۷ مرداد سالروز تولید مسعود کیمیایی است. او در سال 1۱۳۲۰ در خیابان ری تهران به دنیا آمد و با دستیاری با دستیاری ساموئل خاچیکیان در فیلم «خداحافظ تهران» به طور رسمی وارد سینما ایران شد و از آن روز تا امروز آثار زیادی را کارگردانی کرده و بازیگران نامداری در با فیلم های او به سینما ایران معرفی شده‌اند.
مسعود کیمیایی زندگی شخضی پر فرازو نشیبی داشته است. او برای اولین بار سال ۱۳۴۲ زمانی که تنها ۲۲ سال سن بیشتر نداشت با دختری به نام مهشید ازدواج کرد، حاصل این ازدواج یک دختر بود، کیمیایی بعد از سه سال از وی جدا شد.
کیمیایی در سال ۱۳۷۶ با فائقه آتشین یا همان گوگوش خواننده مشهور ازدواج کرد و در سال ۱۳۸۲ از وی جدا شد. گوگوش یکی از خواننده‌های سرشناس زمان شاه همسر سوم مسعود کیمیایی است. پس از اینکه انقلاب شد گوگوش برخلاف دیگر خواننده‌های زمان شاهی خاک کشور را ترک نکرد و در کنار مسعود کیمیایی زندگی عاشقانه‌ای را ادامه داد. البته گوگوش بیشتر از چند سالی دوام نیاورد و خاک ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد.
آثار ماندگار کیمیایی
در همین بستر موج نو کارگردان یکی از معروف ترین آثار سینما ایران یعنی فیلم قیصر با بازی بهرو وثوقی، جمشید مشایخی، سعید ملک مطیعی، جلال پیشواییان و پوری بنایی است. قیصر درباره مضامینی همچون غیرت و مرد و نامرد است. در این فیلم می‌بینیم که یکی از برادران آب مَنگُل به نام منصور دختری به نام فاطی را هتک حرمت می‌کند. فاطی پس از خودکشی در بیمارستان جان می‌دهد و فرمان برادر بزرگتر او (با بازی ناصر ملک‌مطیعی) پس از آگاه‌شدن از موضوع، به دکان برادران آب مَنگُل می‌رود اما چون قسم خورده که هرگز دست به چاقو نبرد، با دستان خالی با برادران آب مَنگُل روبرو می‌شود. دو برادر منصور، رحیم و کریم او را می‌کشند. قیصر با بازی بهروز وثوقی برادر کوچکِ فرمان، از سفر بازمی‌گردد و قصد انتقام می‌کند. او کریم را در حمام و رحیم را در کشتارگاه می‌کشد و در نهایت منصور را در ایستگاه راه‌آهن پیدا می‌کند و با چاقو می‌کشد و... قیصر با همین داستان و بازی فراموش نشدنی بهرو وثوقی به یک اثر ماندگار در سینما ایران تبدیل شده است.
دیگر اثر ماندگار کیمیایی فیلم گوزن هاست که در سال ۱۳۸۱ و در رای گیری از ۵۵ منتقد سینما ایران در کنار باشو غریبه کوچک بهرام بیضایی به عنوان یکی از دو بهترین اثر تاریخ سینما ایران انتخاب شد. گوزن‌ها یکی از سیاسی ترین آثار سینما ایران پیش از انقلاب بود. در این فیلم می‌بینیم که مرد تحت تعقیبی به نام قدرت که به طور مشخص یک مبارز سیاسی است، پس از سرقت مسلحانه از بانک، خود را به دوستش سید رسول می‌رساند.
یکی از ماندگارترین دیالوگ‌های آثار کیمیایی در فیلم گوزن‌ها
کارنامه مسعود کیمیایی پس ازانقلاب
کیمیایی در سال ۱۳۶۱ فیلم خط قرمز را بازی سعید راد ساخت اما فیلم توقیف شد و بجز نمایش در جشنواره فیلم فجر دیگر هرگز روی پرده سینما نمایش داده نشد.
بیشتر اهالی سینما بهترین ساخته بعد از انقلاب کیمیایی را دندان مار ساخته سال ۱۳۶۸ می‌دانند که نامزد دریافت جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین شد و جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را دریافت کرد. دندان مار همچنین نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو نیز شد.
دندان مار را می‌توان سند تصویری درخشان و بی‌نظیری از تهران روزهای جنگ ایران و عراق دانست. پس‌ازآن کیمیایی با استفاده از چهره‌های جوان، آثار خود را به‌عنوان تصویرگر زندگی جوانان دهه هفتاد معرفی کرد.
فیلم‌های بعدی کیمیایی تیغ و ابریشم در سال ۱۳۶۴ و سرب در سال ۱۳۶۷ نیز با حال و هوایی سیاسی توسط کیمیایی ساخته شد. درحالی‌که برخی از منتقدین سرسخت نیز سرب را بهترین فیلم ساخته شده کیمیایی بعد انقلاب می‌دانند. این فیلم از فیلم‌نامه هاگانا برگرفته شد و تمی کلاسیک داشت. فیلم سرب روایت گر تهران دهه ۳۰ خورشیدی است که در آن یک زوج یهودی راهی سرزمین موعود هستند.
گروهبان در سال ۱۳۶۹ اثر بعدی وی کیمیایی بود. این فیلم مانند فیلم بعدی او در حال گرفتن حق شخصی بود. گروهبان در فهرست نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز نیز قرار گرفت اما به دور نهایی راه نیافت.
ردپای گرگ در سال ۱۳۷۰ دیگر ساخته کیمیایی در این دوره بود که دارای دیالوگ‌ها و سکانس‌های بحث‌برانگیز و قابل‌توجه بود.
فیلم بعدی کیمیایی تجارت در سال ۱۳۷۳ اولین فیلمی بود که کیمیایی در خارج از ایران ساخت و قهرمان همیشگی‌اش را به‌جای کوچه‌پس‌کوچه‌های جنوب شهر راهی خیابان‌های آلمان کرد.
اعتراض در سال ۱۳۷۸ با موضوعی سیاسی و بر اساس حال و هوای پس از دوم خرداد ۷۶ ساخته شد که دارای دیالوگ‌هایی ماندگار بود. اعتراض زمانی ساخته شد که اتفاقات مهمی در تیرماه آن سال افتاده بود.
کیمیایی در سال ۱۳۸۳ «حکم» فیلمی با تم رفاقت و انتقام را ساخت. حکم مانند سرب یک اثر کلاسیک با شرایط روز جامعه بود. کیمیایی در سال ۱۳۸۵ رئیس را کارگردانی کرد که فیلم به‌مانند حکم نشانه از انتقام و عصیان گروهی داشت.
او در سال ۱۳۸۷ با همکاری اصغر فرهادی، محاکمه در خیابان را ساخت. محاکمه در خیابان یک نوستالژی از آثار قبلی او و در همان حال رویکردی جدید به‌حساب می‌آید. جرم در سال ۱۳۸۹ یکی از فیلم‌های قابل‌توجه او بوده است. فیلمی که برای کیمیایی اولین جایزه سینمایی از جشنواره فیلم فجر را به ارمغان آورد.متروپل فیلم بعدی کیمیایی در سال ۱۳۹۲ ساخته شد و با نظرات متضاد و متفاوت در میان مردم و منتقدان مواجه شد.
کیمیایی در سال ۱۳۹۵ قاتل اهلی را بازی پرویز پرستویی در نقش جلال سروش ساخت. سروش در قامت کاراکتر مدیری پاکدست و مذهبی قصد افشاگری دارد و شمایل مرد عدالت‌طلب و آرمان‌خواه دوران درخشان کیمیایی را تداعی می‌کند. سروش یکی از سیاسی‌ترین و از معدود قهرمان‌ها و شخصیت‌های مذهبی سینمای کیمیایی در طول این پنج دهه به‌حساب می‌آید.
آخرین ساخته کیمیایی فیلم خون شد که دو سال قبل ساخته شد و نمایش آن در جشنواره سروصدای فراوانی به پا کرد.
به هرحال کیمیایی را چه دوست داشته باشیم چه نه او یکی از پرکارترین کارگردانان سینما ایران و چالش برانگیزترین آنهاست. فیلم شناسی کیمیایی موید این ادعاست.
کارگردانی مسعود کیمیایی:
۱ - قاتل اهلی (۱۳۹۵)
۲ - متروپل (۱۳۹۲)
۳ - جرم (۱۳۸۹)
۴ - محاکمه در خیابان (۱۳۸۷)
۵ - رئیس (۱۳۸۵)
۶ - حکم (۱۳۸۴)
۷ - سرباز‌های جمعه (۱۳۸۲)
۸ - اعتراض (۱۳۷۸)
۹ - فریاد (۱۳۷۷)
۱۰ - مرسدس (۱۳۷۶)
۱۱ - سلطان (۱۳۷۵)
۱۲ - ضیافت (۱۳۷۴)
۱۳ - تجارت (۱۳۷۳)
۱۴ - ردپای گرگ (۱۳۷۰)
۱۵ - گروهبان (۱۳۶۹)
۱۶ - دندان مار (۱۳۶۸)
۱۷ - سرب (۱۳۶۷)
۱۸ - تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)
۱۹ - خط قرمز (۱۳۶۰)
۲۰ - سفر سنگ (۱۳۵۶)
۲۱ - غزل (۱۳۵۵)
۲۲ - گوزن‌ها (۱۳۵۳)
۲۳ - خاک (۱۳۵۲)
۲۴ - بلوچ (۱۳۵۱)
۲۵ - داش آکل (۱۳۵۰)
۲۶ - رضا موتوری (۱۳۴۹)
۲۷ - قیصر (۱۳۴۸)
۲۸ - بیگانه بیا (۱۳۴۷)
دستیار کارگردان:
۱ - خداحافظ تهران (۱۳۴۵)
۲ - ضربت (۱۳۴۳)
نویسندگی مسعود کیمیایی:
۱ - قاتل اهلی (۱۳۹۵)
۲ - متروپل (۱۳۹۲)
۳ - جرم (۱۳۸۹)
۴ - محاکمه در خیابان (۱۳۸۷)
۵ - رئیس (۱۳۸۵)
۶ - حکم (۱۳۸۴)
۷ - سرباز‌های جمعه (۱۳۸۲)
۸ - اعتراض (۱۳۷۸)
۹ - فریاد (۱۳۷۷)
۱۰ - مرسدس (۱۳۷۶)
۱۱ - سلطان (۱۳۷۵)
۱۲ - ضیافت (۱۳۷۴)
۱۳ - تجارت (۱۳۷۳)
۱۴ - ردپای گرگ (۱۳۷۰)
۱۵ - گروهبان (۱۳۶۹)
۱۶ - دندان مار (۱۳۶۸)
۱۷ - سرب (۱۳۶۷)
۱۸ - تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)
۱۹ - خط قرمز (۱۳۶۰)
۲۰ - سفر سنگ (۱۳۵۶)
۲۱ - غزل (۱۳۵۵)
۲۲ - گوزن‌ها (۱۳۵۳)
۲۳ - خاک (۱۳۵۲)
۲۴ - بلوچ (۱۳۵۱)
۲۵ - داش آکل (۱۳۵۰)
۲۶ - رضا موتوری (۱۳۴۹)
۲۷ - قیصر (۱۳۴۸)
۲۸ - بیگانه بیا (۱۳۴۷)
سرمایه گذار:
۱ - رئیس (۱۳۸۵)
۲ - اعتراض (۱۳۷۸)
طراح صحنه و لباس:
۱ - اعتراض (۱۳۷۸)
۲ - فریاد (۱۳۷۷)
۳ - مرسدس (۱۳۷۶)
۴ - سلطان (۱۳۷۵)
۵ - ردپای گرگ (۱۳۷۰)
طراح صحنه:
۱ - گروهبان (۱۳۶۹)
طراح لباس:
۱ - گروهبان (۱۳۶۹)
۲ - دندان مار (۱۳۶۸)
طرح دکور:
۱ - ردپای گرگ (۱۳۷۰)
تدوین:
۱ - گروهبان (۱۳۶۹)
۲ - سرب (۱۳۶۷)
۳ - تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)
۴ - بلوچ (۱۳۵۱)
تهیه کننده:
۱ - معکوس (۱۳۹۷)
۲ - متروپل (۱۳۹۲)
۳ - جرم (۱۳۸۹)
۴ - محاکمه در خیابان (۱۳۸۷)
۵ - رئیس (۱۳۸۵)
۶ - حکم (۱۳۸۴)
۷ - مرسدس (۱۳۷۶)
۸ - سلطان (۱۳۷۵)
۹ - گروهبان (۱۳۶۹)
۱۰ - پاییزان (۱۳۶۶)
۱۱ - شیرک (۱۳۶۶)
۱۲ - تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)
۱۳ - خط قرمز (۱۳۶۰)
۱۴ - سفر سنگ (۱۳۵۶)
جوایز مسعود کیمیایی:
داخلی:
برنده جایزه بهترین کارگردانی در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
برنده جایزه بهترین فیلم در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
برنده جایزه بهترین فیلم به مفهوم مطلق و بهترین کارگردانی جشنواره سینمایی سپاس برای فیلم داش‌آکل ۱۳۵۰
نامزد جایزه بهترین آنونس بخش مسابقه مواد تبلیغاتی فیلم‌ها از هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سراب ۱۳۶۸
برنده جایزه بهترین فیلم از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای فیلم دندان مار ۱۳۶۸
کاندید تندیس زرین بهترین طراحی صحنه و لباس از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵
کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵
کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸
کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸
کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم فریاد ۱۳۷۸
کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سرباز‌های جمعه ۱۳۸۳
برنده جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم جرم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
تندیس حافظ بهترین فیلم جشن دنیای تصویر برای فیلم محاکمه در خیابان ۱۳۹۱
بین‌المللی:
برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه انجمن بین‌المللی فیلم تاشکند برای فیلم داش آکل ۱۹۷۱
برنده مدال نقره جشنواره بین‌المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ برای فیلم غزل ۱۹۷۶
برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
برنده جایزه پلاک طلایی سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
برنده مدال طلای شهر جیفونی برای بهترین فیلم (مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی) از بیستمین دوره جشنواره فیلم جیفونی ۱۹۹۰
نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز برای فیلم گروهبان ۱۹۹۲
برنده جایزه ذکر ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲
برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲
 |
