تورنتو نه تنها بزرگترین شهر کانادا بلکه دومین شهر از لحاظ جمعیت ایرانی در سرتاسر جهان پس از لس‌آنجلس است. جامعه‌ی ایرانیان تورنتو که از چندین دهه‌ی گذشته تاکنون در این شهر اقامت دارند یکی از کامیونیتی‌های موفق و مورد توجه کانادا از لحاظ میزان تحصیلات بالا و فعالیت‌های اقتصادی محسوب می‌گردند. اگرچه آمار دقیقی از تعداد افراد کامیونیتی ایرانی در کانادا موجود نیست ولی در آمارهای غیررسمی جمعیت ایرانیان از 250 تا 400 هزار نفر برآورد می‌گردد. تعداد ایرانیان در استان انتاریو نیز از 120 تا 200 هزار نفر تخمین زده می‌شود که اغلب آنها در شهر تورنتو زندگی می‌کنند.
از شاخص‌ترین اینگونه مراسم و آیین‌ها برگزاری جشن‌های ایام عید نوروز و فرارسیدن سال نوی ایرانی است. ایرانیان تورنتو همه ساله هنگامی که اسفندماه فرا می‌رسد و کم‌کم به عید نوروز نزدیک می‌شویم، در دلشان شور و شوقی موج می‌زند که قابل وصف نیست. آنها در روزهای پایان اسفند و فرا رسیدن آغاز سال نو فراموش می‌کنند که در غربت و در تورنتو زندگی می‌کنند. در این ایام ایرانی‌ها از کوچک و بزرگ، زن و مرد، پیر و جوان به چگونگی برگزاری عید نوروز فکر می‌کنند و مغازه‌ها، سوپرمارکت‌ها و شیرینی و آجیل‌فروشی‌ها نیز نیازهای شب عید مردم را تهیه و عرضه می‌نمایند و همه با هم در یک جنب و جوشی که از دل باورمند آنها سرچشمه می‌گیرد، نزدیکی و تعلق خاطر به یکدیگر را حس می‌کنند و عاشقانه و متعهدانه به پاسداری آیین‌ها و رسوم نوروز که بازمانده از نیاکانشان است، می‌پردازند. بیهوده نیست اگر بگوئیم که یکی از عوامل مهم همبستگی ملی ایرانیان در طول تاریخ همین نوروز بوده است.
شور و شوق، شادی و پایکوبی، همبستگی و احترام، فراموش کردن دشمنی و دلخوری، پیروزی نور و سرخی بر سیاهی و سرما و دروغ و ریا، همه‌ی اینها پیام‌هایی هستند که در جشن‌های نوروزی ایرانیان تورنتو مطرح می‌گردند. جشن‌های نوروزی در تورنتو از برگزاری شب چهارشنبه‌سوری آغاز می‌شود و پس از آغاز سال نو و انجام آیین‌ها و رسوم سنتی نوروز با رفتن به دل طبیعت و جشن سیزده‌بدر به پایان می‌رسد.
مراسم چهارشنبه‌سوری طلیعه‌ی فرا رسیدن بهار دل‌انگیز و زنده شدن دوباره‌ی طبیعت است. ایرانیان تورنتو همزمان با روزهایی که خانه‌تکانی می‌کنند، دل را نیز از کدورت‌ها می‌شویند و با روحی سرشار از نشاط و پاکی به استقبال نوروز و عید خجسته می‌روند. ایرانیان در این ایام از عوامل طبیعی مانند سرمای شدید و برف و باران هیچ ترسی به خود راه نمی‌دهند و همه با هم در کنار یکدیگر به برافروختن آتش هزار رنگ و پریدن از روی آن زمزمه می‌کنند:
زردی من از تو
سرخی تو از من
غم برو شادی بیا
زردی برو سرخی بیا
برگزاری این مراسم در غربت از چند نظر حائز اهمیت است. یکی آن که ایرانیان گردهم می‌آیند و با یکدیگر بیشتر آشنا می‌شوند. این می‌تواند نکته‌ی خوبی باشد برای هماهنگی و انسجام گروهی که کامیونیتی ما سخت به آن نیاز دارد. موضوع دیگر با توجه به گستردگی قومیت‌ها و ملیت‌های مختلف در تورنتو که به متجاوز از یک صد ملیت می‌رسند و هریک از این کامیونیتی‌ها در بزرگداشت و نشان دادن قدرت فرهنگی و تاریخی خود به دیگر قومیت‌ها کوشش زیادی می‌کنند، ما نیز از طریق برگزاری این مراسم تاریخی، فرهنگ و باورهای زیبای کهن خودمان را به دیگر قومیت‌ها به ویژه کانادایی‌ها نشان می‌دهیم. این خود موجب باور و ارزشی می‌شود که سایر قومیت‌ها روی قدرت کامیونیتی ایرانیان و انسجام گروهی آنها حساب درستی باز کنند. مطلب آخر آن که نسل‌های دوم و سوم ایرانیان مهاجر با مشاهده‌ی این مراسم پی به ارزش‌های تاریخی و فرهنگی کشورمان می‌برند و در آینده به هویت و شناسنامه ملی خود افتخار می‌کنند.
البته چهارشنبه‌سوری فلسفه و اهداف زیادی در بر دارد. مهمترین آن این است که انسان چیزهای فرسوده و کهنه را به دور می‌ریزد و بدی و ناراحتی را در آتش می‌سوزاند تا پاک و شاداب به سال نو گام بگذارد. همچنین باید از چهارشنبه‌سوری این آموزه را نیز بگیریم که هر انسانی در آغاز سال نو شایسته است یک خانه‌تکانی اصلی و اساسی در ذهنیت، افکار و اعمال خود به عمل آورد و نرم‌افزار درونی خود را از هرگونه بدی، دروغ، نادرستی و بدانگاری نسبت به دیگران پاک کرده و با ذهنی روشن و نگرشی مثبت سال جدید را آغاز کند... ادامه دارد...
عید نوروز چه فلسفه و پیامی دارد؟
عید نوروز باستانی یادگار کهن نیاکان ما است که آنها این مراسم و آیین‌های ارزشمند را به عنوان میراثی گرانبها برایمان از خود باقی گذاشته‌اند. نوروز عید همبستگی ملی و عید تغییر و تحول در ساختار فکر و زندگی است. این عید، شور و نشاط و امیدواری را جانشین یاس و ناامیدی در ذهن و اندیشه انسان‌ها می‌کند و همزمان با تغییر و دگرگونی در طبیعت و زایش دوباره‌ی آن، پیام شاد بودن، مثبت‌اندیشی و هدف‌داشتن در زندگی را اشاعه می‌دهد.
مهمترین ارزش و ویژگی مراسم نوروز ایجاد همبستگی ملی و همزیستی مسالمت‌آمیز همه‌ی اقوام ایرانی در کنار یکدیگر است.
نوروز به عنوان یک جشن ایرانی و آریایی، تنها عیدی است که ریشه در هیچ اعتقاد و ایدئولوژی مذهبی ندارد و علت برگزاری آن به محاسبات ریاضی گردش زمین به دور خورشید و آغاز تغییر و تحول در طبیعت برمی‌گردد. عید نوروز در سال‌های اخیر به عنوان یک میراث جهانی در سازمان ملل و در بسیاری از کشورها از جمله کانادا به رسمیت شناخته شده است.
ایرانیان ساکن تورنتو لازم است با شناخت کامل از فلسفه و اهداف این عید بزرگ جهانی با برگزاری هرچه باشکوه‌تر آن را در جهت شناساندن فرهنگ و آموزه‌های انسانی این عید به سایر اقوام کامیونیتی‌های دیگر اقدام شایسته‌ای به عمل آورند.
متاسفانه ما در سال‌های اخیر بیشتر به چگونگی برگزاری مراسم عید پرداخته‌ایم و فلسفه و اهداف مهم و ارزشمندی که در فرهنگ آن مستتر است را یا نمی‌دانیم و یا مطرحش نمی‌کنیم، در حالیکه این بخش از فرهنگ عید نوروز مهمتر و ارزشمندتر از چگونگی برگزاری آن است. به منظور آشنایی بیشتر با اهداف و فلسفه‌های جشن‌های نوروزی (چهارشنبه‌سوری، عید نوروز، سیزده‌بدر) نگارنده پس از تحقیق و بررسی فراوان مبادرت به تالیف کتابی تحت عنوان "عید نوروز در تورنتو" نموده که در آن مطالب مهمی را از اینگونه آموزه‌ها به زبان رسا و کامل مطرح کرده است. دانستن اینگونه مطالب برای نسل‌های مختلف مهاجر ایرانی بسیار لازم و مفید است تا آنها بدانند که مراسم نوروز فقط برگزاری جشن‌های آن نیست. برگزاری فستیوال‌های نوروزی که کوشش خود را معطوف به این می‌کنند که هنر ایرانی را فقط موسیقی و رقص یا ترانه‌خوانی و آواز معرفی کنند، در واقع از اهداف، رسالت و فلسفه‌های تاریخی، فرهنگی و آموزشی این اعیاد آگاهی درستی ندارند و نتیجتا نوروز را شایسته و علمی مطابق سنن کهن ما به نسل‌های مختلف معرفی نمی‌کنند. در کتاب "عید نوروز در تورنتو" نگارنده با بررسی دقیق و پژوهش کامل به تمامی اندیشه‌ها، افکار و فلسفه‌های مستتر در جشن‌های نوروزی پرداخته است و آن را برای آموزش درست نسل‌های آینده مهاجر ایرانی انتشار داده است. علاقمندان می‌توانند با تهیه این کتاب که بخشی از آن بطور خلاصه عید نوروز را به انگلیسی شرح داده است. گنجینه‌ای از دانسته‌ها را به فرزندان و دوست‌داران فرهنگ اصیل ایرانی هدیه دهند. نگارنده امیدوار است که در جهت حفظ، آموزش و انتقال این ارزش‌ها به افراد کامیونیتی و نسل‌های جوان ایرانی، در حد بضاعت خود ادای دین کرده باشد.
بهاریه‌ی زیبا از مولوی
آمد بهار ای دوستان منزل سوی بستان کنیم
گرد غریبان چمن خیزید تا جولان کنیم
آمد رسولی از چمن کاین طبل را پنهان مزن
ما طبل خانه عشق را از نعره‌ها ویران کنیم
بشنو سماع آسمان خیزید ای دیوانگان
جانم فدای عاشقان امروز جان افشان کنیم
زنجیرها را بر دریم ما هر یکی آهنگریم
آهنگران چون کلبتین آهنگ آتشدان کنیم
آتش در این عالم زنیم وین چرخ را برهم زنیم
وین عقل پای برجای را چون خویش سرگردان کنیم
کوبیم ما بی‌پا و سر گه پا به میدان گاه سر
ما کی به فرمان خودیم تا این کنیم تا آن کنیم
خامش کنیم و خامشی هم مایه دیوانگیست
این عقل باشد آتشی در پنبه‌اش پنهان کنیم
 |
