طی روزهای اخیر افزایش نرخ دلار به بالا رفتن قیمت طلا در ایران هم منجر شد و این در حالی بود که از هفته پیش قیمت جهانی طلا شروع به کاهش کرده بود.
قیمت دلار در فروردین ماه سال جاری خورشیدی (۱۳۹۶) حدود ۳۷۵۰ تومان بود و طی این مدت بطور ثابت افزایش قیمت داشته است؛ در اول بهمن قیمت دلار به ۴۷۰۰ تومان رسید.
دلایل مختلفی برای این جهش قیمت توسط کارشناسان یا مقامهای رسمی در ایران ارائه شده است
بعضی فعالان بازار ارز میگویند که علت افزایش قیمت دلار این است که بانک مرکزی ارز کمتری به صرافیهای خود در بازار تزریق کرده و یا با قیمت بالاتر ارز میفروشد. تعداد زیادی از صرافان کاهش تزریق ارز را تایید کردهاند.
از دیگر دلایلی که در این باره ارائه شده تلاش دولت برای افزایش قیمت ارز و تک نرخ کردن آن است. یکی از کسانی که در این باره اظهار نظر کرده امیر خجسته، رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس ایران، است که گفته برنامه این است که دولت نرخ دلار را نهایتا به ۵۰۰۰ تومان برساند تا آن را تک نرخی کند. البته فاصله گرفتن نرخ آزاد ارز از نرخ دولتی آن، شرایط را برای تحقق این خواسته مشکل خواهد کرد.
بعضی دیگر البته گفتهاند افزایش قیمت ارز یکی از اقدامات دولت برای جبران کسری بودجه سال آینده است. هادی قوامی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، مستقیما به این نکته اشاره کرده و گفته: "نرخ محاسباتی ارز در بودجه سال ۱۳۹۶، ۳ هزار و ۳۰۰ تومان بود، اما اکنون نرخ مبادلهای ۳ هزار و ۸۰۰ تومان است، بنابراین حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان از مابهالتفاوت نرخ ارز تا پایان سال عاید دولت میشود که به نوعی بخشی از کسری بودجه را جبران میکند."
دلیل دیگری که عدهای به آن اشاره کردهاند اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال ٢٠١٨ در دوبی، امارات متحده عربی است. با اجرای این قانون تأمین ارز برای صرافیهای ایران هزینهبر شده است.
ناآرامیهای اخیر خیابانی در شهرهای مختلف ایران هم به عدم قطعیت درباره وضعیت اقتصادی روزهای پیش رو و کاهش احتمالی ارزش ریال دامن زد و افزایش تقاصا برای ارز در بازار بالا رفت. در آن مدت، تعدادی از سرمایهگذاران پول خود را از بانکها و موسسات مالی خارج کردند و با تبدیل تومان به ارز (عمدتا دلار و یورو) به دنبال حفظ ارزش دارایی خود بودند. قیمت دلار بازار آزاد در فاصله هفتم تا ٢١ دی، یعنی قبل و بعد از اعتراضها حدود ٢٠٠ تومان گران شد.
عده دیگری به وضعیت "منفی" تجارت خارجی ایران طی ۹ ماه گذشته اشاره کردهاند که به گفته آنها خروج ارز از ایران در این مدت بیشتر از واردات آن بوده است و به همین دلیل تقاضای ارز در بازار افزایش یافته است.
بعضی منتقدان هم میگویند سیاست "سرکوب ارزی" دولت و تلاش برای پایین نگه داشتن نرخ ارز باعث شده قیمت آن مانند فنری که رها شده باشد، اوج بگیرد.
بیاعتمادی یا کماعتمادی شهروندان به بانکها هم عامل دیگری است که باعث شده حجم زیادی از سرمایههای شهروندان ایرانی به بازار ارز سوق داده شوند.
به عقیده برخی اقتصاددانان، اگر زمینههای یکسان سازی نرخ ارز فراهم نباشد، بازار ارز با تنش مواجه خواهد شد.
کاهش ارزش دلار و تأثیر آن بر بازارهای سهام و طلا
گزارشها حاکی از افت ارزش دلار و تلاطم در بازارهای سهام و افزایش ارزش طلا طی روز چهارشنبه ۴ بهمن ماه است. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، ارزش دلار طی روز جاری به کمترین میزان طی سه سال گذشته سقوط کرد و قیمت طلا افزایش یافت.
این گزارش میافزاید که همزمان با اظهارات استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا مبنی بر تأثیر کاهش ارزش دلار بر اقتصاد آمریکا از طریق افزایش صادرات، ارزش دلار تقریباً نسبت به همه ارزها کاهش یافت و به کمترین میزان طی سه سال گذشته رسید.
این گزارش میافزاید که اکنون همه چشمها به اجلاس روز آتی (پنجشنبه) بانک مرکزی اروپا و نتیجه گفتوگوهای مقامات ارشد دنیا در مجمع جهانی اقتصاد در شهر داووس سوئیس است تا چشمانداز روشنتری از روند بازارهای جهانی به دست آورند.
بر اساس این گزارش، افت ارزش دلار به نظر میرسد در راستای ادامه سیاستهای دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا برای افزایش تراز تجاری و کسری حساب جاری کشور باشد.
دانیال موریس، استراتژیست ارشد بانک "بیانپی پاریبا" فرانسه به خبرگزاری بلومبرگ گفتهاست که انتظار میرود افت ارزش دلار آمریکا نسبت به بیشتر ارزهای جهان ادامه یابد. "آمریکا با کسری حساب جاری مواجه است و میخواهد آن را خاتمه دهد. تنها راه مسئله، کاهش ارزش دلار است."
بازار سهام، طلا و نفت
ارزش بازار سهام اروپا با افزایش یک دهم درصدی به بالاترین رقم طی دو سال گذشته رسید.
ارزش سهام "ام اس سی آی" که شامل سهام ۱۶۵۳ شرکت بینالمللی است نیز به همراه بازار سهام "اساندپی ۵۰۰" آمریکا که فهرستی است از ۵۰۰ سهام برتر در بازار بورس سهام نیویورک و نزدک، هر دو با ۲ دهم درصد افزایش، رکورد تاریخی برجای گذاشتند.
در این میان ارزش بازار سهام بریتانیا و آلمان مقدار اندکی افت پیدا کرد.
ارزش دلار نسبت به یورو حدود ۰٫۳ درصد و نسبت به پوند بریتانیا و ین ژاپن، هر کدام حدود ۰٫۷ درصد کاهش یافت.
همچنین ارزش اوراق قرضه آمریکا، آلمان و بریتانیا نیز هر سه به ترتیب ۲٫۶۳ درصد، ۵۸ صدم درصد و ۱٫۳۸ درصد افزایش یافتند. قیمت طلا در روز جاری با ۰٫۷ درصد افزایش به بالاترین رقم طی ۱۷ ماه گذشته رسید. بر اساس آخرین آمارهای بورسهای انرژی، قیمت نفت آمریکا نیز با ۲۶ سنت افزایش به ۶۴ دلار و ۷۳ سنت افزایش یافتهاست.
بازار سهام و ارز ایران
اگرچه بازارهای سهام و ارز ایران معمولاً بازارهای بسته و مورد حمایت دولت هستند و تأثیر آنی از بازارهای جهانی نمیگیرند، اما شاخص کل بورس تهران طی روز جاری حدود ۰٫۳ درصد افزایش یافته و به از کانال ۹۵ هزار و ۵۲۲ عبور کرد.
ارزش سهام بورس تهران طی ماههای گذشته به شدت افزایش یافتهاست.
آخرین قیمتهای ارز:
نرخ انواع ارز در این دوباره هفته به شدت افزایش یافت. و به بالاترین حد(4700تومان) تا امروز رسید. البته پس از سخنرانی روحانی به تدریج شروع به کاهش تدریجی دلار کرده اند. البته بانک مرکزی ایران با توقف انتقال پول از طریق ساتنا و واریز پولهای انتقالی از طریق دستگاه های پز با یک روز تاخیر سعی در ارام کردن بازار دارد.
دلار نقدی کانادا از 3770 تا 3890
دلار حواله کانادا از 3680 تا 3835
دلار نقدی آمریکا از 4680 تا 4820
دلار حواله آمریکا از 4610 تا 4780
درهم از 1215 تا 1272
طلا از 1650 تا 1680
نفت از 64 تا 68
Shahpour Tanbakoee شاپور تنباکویی روزنامهنگار و متخصص امور ارزی است. وی مدیریت ارز ملل در تورنتو را بعهده دارد. 416-830-6500 |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو