تقریبا پس از اعلان سقوط هواپیما، سازمان هواپیمایی ایران بدون ارائه مستندات اعلان کرد که هواپیما بعلت مشکلات فنی سقوط کرده است
پس از چندین روز که ایران برخورد موشک خود به هواپیمای مسافربری بوئینگ 737 اوکراینی و کشته شدن 176 سرنشینش را انکار میکرد، سرانجام ستاد مشترک نیروهای مسلح طی بیانیهای اعلان کرد که موشک پدافند زمین به هوای این نیرو بطور غیر عمد باعث سقوط پرواز 752، شده است.
وضعیت
این حادثه حدود 4 ساعت پس از حمله موشکی ایران به دو پایگاه آمریکا در عراق اتفاق افتاد. نیروهای نظامی ایران و آمریکا برای مدت 3 روز در حال آمادهباش کامل برای درگیری احتمالی بودند و هر دو کشور آمادگی کامل برای دفع حمله دیگری را داشتند. ایران تهدید کرده بود که انتقام سختی از آمریکا خواهد گرفت (با شلیک حدود 22 موشک به دو پایگاه) و آمریکا که اعلان کرده بود در صورت حمله ایران، 52 نقطه از جمله نقاط فرهنگی ایران را نابود میکند.
هواپیماهای مسافربری رهگیری شده
تاکنون چندین مورد از رهگیری هواپیماهای مسافربری و ساقط شدن آنها در دنیا ثبت شده، از جمله مهمترین آنها:
1- پرواز لیبی به قاهره در سال 1973 که توسط جنگندههای اسرائیل سرنگون شد (گم شدن هواپیما و ورود به خاک اسرائیل)؛
2- پرواز نیویورک به سئول در سال 1983 توسط جنگنده شوروی ساقط گردید (ورود به خاک شوروی)؛
3- پرواز تهران دوبی که در سال 1988 توسط پدافند رزمناو آمریکا سرنگون گشت (جنگ کشتیها بین ایران و آمریکا و اشتباه ناو آمریکایی)؛
4- پرواز کنگو ایرویز که در سال 1998 توسط شورشیان توتسی مورد اصابت قرار گرفت (عوضی گرفتن با هواپیمای بمبافکن دولتی)؛
5- پرواز تلآویو به نووسیبیرسک که در سال 2001 مورد اصابت پدافند روسیه قرار گرفت (اشتباه پدافند در مانور نظامی و قفل راداری بجای پهباد تمرینی)؛
6- پرواز آمستردام به کوالالامپور که در سال 2014 که بر اثر پدافند شورشیان اوکراین هدف قرار گرفت (عوضی گرفتن با هواپیمای بمبافکن اوکراینی)؛
7- پرواز تهران به کیف که در سال 2020 بر اثر پدافند ایران سرنگون شد (عوضی گرفتن با موشک کروز).
بجز دو مورد ابتدایی، بقیه موارد در زمان جنگی اتفاق افتاده، و بجز دو مورد هواپیماها با سیستمهای روسی ساقط شدهاند.
حفاظت از پروازهای مسافربری
طبق پروتکلها در زمان جنگ یا شرایط اضطراری، کشورها برای جلوگیری از هدف قرار گرفتن اشتباهی هواپیماهای مسافربری در زمان انجام عملیات نظامی، در هماهنگی با فرودگاهها از پرواز هواپیماها جلوگیری به عمل میآید که این عمل را به اصطلاح "خالی" کردن (clearing) مینامند. در روز حادثه با اینکه فضای تهران خالی از هواپیما نبود، اما تعداد هواپیماهای موجود بسیار اندک و قابل شناسایی بود (عکس). فرمانده پدافند میگوید درخواست خالی کردن فضا را داده ولی بخش دولتی، کشوری و فرودگاهها چنین درخواستی را دریافت نکردهاند. بازرسان اوکراینی با بررسی مستندات به این نتیجه رسیدهاند که تاخیر حدود یک ساعته هواپیما به دلایل ساده و معمولی بوده و هیچ چیز خارج از عرفی مانند ممانعت از پرواز برای خالی کردن فضا وجود نداشته است.
دلایل سقوط
تقریبا پس از اعلان سقوط هواپیما، سازمان هواپیمایی ایران بدون ارائه مستندات اعلان کرد که هواپیما بعلت مشکلات فنی سقوط کرده است. در طی روز اول رویترز، منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی و نیز بسیاری از رسانهها دلایلی را مبنی بر "عدم برخورد موشک" با هواپیما ارائه کردند. اما در روز دوم ابتدا دولت اوکراین و سپس منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی، رسانهها، ترامپ و ترودو اعلان کردند که دلیل سقوط هواپیما برخورد موشک ایرانی بوده، این ادعا را مسئولان هواپیمایی ایران بشدت رد کرده و غیرممکن نامیدند، اما سرانجام در روز سوم ستاد نیروهای مشترک اعلان کرد که دلیل سقوط هواپیما رهگیری آن توسط موشک نیروهای سپاه بوده و بدین ترتیب ایران مسئولیت این سقوط را بر عهده گرفت.
مشکلات فنی:
مدل 800 بوئینگ 737 برخلاف مدل مگز آن یکی از مطمئنترین هواپیماهای دنیاست، اگر چه چند روز پیش از این حادثه طی اتفاقی در اسرائیل یکی از موتورهای چنین هواپیمایی دچار سانحه شده بود. مهمترین دلیل اعلان عامل مشکل فنی در سقوط هواپیما این بود که هواپیما در آسمان منهدم نشده بود، اما خرابی موتور آن نیز توضیح کافی برای سقوط نبود زیرا خلبان هواپیما با یک موتور نیز مدت زمان کافی برای کنترل کردن و نشاندن و تماس با برج مراقب میبایست داشته باشد، که چنین اتفاقی نیافتاده بود. بازرسان اوکراینی با گوش کردن محاوره بین خلبان و برج مراقبت به این نتیجه رسیدهاند که هیچ چیز مشکوکی از جمله بروز مشکلات فنی در این میان نبوده و روند پروازی تا زمان سقوط عادی بوده، اگرچه هنوز محتویات جعبه سیاه هواپیما مورد بررسی قرار نگرفته است.
شرایط بد جوی
یکی دیگر از عوامل سقوط یک هواپیما میتواند شرایط بد جوی باشد، طبق بررسی شواهد، هوا و شرایط جوی در زمان سقوط کاملا صاف و پایدار بوده و اصولا شرایط بد جوی دلیلی بر سقوط شمرده نمیشود.
عملیات تروریستی یا بمبگذاری داخلی
یکی دیگر از دلایلی که اوکراین و سپس برخی از متخصصین ارائه کرده بودند، احتمال انفجار از داخل هواپیما به واسطه عملیات تروریستی بود. این احتمال با توجه به چگونگی سقوط، اگرچه محتمل بود اما خیلی مطرح نبود.
برخورد موشک
گزینه برخورد موشک از اول هم بنا به وضعیت جنگی مطرح بود؛ اگرچه در ابتدا توسط همه طرفها رد شده بود اما پس از یک روز و بنا به اظهار نظر منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی به سرعت همه جا را گرفت تا اینکه در اوج آن، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا بطور روشن و واضح اعلان کرد که با دیدن ادلهای از منابع اطلاعاتی - جاسوسی مطمئن شده که عامل سقوط موشک بوده است. انتشار چند ویدئو از لحظه برخورد که کاملا طبیعی بنظر میرسید اما کارشناسان آنها را بعنوان سند معرفی نکردند (مضافا اینکه ساخت چنین ویدئوهایی امروزه اصلا کار سختی نیست)، سوراخهای بدنه هواپیما که خود کارشناسان آن را رد کردند، عکس سر سالم موشک که کارشناسان گفتند نمیدانند کجا و چه وقت گرفته شدهاند، همگی باعث شده بودند تا متخصصان بگویند این مستندات چیزی را ثابت نمیکند و باید تحقیقات بینالمللی علمی و شفافی، از جمله بررسی جعبه سیاه در این زمینه انجام گیرد (ایران گفته بود آن را به آمریکا نخواهد فرستاد). پس از اعتراف به برخورد موشک به هواپیما؛ علاوه بر ادامه تحقیقات متخصصان بینالمللی، اینکه عامل یا عوامل شلیک موشک اپراتور، فرمانده قسمت، فرمانده پدافند، ستاد مشترک یا فرمانده کل قوا بوده و کدامیک در اینباره مسئول هستند نیز موضوعی است که نیاز به بررسی دارد. اما علت برخورد موشک به هواپیما میتواند موارد احتمالی زیر باشد:
موشک سهوی
ایران، ترامپ، ترودو و بسیاری معتقدند که این حادثه نتیجه یک اشتباه سهوی بوده است. ایران میگوید این اشتباه در سطح اپراتور و سهوی انجام شده، که بیشتر افراد با این نظر موافق هستند. البته اینکه سیستم پدافندی ایران با تمام پیشرفتگی چقدر نابسامان است که یک اپراتور توانسته چنین شلیک سهوی انجام دهد خود جای علامت سوال دارد. مضافا اینکه هواپیما در حال انتقال کد شناسایی غیرنظامی خود به همراه اطلاعات مربوط به مختصات و ارتفاع بود و متصدی رادار این موشک قاعدتا به این اطلاعات دسترسی داشته، اینکه وی چگونه چنین اشتباهی را مرتکب شده خود سوال جدی دیگری است. علاوه بر آن بیشتر سوالات در این زمینه اکنون معطوف به خالی نبودن فضای تهران شده؛ برای مثال شبکه ایران اینترنشنال میگوید ایران از هواپیماها (از جمله هواپیماهای روی تهران) برای ایجاد سپر انسانی مقابل حمله آمریکا به 52 مرکز از جمله مراکز فرهنگی استفاده کرده بود. پدافند ایران میگوید خالی کردن فضای تهران یا درخواست خالی کردن از جمله وظایف او نیست و این قصوری بوده بین ستاد مشترک و هواپیمایی کشوری. آنچه همه در آن توافق دارند اینست که این فضا میبایستی خالی میشد و کسی نمیتواند از زیر مسئولیت خالی نکردن آن فرار کند.
موشک عمدی
اما برخی نیز معتقدند که موشک عامدانه و بدستور خامنهای یا یکی از مسئولان شلیک شده، برخی از طرفداران این نظریه معتقدند ایران بعلت شکست فجیع از آمریکا تصمیم به انتقام گرفته بود و اصولا مسئولان در هنگام فشار ابایی از کشتن مردم خودشان ندارند. یکی از معدود اظهار نظرات شفاف در اینباره نظر رئیس "مانک اسکول" (که در زمینه سیاست خارجه کانادا فعال است) میباشد؛ وی در پاسخ به سوال اینکه آیا این حمله میتوانسته عمدی باشد اظهار داشت: ایران هرگز نمیخواهد خوشحالی موشک زدن به پایگاههای آمریکا را تبدیل به چیزی کند که خودش در آن محکوم شود (موشک عمدی)؛ این یک اشتباه دردناک بود.
موشک اختلالی
یکی دیگر از نظریاتی که تاکنون خیلی مورد توجه قرار نگرفته، ایجاد اختلال در سیستم دفاع هوایی ایران توسط آمریکا در زمان بروز جنگ است. طرفداران این نظریه معتقدند با مشخص شدن حمله ایران به آمریکا، آمریکا صددرصد سعی کرده تا با ایجاد اختلال در کلیه سیستمهای نظامی ایران به ویژه سیستمهای ناوبری، موشکی، پدافندی و... به دفاع از خود بپردازد. این روزها هک کردن، جنگ الکترونیکی میان هواپیماها، پهبادها و پدافندها و غیره جزء تفکیکناپذیر و هر روزه میان دو نیروست و با توجه به فناوریهای بسیار پیشرفته آمریکا و فناوریهای امروز ایران امکان اینکه هر کدام از این کشورها بتوانند به لایههای دفاعی یکدیگر نفوذ کرده و یک موشک را به اندازه هواپیما و یا یک هواپیما را به اندازه یک موشک جلوه دهند یا هواپیماهایشان را مخفی کنند یا نقاط دروغینی را با هر روشی بوجود آورند تا طرف مقابل به خطا بیافتد، اصلا غیر ممکن نیست. این امر میتواند لزوما توسط آمریکا روی هواپیمای اوکراینی اتفاق نیافتاده باشد، بلکه آمریکا توانسته کل سیستم پدافندی ایران را تحت تاثیر قرار دهد (مثلا همه چیز را کوچکتر جلوه دهد تا پهبادهایش روی رادارهای ایران دیده نشوند) و نتیجتا در قسمتی از رادارهای نزدیک تهران یک هواپیما توسط رادار به اندازه موشک کروز، و مشخصات حرکتی آن نیز توسط سیستم اشتباه شده انگاشته شده و... اگر این نظر صحیح باشد، هم ایران و هم آمریکا از بیانش خودداری خواهند کرد؛ یکی ضعفش را و دیگری سلاح کارآمدش را افشا نمیکند.
دلایل احتمالی این حادثه اسفناک میتواند منحصر به موارد بالا نباشد؛ اما بررسی علمی دقیق و تخصصی آن این اجازه را به دنیا خواهد داد تا بتواند از بروز دوباره چنین فاجعهای جلوگیری کند.
وضعیت
این حادثه حدود 4 ساعت پس از حمله موشکی ایران به دو پایگاه آمریکا در عراق اتفاق افتاد. نیروهای نظامی ایران و آمریکا برای مدت 3 روز در حال آمادهباش کامل برای درگیری احتمالی بودند و هر دو کشور آمادگی کامل برای دفع حمله دیگری را داشتند. ایران تهدید کرده بود که انتقام سختی از آمریکا خواهد گرفت (با شلیک حدود 22 موشک به دو پایگاه) و آمریکا که اعلان کرده بود در صورت حمله ایران، 52 نقطه از جمله نقاط فرهنگی ایران را نابود میکند.
هواپیماهای مسافربری رهگیری شده
تاکنون چندین مورد از رهگیری هواپیماهای مسافربری و ساقط شدن آنها در دنیا ثبت شده، از جمله مهمترین آنها:
1- پرواز لیبی به قاهره در سال 1973 که توسط جنگندههای اسرائیل سرنگون شد (گم شدن هواپیما و ورود به خاک اسرائیل)؛
2- پرواز نیویورک به سئول در سال 1983 توسط جنگنده شوروی ساقط گردید (ورود به خاک شوروی)؛
3- پرواز تهران دوبی که در سال 1988 توسط پدافند رزمناو آمریکا سرنگون گشت (جنگ کشتیها بین ایران و آمریکا و اشتباه ناو آمریکایی)؛
4- پرواز کنگو ایرویز که در سال 1998 توسط شورشیان توتسی مورد اصابت قرار گرفت (عوضی گرفتن با هواپیمای بمبافکن دولتی)؛
5- پرواز تلآویو به نووسیبیرسک که در سال 2001 مورد اصابت پدافند روسیه قرار گرفت (اشتباه پدافند در مانور نظامی و قفل راداری بجای پهباد تمرینی)؛
6- پرواز آمستردام به کوالالامپور که در سال 2014 که بر اثر پدافند شورشیان اوکراین هدف قرار گرفت (عوضی گرفتن با هواپیمای بمبافکن اوکراینی)؛
7- پرواز تهران به کیف که در سال 2020 بر اثر پدافند ایران سرنگون شد (عوضی گرفتن با موشک کروز).
بجز دو مورد ابتدایی، بقیه موارد در زمان جنگی اتفاق افتاده، و بجز دو مورد هواپیماها با سیستمهای روسی ساقط شدهاند.
حفاظت از پروازهای مسافربری
طبق پروتکلها در زمان جنگ یا شرایط اضطراری، کشورها برای جلوگیری از هدف قرار گرفتن اشتباهی هواپیماهای مسافربری در زمان انجام عملیات نظامی، در هماهنگی با فرودگاهها از پرواز هواپیماها جلوگیری به عمل میآید که این عمل را به اصطلاح "خالی" کردن (clearing) مینامند. در روز حادثه با اینکه فضای تهران خالی از هواپیما نبود، اما تعداد هواپیماهای موجود بسیار اندک و قابل شناسایی بود (عکس). فرمانده پدافند میگوید درخواست خالی کردن فضا را داده ولی بخش دولتی، کشوری و فرودگاهها چنین درخواستی را دریافت نکردهاند. بازرسان اوکراینی با بررسی مستندات به این نتیجه رسیدهاند که تاخیر حدود یک ساعته هواپیما به دلایل ساده و معمولی بوده و هیچ چیز خارج از عرفی مانند ممانعت از پرواز برای خالی کردن فضا وجود نداشته است.
دلایل سقوط
تقریبا پس از اعلان سقوط هواپیما، سازمان هواپیمایی ایران بدون ارائه مستندات اعلان کرد که هواپیما بعلت مشکلات فنی سقوط کرده است. در طی روز اول رویترز، منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی و نیز بسیاری از رسانهها دلایلی را مبنی بر "عدم برخورد موشک" با هواپیما ارائه کردند. اما در روز دوم ابتدا دولت اوکراین و سپس منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی، رسانهها، ترامپ و ترودو اعلان کردند که دلیل سقوط هواپیما برخورد موشک ایرانی بوده، این ادعا را مسئولان هواپیمایی ایران بشدت رد کرده و غیرممکن نامیدند، اما سرانجام در روز سوم ستاد نیروهای مشترک اعلان کرد که دلیل سقوط هواپیما رهگیری آن توسط موشک نیروهای سپاه بوده و بدین ترتیب ایران مسئولیت این سقوط را بر عهده گرفت.
مشکلات فنی:
مدل 800 بوئینگ 737 برخلاف مدل مگز آن یکی از مطمئنترین هواپیماهای دنیاست، اگر چه چند روز پیش از این حادثه طی اتفاقی در اسرائیل یکی از موتورهای چنین هواپیمایی دچار سانحه شده بود. مهمترین دلیل اعلان عامل مشکل فنی در سقوط هواپیما این بود که هواپیما در آسمان منهدم نشده بود، اما خرابی موتور آن نیز توضیح کافی برای سقوط نبود زیرا خلبان هواپیما با یک موتور نیز مدت زمان کافی برای کنترل کردن و نشاندن و تماس با برج مراقب میبایست داشته باشد، که چنین اتفاقی نیافتاده بود. بازرسان اوکراینی با گوش کردن محاوره بین خلبان و برج مراقبت به این نتیجه رسیدهاند که هیچ چیز مشکوکی از جمله بروز مشکلات فنی در این میان نبوده و روند پروازی تا زمان سقوط عادی بوده، اگرچه هنوز محتویات جعبه سیاه هواپیما مورد بررسی قرار نگرفته است.
شرایط بد جوی
یکی دیگر از عوامل سقوط یک هواپیما میتواند شرایط بد جوی باشد، طبق بررسی شواهد، هوا و شرایط جوی در زمان سقوط کاملا صاف و پایدار بوده و اصولا شرایط بد جوی دلیلی بر سقوط شمرده نمیشود.
عملیات تروریستی یا بمبگذاری داخلی
یکی دیگر از دلایلی که اوکراین و سپس برخی از متخصصین ارائه کرده بودند، احتمال انفجار از داخل هواپیما به واسطه عملیات تروریستی بود. این احتمال با توجه به چگونگی سقوط، اگرچه محتمل بود اما خیلی مطرح نبود.
برخورد موشک
گزینه برخورد موشک از اول هم بنا به وضعیت جنگی مطرح بود؛ اگرچه در ابتدا توسط همه طرفها رد شده بود اما پس از یک روز و بنا به اظهار نظر منابع اطلاعاتی - جاسوسی غربی به سرعت همه جا را گرفت تا اینکه در اوج آن، جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا بطور روشن و واضح اعلان کرد که با دیدن ادلهای از منابع اطلاعاتی - جاسوسی مطمئن شده که عامل سقوط موشک بوده است. انتشار چند ویدئو از لحظه برخورد که کاملا طبیعی بنظر میرسید اما کارشناسان آنها را بعنوان سند معرفی نکردند (مضافا اینکه ساخت چنین ویدئوهایی امروزه اصلا کار سختی نیست)، سوراخهای بدنه هواپیما که خود کارشناسان آن را رد کردند، عکس سر سالم موشک که کارشناسان گفتند نمیدانند کجا و چه وقت گرفته شدهاند، همگی باعث شده بودند تا متخصصان بگویند این مستندات چیزی را ثابت نمیکند و باید تحقیقات بینالمللی علمی و شفافی، از جمله بررسی جعبه سیاه در این زمینه انجام گیرد (ایران گفته بود آن را به آمریکا نخواهد فرستاد). پس از اعتراف به برخورد موشک به هواپیما؛ علاوه بر ادامه تحقیقات متخصصان بینالمللی، اینکه عامل یا عوامل شلیک موشک اپراتور، فرمانده قسمت، فرمانده پدافند، ستاد مشترک یا فرمانده کل قوا بوده و کدامیک در اینباره مسئول هستند نیز موضوعی است که نیاز به بررسی دارد. اما علت برخورد موشک به هواپیما میتواند موارد احتمالی زیر باشد:
موشک سهوی
ایران، ترامپ، ترودو و بسیاری معتقدند که این حادثه نتیجه یک اشتباه سهوی بوده است. ایران میگوید این اشتباه در سطح اپراتور و سهوی انجام شده، که بیشتر افراد با این نظر موافق هستند. البته اینکه سیستم پدافندی ایران با تمام پیشرفتگی چقدر نابسامان است که یک اپراتور توانسته چنین شلیک سهوی انجام دهد خود جای علامت سوال دارد. مضافا اینکه هواپیما در حال انتقال کد شناسایی غیرنظامی خود به همراه اطلاعات مربوط به مختصات و ارتفاع بود و متصدی رادار این موشک قاعدتا به این اطلاعات دسترسی داشته، اینکه وی چگونه چنین اشتباهی را مرتکب شده خود سوال جدی دیگری است. علاوه بر آن بیشتر سوالات در این زمینه اکنون معطوف به خالی نبودن فضای تهران شده؛ برای مثال شبکه ایران اینترنشنال میگوید ایران از هواپیماها (از جمله هواپیماهای روی تهران) برای ایجاد سپر انسانی مقابل حمله آمریکا به 52 مرکز از جمله مراکز فرهنگی استفاده کرده بود. پدافند ایران میگوید خالی کردن فضای تهران یا درخواست خالی کردن از جمله وظایف او نیست و این قصوری بوده بین ستاد مشترک و هواپیمایی کشوری. آنچه همه در آن توافق دارند اینست که این فضا میبایستی خالی میشد و کسی نمیتواند از زیر مسئولیت خالی نکردن آن فرار کند.
موشک عمدی
اما برخی نیز معتقدند که موشک عامدانه و بدستور خامنهای یا یکی از مسئولان شلیک شده، برخی از طرفداران این نظریه معتقدند ایران بعلت شکست فجیع از آمریکا تصمیم به انتقام گرفته بود و اصولا مسئولان در هنگام فشار ابایی از کشتن مردم خودشان ندارند. یکی از معدود اظهار نظرات شفاف در اینباره نظر رئیس "مانک اسکول" (که در زمینه سیاست خارجه کانادا فعال است) میباشد؛ وی در پاسخ به سوال اینکه آیا این حمله میتوانسته عمدی باشد اظهار داشت: ایران هرگز نمیخواهد خوشحالی موشک زدن به پایگاههای آمریکا را تبدیل به چیزی کند که خودش در آن محکوم شود (موشک عمدی)؛ این یک اشتباه دردناک بود.
موشک اختلالی
یکی دیگر از نظریاتی که تاکنون خیلی مورد توجه قرار نگرفته، ایجاد اختلال در سیستم دفاع هوایی ایران توسط آمریکا در زمان بروز جنگ است. طرفداران این نظریه معتقدند با مشخص شدن حمله ایران به آمریکا، آمریکا صددرصد سعی کرده تا با ایجاد اختلال در کلیه سیستمهای نظامی ایران به ویژه سیستمهای ناوبری، موشکی، پدافندی و... به دفاع از خود بپردازد. این روزها هک کردن، جنگ الکترونیکی میان هواپیماها، پهبادها و پدافندها و غیره جزء تفکیکناپذیر و هر روزه میان دو نیروست و با توجه به فناوریهای بسیار پیشرفته آمریکا و فناوریهای امروز ایران امکان اینکه هر کدام از این کشورها بتوانند به لایههای دفاعی یکدیگر نفوذ کرده و یک موشک را به اندازه هواپیما و یا یک هواپیما را به اندازه یک موشک جلوه دهند یا هواپیماهایشان را مخفی کنند یا نقاط دروغینی را با هر روشی بوجود آورند تا طرف مقابل به خطا بیافتد، اصلا غیر ممکن نیست. این امر میتواند لزوما توسط آمریکا روی هواپیمای اوکراینی اتفاق نیافتاده باشد، بلکه آمریکا توانسته کل سیستم پدافندی ایران را تحت تاثیر قرار دهد (مثلا همه چیز را کوچکتر جلوه دهد تا پهبادهایش روی رادارهای ایران دیده نشوند) و نتیجتا در قسمتی از رادارهای نزدیک تهران یک هواپیما توسط رادار به اندازه موشک کروز، و مشخصات حرکتی آن نیز توسط سیستم اشتباه شده انگاشته شده و... اگر این نظر صحیح باشد، هم ایران و هم آمریکا از بیانش خودداری خواهند کرد؛ یکی ضعفش را و دیگری سلاح کارآمدش را افشا نمیکند.
دلایل احتمالی این حادثه اسفناک میتواند منحصر به موارد بالا نباشد؛ اما بررسی علمی دقیق و تخصصی آن این اجازه را به دنیا خواهد داد تا بتواند از بروز دوباره چنین فاجعهای جلوگیری کند.
اگر شما همکاری گرامی ما هستی، مرسی که این مطلب را خواندی، اما کپی نکن و با تغییر به نام خودت نزن، خودت زحمت بکش!
پروتکل علمی - پزشکی جهانی برای مقابله کلیه ویروسهایی مانند کرونا که انتقالشان از طریق بسته هوایی است:
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
Date: Wednesday, January 8, 2020 - 19:00
درباره نویسنده/هنرمند
Arash Moghaddam آرش مقدم مدرک کارشناسی کامپیوتر و تخصص تولید رسانه دیجیتال دارد و مدیریت تولید بیش ۹ رسانه تصویری، چاپی و اینترنتی را بعهده داشته است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو