مهر ماه 1368ش رایزن فرهنگی ایتالیا در ایران بوده است که اقامت ایشان در ایران 9 سال طول کشیده است. او با نشریه "چکیده ایران شناسی" چاپ تهران همکاری داشته وعضو"انجمن اسیائی پاریس"و "انستیتو خاورمیانه و دور" واسمئو(ISMEO) بوده است (1). این خاورشناس معاصر ایتالیائی کسی است که برای اولین بار قدیمی‌ترین نسخه خطی شاهنامه فردوسی را که درتاریخ614 هجری قمری(تقریبا 200سال پس از مرگ فردوسی ) نوشته شده و در کتابخانه ملی فلورانس ایتالیا  نگاهداری می‌شود به دنیای ایران شناسی شناسانید وپس از معرفی آن نسخه از شاهنامه به بعد بود که در انتشار و تصحیح نسخه‌های خطی شاهنامه‌ مورد استفاده‌ ایران شناسان قرار گرفت و پیش از آ‌ن این نسخه شناخته نشده بود از جمله‌ در انتشار شاهنامه‌ چاپ مسکو و انتشار وتصحیح نسخه چاپ مرحوم مجتبی مینوی تهرانی‌ از آن استفاده نشده است خود این متن‌ توسط دانشگاه تهران و به همت دکتر عزیزالله جوینی‌ به چاپ رسیده است و متاسفانه این نسخه تقریبا نصف شاهنامه فردوسی است و همه منتظریم که جلد دوم این شاهنامه هم پیداشده و منتشر گردد و دکتر جلال خالقی مطلق در انتشار شاهنامه‌ از آن استفاده کرده‌اند. دیگر از فعالیت‌های این شرق‌شناس انتشار نسخه خطی مصور منطق الطیرعطار است که در اختیار آقای دکتر نصرالله پور‌جوادی قرار داد و ایشان هم آن کتاب را در سلسله انتشارات نشر دانشگاهی‌ چاپ کردند (2).و همکاری موثر در انتشار کتاب "پژوهش در مورد دوباغ سفارت ایتالیا"در تهران که در تاریخ 25خرداد 1369 مطابق ژوئن 1990 در تهران چاپ شده است داشته‌اند .(3). نسخه‌ای از آن کتاب که در اختیار من نویسند‌ه است چاپ 1386 در تهران است و در این کتاب زیبائی‌های هنری و سابقه تاریخی این دوساختمان‌ زیبای دوره قاجاری ایران ارائه شده است‌. واما خود این خاورشناس مدت نه سال در ایران به عنوان (مشاور فرهنگی/ رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا ) اقامت داشته و بزبان فارسی هم می‌نوشته و هم سخن می‌گفته است که در همین مقاله از گفتگوها ونوشته‌های بزبان فارسی ایشان‌ یاد خواهم کرد‌. وی دریک گفتگوی تلویزیونی با احمد رفعت که از طرف کیهان لندن انجام شده‌ فرموده‌اند (تاریخ گفتگو 23آوریل 2015) در باره پیداکردن شاهنامه مورخ 614 هجری قمری می‌گوید :در سال 1584 چاپخانه‌ای در رم ایجاد شد بنام چاپخانه مدیچی که کارش چاپ کتابهای نسخ خطی شرقی اعم از ترکی، فارسی، عربی، ارمنی، سوریانی وحبشی وغیره بود و جوانی از ایتالیا بنام "جیوانی با تیستا ویکتی" سفیر پاپ در ایران شد واین وقت مصادف بود با دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده واین جوان سفیر ایتالیائی ماموریت یافت که کتابهای خطی را از ایران خریداری وبرای چاپ در چاپخانه مدیچی به ایتالیا ببرد که این کا ر راهم کرد ولی یکبار دیگر برای تهیه‌ نسخه‌های خطی به قاهره مسافرت کرد ودر آنجا‌ نسخه‌ای از شاهنامه را خریداری و به فلورانس منتقل نمود‌ ولی به علت‌ کم بود مالی این چاپخانه مدیچی تعطیل شد و این نسخه از شاهنامه‌ وکتابهای نسخه خطی فارسی بسیاری در فلورانس ویا که‌ در محل چاپخانه در رم جمع شده بود‌ چاپ نشده باقی مانده بود‌ که تا چهارصد سال کسی در فهرست‌نگاری‌ واطلاع رسانی از این کتابها‌ تلاشی نکرد تا اینکه‌ من برای فهرست‌ نسخه‌های‌ خطی ایرانی در سراسر ایتالیا به فلورانس‌ هم رفتم‌ ودر کتابخانه ملی‌ فلورانس این کتاب‌را شناختم و به دنیا معرفی کردم‌ و این جلد اول شاهنامه باضافه 12 بیت از جلد دوم است‌.(3).
آنجلو میکله پیه مونتسه‌ در مدت اقامت خود در ایران ومسافرت‌های بعدی در تاریخ آبان 1369 مطابق 19تا22 نوامبر 1990 در کنگره بزرگداشت حافظ دردانشگاه‌ شیراز شرکت کرده و نیزدر سال  1974 در موسسه "نشرتاریخ ایران" در باره موضوع "شناخت قرآن در ایتالیا در قرن 15 میلادی" سخنرانی کرده است. ودر تاریخ 12 آذر ماه 1390 مطابق 3دسامبر 2011 در موسسه لغت نامه دهخدا در تهران‌ بیستمین جایزه تاریخی وادبی‌ موقوفات مرحوم دکتر محمود افشار‌ به او اهدا شده ودر 27 آذر همان سال‌ در محل دائرة المعارف بزرگ اسلامی گفتگوئی انجام و توضیح داده که کارهای او ‌در دوزمینه بیشتر ‌انجام شده یکی در باره تاریخ فرهنگی ایران بخش شناخت ومعرفی نسخه خطی ایرانی ‌در ایتالیا و دیگری رابطه فرهنگی وسیاسی ایران با ایتالیا‌ و توضیح داده که رابطه ایران و ایتالیا در زمان‌های پیش از اسلام‌ بیشتر خصمانه بوده ومدت 700سال بین امپراطوری رم که ابر قدرت اروپا بوده و امپراطوری ایران در زمان اشکانیان وساسانیا ن که ابر قدرت خاورمیانه بوده حالت جنگ وستیز برقرار بوده و اما مرحله دوم روابط ایران وایتالیا پس از اسلام  نه تنها خصمانه نبوده بلکه بعلت پیدایش امپراطوری قدرت‌مند عثمانی‌ که دشمن مشترک ایران وروم بوده‌ خیلی هم دوستانه بوده و بخصوص از زمان ایلخانیان تاکنون رابطه سیاسی و دیپلوماتیک بین دوکشور برقرار بوده است.و ایشان از 45 سال پیش یعنی از 1350مشغول بررسی آکادمیک در مسائل ایران شناسی است (5).
آنجلو میکله پیه مونتسه پس از پایان تحصیلات خود در مدرسه شرقی ناپل در سال 1962 شروع به همکاری با هیات باستان‌شناسی ایتالیائی در غزنین افغانستان نمود وتا سال 1966 تدریس زبان وادبیات فارسی در مدرسه شرقی ناپل را برعهده گرفت و درسال 1978به مقام استادی نائل گردید و به عنوان استاد ادبیات وزبان فارسی در دانشگاه" رم " ودانشگاه "ونیز" و دانشگاه استراسبورگ در فرانسه به کار پرداخت .در همین زمان بود که کتاب "کتابشناسی ایران در زبان ایتالیائی" را چاپ کرد و نسخه گرانقدر ونفیس و مصور کتاب"منطق الطیر"عطار نیشابوری را کشف وبه جهان شرق شناسی معرفی کردو کمی بعد نسخه شاهنامه فردوسی مورخ 614 هجری قمری را در کتابخانه ملی مرکزی فلورانس شناسائی و معرفی نمود که در چاپ انتقادی شاهنامه دکتر جلال خالقی مطلق مورد استفاده قرار گرفت ودر زمینه شاهنامه‌شناسی و بررسی حماسه ملی ایران را ه‌گشای دیگر خاورشناسان داخلی وخارجی گردید و در مدتی تقریبا 9 سال بعنوان رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا درتهران هم  بود که باهمکاری‌ اقایان دکتر یحی ذکاءو مهندس کامران ناصری در تهیه کتاب نفیس "باغهای سفارت ایتالیا درتهران"شرکت نمود . از جمله ایشان در مصاحبه مختلف در ایران وایتالیا‌ اعلام فرموده‌اند که‌ ایشان معتقد است که نام (موریو ) بعنوان دومین اسم پسر در سراسر ایتالیا منشاء ایرانی دارد و نام یک جوان ایرانی مسیحی بوده که درزمان ساسانیان به ایتالیا کوج کرده است.
روابط سیاسی و فرهنگی ایران وایتالیا از دوسده پیش از میلاد‌ آغاز گردید وتا زمان بر افتادن ساسانیان‌ کمابیش خصمانه بوده ولی در دوره پس از اسلام بخصوص پس از ایلخانیان تا امروز دوستانه‌ شده است‌ و نیز آثار بسیاری از بناها و نقاشی‌های داخل کلیساها و بناهی تاریخی یاد آوری نزدیکی روابط ایران وایتالیا و تاثیر فرهنگ ایران در فرهنگ وهنر کشور ایتالیا است (6).
‌پروفسور آنجلو میکله پیه مونتسه که خودش نام ونام خانوادگی‌اش را "فرشته میکائیل کوه نشین یا کوهزاد" به فارسی تعبیر می‌نماید از کسانی است  بقول مرحوم ایرج افشارکه از دوستان او بوده است. معروفیت ایران‌شناسی‌ در ایتالیا در اثر کوشش‌های مستمر پیه مونتسه بوده است.ایشان در ضمن تدریس ایران‌شناسی در دانشگاه‌های ایتالیا شرق‌شناسان زیادی هم که تخصصشان در مطالعات ایران‌شناسی است تربیت کرده است که به کوتاهی از آنان یاد می‌کنم‌. از شاگردان ایشان یکی‌ خانم پروفسور پائولااورساتی (Paola orsatti) دستیار تدریس زبان وادبیات فارسی در دانشگاه رم هستند و دیگری آقای فلیپو برتوتی (Filippo Bertotti) می‌باشند که در کنگره حافظ درآبان سال 1367 درشیراز گزارشی در باره شناخت‌ اروپائیان از حافظ ارائه کرد . از دیگرخاورشناسانی که از پیه مونتسه استفاده کرده‌اند آدریانو والریو روسی(Aderiano Valerio Russi ) استاد زبان شناسی ایرانی، متخصص در خط میخی پارسی باستان وزبان‌ پهلوی ساسانی‌ وفرهنگ وزبان بلوچی می‌باشند که از سال 1982 مدیر یک مجله تحقیقاتی بلوچی هم‌ هستند و معاونت ریاست موسسه شرق شناسی دانشگاه ناپل را بعهده دارند .و باز هم خاورشناس میکله برناردینی (Michele  Bernardini ) که رساله‌ هفت منظر هاتفی را مطالعه وبررسی کرده از شاگردان پیه مونتسه بوده‌اند .از کسان دیگری که از شاگردان ایشان می‌شناسیم ودر ایران‌شناسی مشغول تدریس وتحقیق است خانم پروفسورجوانا کالا سو (Giovanna  Calasso)‌ می‌باشند که تخصصشان اسلام شناسی وادبیات فارسی کلاسیک است وکتاب لیلی مجنون نظامی گنجوی را‌ به زبان ایتالیائی ترجمه کرده و خاور نامه ابن حسام را در دست مطالعه وبررسی دارند .خود پروفسور پیه مونتسه نوشته‌اند که از سال 1967 در دانشکده ادبیات وفلسفه دانشگاه رم تدریس کرده وسنت زوخانه را درایران مطالعه وبررسی کرده ‌وتاریخ روابط ایتالیا وایران دوره قاجار وتاریخ مطالعات ایران شناسی درایتالیا تاریخ خط عربی و هنر ایرانی‌ ومبحث تاثیرموضوعات و قهرمانان ایرانی در متون ادبی ایتایائی بخصوص در تئاتر و موسیقی را ‌مورد تحقیق قرار داده و قطعاتی از جزوه های کلاسیک ایرانی را درقالب شعر کلاسیک به زبان ایتالیائی‌ ترجمه کرده وکتاب تاریخ وتحقیق و مطالعه ادبیات فارسی،کتابشناسی ایتالیائی ایران و فهرست دست‌نویس‌های فارسی در کتابخانه‌های ایتالیایی را به چاپ رسانیده‌اند (7).
نگاهی گذرا به آثار پروفسور‌ پیه مونتسه :1- تشکیلات زورخانه و آئین فتوت چاپ 1968. 2- اصطلاحات جدید کشتی سنتی ایران چاپ 1965. 3-فتوت نامه‌ تالیف ملا حسین واعظ کاشفی چاپ 1967. 4- مناسبات ایران و ایتالیا در سده نوزدهم چاپ 1968. 5‌– تاریخ ادبیات ایران 1987. 6- عمر خیام در ایتالیا چاپ1974.-7- پرتوی تازه بر نسخه‌ای از شاهنامه فردوسی ‌مورخ 614قمری /1217 م در کتابخانه ملی فلورانس چاپ1980. 8-کتابشناسی ایتالیائی در باره ایران چاپ 1986. 9- فهرست نسخ خطی فارسی در کتابخانه‌های ایتالیا‌ چاپ رم 1989. 10- منابع شرقی"زائر سرگردان"اثر کریستوفرارمنو و هشت بهشت امیر خسرودهلوی چاپ 1987. 11- داستان جوانمرد پهلوان محمود خوارزمی (پوریای ولی)چاپ 1965. 12.افسران ایتالیائی در ایران ‌دوران قاجارچاپ در مجله تحقیقات تاریخی 1368. به فارسی 13- ارتش ایران در سال‌های 1874-1875 ساختار و سازمان دهی آن‌ از دید ژنرال انریکو آندره‌ در مجله تاریخ معاصر سال 1370 به زبان فارسی‌ چاپ شده است 14- کتاب ایتالیا و اصفهان  1543 -1989 چاپ تهران 1370 . 15- کتاب "یادگارهای ایرانی" در شهر رم چاپ کتابخانه کلیسای واتیکان در سال  2013. 16- کلام صوفی اثر فرید‌الدین عطار چاپ 1964.
منابع وماخذ:
1- محمد رستمی‌: ایران‌شناسان وادبیا ت فارسی، ص481-483 چاپ 1390 تهران پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی و گروه موالفان ومترجمان به سرپرستی پرویز مشکین نژاد کتاب فرهنگ خاورشناسان جلد 3 ص313  چاپ1386 تهران، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی‌ 2- موقوفات دکتر محمود فشار‌: مراسم تقدیم بیستمین جایزه تاریخی وادبی به آنجلو میکله پیه مونتسه درتاریخ 12/9/1390 مطابق 3دسامبر 2011  سخنرانی دکتر نصرالله‌پور‌جوادی، خبرنامه مجله بخارا (اینتر نت ).3- ‌همان ماخذ سخنرانی مهندس کامران صفا منش .4- کیهان لندن 23 آوریل 2015 گفتگو‌ی احمد رفعت با آنجلو‌میکله پیه مونتسه . 5- ‌گفتگو با آنجلو میکله‌پیه مونتسه در محل دائرةالمعارف بزرگ اسلامی 27/9/1390. 6- سمیرا سلیمی مقاله در باره ایران شناسان ایتالیائی، نشریه مستقل دانشجوئی دانشگاه تورین ایتالیا، (اینترنت ).7-‌ آنجلو‌میکله پیه مونتسه‌: مقاله تاریخچه ایران‌شناسی در ایتالیا‌ به زبان فارسی،کتاب مجموعه مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایران شناسی، ص91تا 106 چاپ1369 تهران دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی‌