سرطان یکی از بیماری‌های مهلک تاریخ بشر و علت اصلی مرگ زودرس میلیون‌ها نفر می‌باشد. بدون شک سرطان یک پدیده مرتبط با سن است. به طوری‌که بیش از چهل درصد موارد جدید ابتلا و شصت درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان در افراد بالای هفتاد سال اتفاق می‌افتد، با این حال، پیری خود باعث ایجاد سرطان نمی‌شود. ولی در بسیاری از موارد، قرار گرفتن در معرض عوامل خطر مانند سیگار کشیدن، رژیم غذایی بی‌کیفیت و نامناسب و روش‌های خاص زندگی می‌تواند منجر به سرطان شود. اساساً سرطان بیماری است که از سلول‌های ما شروع می‌شود. بدن ما از میلیارد‌ها سلول مختلف در حال تکثیر و تقسیم طبیعی تشکیل شده است ولی گاهی اوقات در پروسه تقسیم سلولی ممکن است خطاهائی بوجود آید که سیستم‌هائی دفاعی وجود دارد که به حذف آن خطا و حتی حذف کامل سلول‌های غیر‌عادی اقدام می‌کنند
به طور کلی تومورها را به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم (سرطانی) تقسیم می‌کنند. تومورهای خوش‌خیم هرگز تهاجم نمی‌کنند و حدود واضح دارند و دارای کپسول می‌باشند. ولی تومورهای بدخیم در بسیاری موارد حدود واضح ندارند و اغلب فاقد کپسول می‌باشند. بعلاوه آنها می‌توانند از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی، تهاجم به بافتهای مجاور و ورود به فضاها و حفراتی نظیر فضای جنبی و صفاقی و یا مننژیال گسترش یابد. این ویژگی تنها مختص تومورهای بدخیم است و در تومورهای خوش‌خیم دیده نمی‌شود. در حالی‌که سلول‌های تومورهای خوش‌خیم در یک مکان در بدن قرار می‌گیرند و به مکان‌های دیگر بدن گسترش نمی‌یابند. در واقع تومور بدخیم به بافتهای بدن حمله می‌کند و یا به مناطق دوردست می‌رود که متاستاز نامیده می‌شود. زمان تشخیص، میزان گسترش و تهاجم در سرطان بسیار تعیین‌کننده است. به طوری‌که اگر تشخیص در زمانی که اندازه تومور کوچک است و هنوز به بافتهای مجاور و عقده‌های لنفاوی تهاجم نکرده بسیار مهم بوده وتاثیر زیادی در مدت عمر و کیفیت زندگی بیمار خواهد داشت. تشخیص سرطان در اوایل بوجود آمدن آن تا حد زیادی به بهبود و شانس بقای بیمار کمک می‌کند
برخلاف تصور عمومی که به سرطان به عنوان یک بیماری فکر می‌کنند، در واقع سرطان یک گروه بیماری متشکل از صدها بیماری مختلف می‌باشد که می‌تواند شامل هر گونه بافت موجود در بدن بشود و به صورت‌های مختلف بروز کند. اکثر سرطانها براساس نوع سلول یا ارگان مبتلا نامگذاری می‌شوند. چهار نوع سرطان شایع شامل پستان، پروستات، ریه و کولون می‌باشند.
تحقیقات زیادی بر روی علل ایجاد سرطان صورت گرفته است و به طور کلی عوامل خاصی مانند آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد موجود در محیط (مثل مواد موجود در غذاها، اشعه، مواد شیمیائی و غیره) ژنتیک، ویروس‌ها، رژیم غذایی، و شیوه زندگی مهمترین متهمان می‌باشند. در حالی که بسیاری از ما ممکن است سابقه خانوادگی را مهمترین متهم فرض کنیم. حدود پنج تا ده درصد از سرطانها به ژن‌های معیوب نسبت داده می‌شود. درست است داشتن یک سابقه خانوادگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌های خاصی را افزایش دهد، اما محققان فکر می‌کنند فعال شدن و حرکت این ژن‌ها به سمت سرطانی شدن سلول‌ها تا حد زیادی ممکن است تحت تاثیر شیوه زندگی و محیط ما قرار داشته باشند. بنابراین اغلب نقش عوامل محیطی و شیوه زندگی و سبک غذائی در ایجاد سرطان کم‌رنگ‌تر و حتی نادیده گرفته می‌شود. پس باید قبل از ابتلا به فکر پیشگیری باشیم. تحقیقات نشان داده که حدود 40 درصد زنان و 44 درصد مردان در طول زندگی مبتلا به نوعی سرطان می‌شوند. پس هر فرد باید به طور جدی به این موضوع توجه کند.و هدف از این مقاله توجه دادن افراد به اینکه چگونه می‌توانیم احتمال ابتلا را کاهش داد و یا اگر مبتلا هستیم چگونه می‌توان شانس بهبود و زنده ماندن و یا کیفیت زندگی بهتر را افزایش دهیم. در بسیاری موارد داشتن استراتژی تغذیه‌ای و سبک زندگی مناسب همراه با شیمی‌درمانی و یا دیگر درمان‌های سرطان بسیار موثر می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که می‌توان از سی تا سی و پنج درصد کل سرطانها بوسیله فعالیت‌های بدنی و ورزشی، خوردن غذاهای مناسب، و نگهداری وزن مناسب جلوگیری کرد.
علائم و نشانه‌ها
سرطان چیزی نیست که یک شبه اتفاق بیفتد. ممکن است فرد ماه‌ها یا سالها آن ضایعه را داشته و به آن توجه نکرده و یا در جائی مثل روده بزرگ مخفی بوده و متوجه نشده. از طرفی علائم و نشانه‌های سرطان بدلیل تفاوت محل تومور متفاوت و وابسته به عضو مبتلا می‌باشد.در اینجا به عنوان مثال چند مورد خاص و شایع از علائم کلیدی را متذکر می‌شوم:
یک توده یا ناحیه متورم زیر پوستی
یک خال بزرگ نامتقارن دارای حاشیه نامنظم، تیره رنگ که خونریزی می‌کند و به سرعت رشد کرده است.
یک زخم کهنه سر و صورت که هرگز خوب نمی‌شود
عفونتهای عودکننده یا زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
تغییر در عادات دفعی روده یا مثانه
مشکل بلع، ناراحتی مبهم معده
سرفه طولانی و ماندگار، خستگی یا سرفه همراه دفع خون
تب کم درجه ولی مداوم و مقاوم به درمان
خونریزی مقعدی یا خون در ادرار یا مدفوع
دردهای بی‌دلیل و غیر قابل توضیح به ویژه در استخوان‌ها، پستان و یا ناحیه لگن
ترشحات واژینال یا خونریزی واژینال نامشخص
کاهش وزن بی‌دلیل و نامشخص و از دست دادن اشتها
خستگی غیرمعمول، و سردردهای بی‌دلیل
ریسک فاکتورها
قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانندآزبست، فلزات سنگین(آرسنیک، سرب، نیکل) و اشعه‌ها (اشعه ایکس، گاما و غیره) و حمل و تماس مستقیم طولانی با محصولات نفتی
سیگار کشیدن مسئول 30 درصد از کل مرگ و میرهای سرطانی است.
برخی از مواد مورد استفاده در آفت‌کش‌ها جزء مواد سرطان‌زا طبقه‌بندی می‌شوند
قرار گرفتن طولانی و بیش از حد در معرض تابش آفتاب و یا آفتاب سوختگی در دوران کودکی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد پوست‌های روشن حساسیت بیشتری دارند.
ژنتیک: سابقه خانوادگی سرطان باعث افزایش خطر می‌شود.
مصرف زیاد مشروبات الکلی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود.
سطوح بالای انسولین (هیپرانسولینمی) و مقاومت به انسولین خطر سرطان را افزایش می‌دهد.
مصرف زیاد چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس و مواد غذایی باشاخص گلوکوز بالا (گلیسمیک ایندکس) مثل شکر و نشاسته تصفیه شده؛ مصرف کم غذاهای فیبردار، مواد افزودنی غذایی؛ مصرف نکردن غذاها یعنی از آنتی‌اکسیدان‌ها باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود.
کمبود فعالیت بدنی و ورزش نکردن باعث چاقی و افزایش خطر ابتلا به بعضی سرطانها می‌شود.
چاقی خطر ابتلا به سرطان سینه، اندومتر، گردن رحم، تخمدان و کیسه صفرا را در زنان و سرطان روده بزرگ و پروستات را در مردان افزایش می‌دهد.
فعال شدن زودرس جنسی در سن نوجوانی و داشتن شرکای جنسی متعدد می‌تواند باعث افزایش خطر سرطان دهانه رحم شود.
عملکرد ضعیف و بد کبد می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. کبد نقشی کلیدی در برداشتن سموم و مواد مضر دارد.
استرس مانع از عملکرد سیستم ایمنی می‌شود و ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد (به ویژه سرطان سینه). استرس همچنین ممکن است سرعت بهبود را در افراد مبتلا به سرطان را کاهش دهد
استفاده بی‌رویه از هورمون‌های زنانه مثلاً استروژن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد و ترکیب استروژن و پروژسترون می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. این خطر در دوزهای بالاتر برای مدت زمان‌های طولانی‌تر (طولانی‌تر از پنج سال) بیشتراست.
سیستم ایمنی ضعیف شده و قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها و عفونتهای قارچی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تغذیه خوب و شیوه زندگی مناسب، خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. برای کسانی که مبتلا به سرطان هستند، یک برنامه غذایی خوب می‌تواند از کاهش وزن جلوگیری کند، کمک به هضم غذا نماید و عملکرد سیستم ایمنی و سطح انرژی بدن را افزایش دهد. بعلاوه مکمل‌ها می‌توانند نقش حمایتی مهمی را ایفا کنند.
در این مقاله هرگز ادعا نمی‌شود سرطان را می‌شود با روش‌های طبیعی درمان کرد بلکه هدف افزایش توان بیمار، کیفیت بهتر زندگی، کمک به کم کردن عوارض درمان‌های استاندار (شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و غیره)، و بهبود سیستم دفاعی بدن می‌باشد. البته هیچکس تاکنون نتوانسته ادعا کند که سرطان را می‌تواند درمان می‌کند، لذا توصیه می‌شود با بهبود تغذیه و روش زندگی و اجتناب از عوامل خطر، از ابتلا به بیماری سرطان پیشگیری کنیم. زیرا در بیماری سرطان پیشگیری حرف اول را می‌زند.
توصیه‌های تغذیه‌ای
چه غذاهائی بخوریم
• مصرف بیشتر غذاهای فیبردار: هدف روزانه 25 تا 30 گرم فیبر محلول و نامحلول است. خوردن روزانه دو قاشق غذاخوری تخم‌کتان (فلکسید) که حاوی ترکیباتی است که در پیشگیری کمک می‌کند.
• مصرف مرغ‌های خانگی، ماهی غیر‌پرورشی (دریائی)، حبوبات و خوراکی‌های ارگانیک.
• مصرف روغن‌های سالم و مفیدی مانند روغن زیتون و روغن کتان (فلکسید)
• نوشیدن چای سبز که یک آنتی اکسیدان قوی است، و مطالعات بر روی چای سبز نشان داده که خطر ابتلا به بعضی سرطانها را کاهش می‌دهد.
• مقدار فراوان آب فیلتر شده( آب خالص) بنوشید.
• خوردن خوراکی‌هائی مانند بروکلی، کلم برگ، گل کلم، کلم بروکسلی، گوجه‌فرنگی، سیر، پیاز و هویج.
• خوردن گیاهان و ادویه‌هایی مانند زنجبیل، اکلیل کوهی (رزماری)، ارگانو و زردچوبه.
• مصرف مقدار زیادی سبزیجات و میوه‌های ارگانیک (10 وعده در روز) بخورید. (ارگانیک، چون در پرورش آنها آفت کش استفاده نمی‌شود). خوراکی‌هایی که دارای مقدار زیادی بقایای آفت‌کش هستند عبارتند از خانواده هلو، توت‌فرنگی، سیب، اسفناج، کرفس، گلابی،گیلاس، سیب‌زمینی، فلفل و تمشک می‌باشند. اگر ارگانیک اینها در دسترس نیست یا ارگانیک آنها گران می‌باشد،می‌توانید آنها را با مقدار زیادی آب شستشو داده و پوست آنها را بردارید.
• خوردن وعده‌های کوچک و مکرر غذائی که به هضم آسان‌تر و بهبود وضعیت قند خون کمک می‌کند.
• خوراکی‌هایی که از سویا تهیه شده مثل پنیر سویا (توفو) به نظر می‌رسد خواص ضد‌سرطانی دارند.
• چای زنجبیل ممکن است برای کنترل تهوع ناشی از شیمی درمانی مفید باشد.
• ماست و لبنیات تخمیر شده می‌تواند به هضم و عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک کند.
•یک برنامه پاکسازی و سم‌زدائی انجام دهید.
•شواهد فراوانی از مطالعات بالینی متعدد نشان می دهد که رژیم غذایی گیاهی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. بنابراین رژیم غذائی خود را به سمت مصرف بیشتر غذاهای گیاهی و دریائی سوق دهید.
از چه غذاهائی اجتناب کنیم:
• میزان مصرف محصولات حیوانی و چربی‌های اشباع را کاهش دهید. از چربی‌های ترانس (موجود در بسیاری از غذاهای فرآوری شده / اسنک و غذاهای سرخ شده) اجتناب کنید. برچسب‌های مواد غذائی را با دقت مطالعه کنید
• از مواد نگهدارنده نظیر نیترات‌ها و سولفیت‌ها و غذاهای دارای مواد مکمل غذایی شیمیایی اجتناب کنید.
• فرآورده‌های گوشتی از قبیل انواع کالباس، سوسیس و هات‌داگ پر از نیترات و سایر مواد شیمیایی مرتبط با سرطان هستند.
• خوردن کباب بخصوص گوشت قرمز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
• ازالکل اجتناب کنید، زیرا الکل بر روی کبد و سیستم دفاعی بدن اثر مضر دارد. نوشیدن زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان‌های دهان، مری،پستان، سرطان کولورکتال (روده بزرگ و راست روده) و معده را افزایش می‌دهد.
• مصرف شکر و نشاسته تصفیه شده را کم کنید. زیرا باعث افزایش سریع قند خون و نیز افزایش انسولین خون می‌شوند. نهایتا موجب افزایش خطر مقاومت به انسولین می‌گردد که به چاقی، دیابت و بعضی سرطانها منجر می‌شود.
چه شیوه زندگی داشته باشیم؟
به طور منظم ورزش کنید. روزانه یک ساعت فعالیت متوسط مانندپیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یا شنا کردن مطلوب و عالی می‌باشد.
سیگار نکشید و از دود افراد سیگاری اجتناب کنید.
استرس‌ها و فشارهای محیطی را مدیریت کنید. یوگا، مدیتیشن و تکنیک های تنفسی کمک زیادی به کنترل واکنش روحی و روانی در مقابل استرس می‌کنند.
آب فیلتر شده بنوشید زیرا چندین مطالعه تحقیقاتی نشان داده‌اند که نوشیدن آب محتوی کلر خطر ابتلا به سرطان، به ویژه سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.
از ذخیره مواد غذایی در ظروف پلاستیکی نرم، اجتناب کنید. از شیشه یا پلاستیک سخت استفاده کنید.
استفاده از محصولات دارای فتالات مثل پی‌وی‌سی را کاهش دهید. زیرا می‌توانند موجب مشکلاتی نظیر ناهنجاری‌های کبدی، سرطان، و مشکلات باروری شوند.
از ظروف فولاد ضد زنگ (استینلس استیل) استفاده کنید. وسایل آشپزی به اصطلاح تفلون دارای ماده پلی‌تترافلورو اتیلن می‌باشند و هنگامی که در دماهای بالای سیصد درجه سلسیوس قرار داده شوند تولید گازهایی می‌کنند که ممکن است سرطان‌زا باشند. البته ظروف تفلون به طور معمول در این دما قرار داده نمی‌شوند.
از آفت‌کش‌ها اجتناب کنید. آفت‌کش‌ها از طریق تنفس و پوست به راحتی جذب می‌شوند و می‌توانند سرطان‌هائی نظیر سرطان خون، کبد و مثانه ایجاد کنند.
پوست خود را از آفتاب شدید محافظت کنید. در مقابل نورخورشید از کرم‌ها و یا لوسیون‌های ضدآفتاب استفاده کنید، حتماً آن را برای گردن و پشت گوش‌ها نیز استفاده کنید. کلاه و عینک آفتابی نیز کمک‌کننده و موثر می‌باشد
ماساژ و طب سوزنی برای کاهش استرس و تهوع مرتبط با شیمی درمانی کمک‌کننده است
در انتها لازم دیدم توضیحی کلی در مورد اینکه چگونه سرطان بوجود می‌آید بدهم. این بحث را در انتها آوردم برای اینکه بحثی فنی و پاتولوژیک است و ممکن بود موجب خستگی خوانندگان مقاله می‌شد. بنابراین تصمیم گرفتم آنرا در انتهای مقاله قرار دهم. موادی که موجب سرطان می‌شوند کارسینوژن نامیده می‌شوند. به طور کلی عواملی نظیر اشعه، مواد شیمیائی، ویروس‌ها از عوامل شناخته شده ایجاد سرطان هستند ولی از آنجایی که ایجاد و توسعه بدخیمی یک فرآیند چند مرحله‌ای و پیچیده و نیازمند عوامل متعدداست، بنابراین بسیار ساده‌انگاری است که فکر کنیم تنها یک عامل در ایجاد سرطان در یک فرد موثر بوده است.
اشعه و بسیاری از سرطان‌زاهای شیمیایی با صدمه به دی‌ان‌ای و القای جهش در ژن‌ها موجب سرطان می‌شوند. این عوامل به طور کلی به عنوان عامل آغازگر (اینیشیتور) شناخته می‌شوند، زیرا القاء جهش در ژن‌های خاص، اولین رویداد منجر به ایجاد سرطان است.
بعضی از عوامل آغاز کننده‌ای که در ایجاد سرطان سهیم هستند عبارتند از: اشعه ماوراء بنفش خورشیدی (علت اصلی سرطان پوست)، مواد شیمیایی سرطان‌زا در دود سیگار و آفلاتوکسین (یک سرطان‌زای قوی کبدی، تولید شده توسط نوعی آسپرژیلوس در بادام زمینی و دیگر محصولات کشاورزی). مواد سرطان‌زای موجود در دود سیگار و تنباکو بنزوپیرن، دی متیل نیتروزامین و ترکیبات نیکل) علت اصلی شناخته شده سرطان درانسان هستند. سیگار علت غیر قابل انکار 80 تا 90 درصد سرطان‌های ریه است و همچنین در سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، معده، مثانه، کبد و سایر ارگان‌ها دخالت دارد. در کل، برآورد شده است که سیگار مسئول تقریبا یک سوم کل مرگ و میر ناشی از سرطان است.
بعضی مواد سرطان‌زا به وسیله تحریک تکثیر سلولی، عمل عوامل آغاز‌کننده را تکمیل کرده و به صورت عاملی پیش‌برنده(پروموتورهای) پروسه ایجاد سرطان در بدن را تکمیل می‌کنند. این ترکیبات به عنوان پروموتورهای تومور نامیده می‌شوند، زیرا افزایش تقسیم سلولی آنها باعث ایجاد رشد جمعیت یک سلول در طی مراحل اولیه رشد تومور می‌شود.
البته عواملی هم وجود دارد که دارای هر دو اثر آغاز‌کننده و پیش‌برنده با هم هستند.
در واقع ابتدا تومور‌زایی توسط یک عامل موتاژن آغاز شود ولی سلول‌های تومور رشد نمی‌کنند (فقط دچار تغییر و جهش می‌شوند) سپس تحت تاثیر عامل پروموتور تومور، تکثیر غیر قابل کنترل بوجود می‌آید.
هورمون ها، به خصوص استروژن، به عنوان پیش‌برنده (پروموتور) توموری در توسعه برخی از سرطانها نقش دارند. به عنوان مثال، گسترش سلول‌های آندومتر رحمی توسط استروژن تحریک می‌شود و قرار گرفتن در معرض استروژن بیش از حد احتمال سرطان آندومتر افزایش می‌یابد. بنابراین خطر ابتلا به سرطان آندومتر توسط درمان جایگزین استروژنی پس از یائسگی با دوزهای بالای استروژن به تنهایی افزایش می‌یابد. خوشبختانه این خطر با استفاده از پروژسترون به منظور مقابله با اثر تحریک کننده استروژن بر روی تکثیر سلول‌های آندومتر به حداقل می‌رسد. با این حال، درمان طولانی مدت با ترکیبات استروژن و پروژسترون ممکن است منجر به افزایش خطر سرطان پستان شود.
بعلاوه بعضی از ویروس‌ها علاوه بر مواد شیمیایی و اشعه نیز سرطان را در حیوانات آزمایشگاهی و در انسان ایجاد می‌کنند. سرطان‌های رایج انسانی ناشی از ویروس‌ها عبارتند از سرطان کبد و کارسینوم گردن رحم که به ترتیب 10 تا 20 درصد از سرطان‌های جهان را تشکیل می دهند.
حال تا حدی می‌دانیم که سرطان چگونه بوجود می‌آید ولی کاملاً نمی‌دانیم با این دشمنی که به سرعت ساختار ژنتیکی خود را تغییر می‌دهد و سیستم دفاعی بدن را فریب می‌دهد چه کنیم. مطمئناً پیشگیری بهتر از درمان است ولی اینکار هم محدودیت‌هایی دارد. تا اینجا علم محدود ما به ما می‌گوید حداقل با پرهیز از بعضی عوامل سرطان‌زا احتمال ابتلا را کم کنیم. ولی کافی نیست چون با وجود پرهیز از مواد سرطان‌زا هنوز احتمال سرطان وجود دارد (ولی کمتر). پس همزمان چه باید کرد؟ یکی از بهترین روش‌ها تست‌های غربالگری (اسکرینینگ) در دوره‌های مشخص زمانی مثل پاپ‌اسمیر، ماموگرافی، تست خون مخفی در مدفوع و غیره می‌باشد. هدف از این تست‌ها جلوگیری از سرطان نیست بلکه کمک به تشخیص زودرس آن می‌باشد. زیرا تشخیص زود هنگام بسیاری سرطانها طول عمر مریض و کیفیت زندگی او را بهتر می‌کند و گاهی حتی خطر مرگ در اثر این بیماری را منتفی می‌نماید.
در پایان ذکر این ضروری است که علاوه بر موارد گفته شده تا می‌توانیم غذای خوب و سالم بخوریم ولی چاق نشویم؛ شاد باشیم، تفریح سالم کنیم و از غم و استرس دوری کنیم؛ فعال باشیم و ورزش کنیم؛ از مواد شیمیائی و مناطق دارای اشعه دوری کنیم و همیشه برای خود و دیگران آرزوی سلامتی کنیم.
به طور کلی تومورها را به دو دسته خوش‌خیم و بدخیم (سرطانی) تقسیم می‌کنند. تومورهای خوش‌خیم هرگز تهاجم نمی‌کنند و حدود واضح دارند و دارای کپسول می‌باشند. ولی تومورهای بدخیم در بسیاری موارد حدود واضح ندارند و اغلب فاقد کپسول می‌باشند. بعلاوه آنها می‌توانند از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی، تهاجم به بافتهای مجاور و ورود به فضاها و حفراتی نظیر فضای جنبی و صفاقی و یا مننژیال گسترش یابد. این ویژگی تنها مختص تومورهای بدخیم است و در تومورهای خوش‌خیم دیده نمی‌شود. در حالی‌که سلول‌های تومورهای خوش‌خیم در یک مکان در بدن قرار می‌گیرند و به مکان‌های دیگر بدن گسترش نمی‌یابند. در واقع تومور بدخیم به بافتهای بدن حمله می‌کند و یا به مناطق دوردست می‌رود که متاستاز نامیده می‌شود. زمان تشخیص، میزان گسترش و تهاجم در سرطان بسیار تعیین‌کننده است. به طوری‌که اگر تشخیص در زمانی که اندازه تومور کوچک است و هنوز به بافتهای مجاور و عقده‌های لنفاوی تهاجم نکرده بسیار مهم بوده وتاثیر زیادی در مدت عمر و کیفیت زندگی بیمار خواهد داشت. تشخیص سرطان در اوایل بوجود آمدن آن تا حد زیادی به بهبود و شانس بقای بیمار کمک می‌کند
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
تحقیقات زیادی بر روی علل ایجاد سرطان صورت گرفته است و به طور کلی عوامل خاصی مانند آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد موجود در محیط (مثل مواد موجود در غذاها، اشعه، مواد شیمیائی و غیره) ژنتیک، ویروس‌ها، رژیم غذایی، و شیوه زندگی مهمترین متهمان می‌باشند. در حالی که بسیاری از ما ممکن است سابقه خانوادگی را مهمترین متهم فرض کنیم. حدود پنج تا ده درصد از سرطانها به ژن‌های معیوب نسبت داده می‌شود. درست است داشتن یک سابقه خانوادگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌های خاصی را افزایش دهد، اما محققان فکر می‌کنند فعال شدن و حرکت این ژن‌ها به سمت سرطانی شدن سلول‌ها تا حد زیادی ممکن است تحت تاثیر شیوه زندگی و محیط ما قرار داشته باشند. بنابراین اغلب نقش عوامل محیطی و شیوه زندگی و سبک غذائی در ایجاد سرطان کم‌رنگ‌تر و حتی نادیده گرفته می‌شود. پس باید قبل از ابتلا به فکر پیشگیری باشیم. تحقیقات نشان داده که حدود 40 درصد زنان و 44 درصد مردان در طول زندگی مبتلا به نوعی سرطان می‌شوند. پس هر فرد باید به طور جدی به این موضوع توجه کند.و هدف از این مقاله توجه دادن افراد به اینکه چگونه می‌توانیم احتمال ابتلا را کاهش داد و یا اگر مبتلا هستیم چگونه می‌توان شانس بهبود و زنده ماندن و یا کیفیت زندگی بهتر را افزایش دهیم. در بسیاری موارد داشتن استراتژی تغذیه‌ای و سبک زندگی مناسب همراه با شیمی‌درمانی و یا دیگر درمان‌های سرطان بسیار موثر می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که می‌توان از سی تا سی و پنج درصد کل سرطانها بوسیله فعالیت‌های بدنی و ورزشی، خوردن غذاهای مناسب، و نگهداری وزن مناسب جلوگیری کرد.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
لطفا روی عکس بنر تبلیغاتی کلیک کنید تا برایتان شماره بگیرد
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید تا برای شما شماره بگیرد؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
یک خال بزرگ نامتقارن دارای حاشیه نامنظم، تیره رنگ که خونریزی می‌کند و به سرعت رشد کرده است.
یک زخم کهنه سر و صورت که هرگز خوب نمی‌شود
عفونتهای عودکننده یا زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
تغییر در عادات دفعی روده یا مثانه
مشکل بلع، ناراحتی مبهم معده
سرفه طولانی و ماندگار، خستگی یا سرفه همراه دفع خون
تب کم درجه ولی مداوم و مقاوم به درمان
خونریزی مقعدی یا خون در ادرار یا مدفوع
دردهای بی‌دلیل و غیر قابل توضیح به ویژه در استخوان‌ها، پستان و یا ناحیه لگن
ترشحات واژینال یا خونریزی واژینال نامشخص
کاهش وزن بی‌دلیل و نامشخص و از دست دادن اشتها
خستگی غیرمعمول، و سردردهای بی‌دلیل
ریسک فاکتورها
قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانندآزبست، فلزات سنگین(آرسنیک، سرب، نیکل) و اشعه‌ها (اشعه ایکس، گاما و غیره) و حمل و تماس مستقیم طولانی با محصولات نفتی
سیگار کشیدن مسئول 30 درصد از کل مرگ و میرهای سرطانی است.
برخی از مواد مورد استفاده در آفت‌کش‌ها جزء مواد سرطان‌زا طبقه‌بندی می‌شوند
قرار گرفتن طولانی و بیش از حد در معرض تابش آفتاب و یا آفتاب سوختگی در دوران کودکی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد پوست‌های روشن حساسیت بیشتری دارند.
ژنتیک: سابقه خانوادگی سرطان باعث افزایش خطر می‌شود.
مصرف زیاد مشروبات الکلی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود.
سطوح بالای انسولین (هیپرانسولینمی) و مقاومت به انسولین خطر سرطان را افزایش می‌دهد.
مصرف زیاد چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس و مواد غذایی باشاخص گلوکوز بالا (گلیسمیک ایندکس) مثل شکر و نشاسته تصفیه شده؛ مصرف کم غذاهای فیبردار، مواد افزودنی غذایی؛ مصرف نکردن غذاها یعنی از آنتی‌اکسیدان‌ها باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود.
کمبود فعالیت بدنی و ورزش نکردن باعث چاقی و افزایش خطر ابتلا به بعضی سرطانها می‌شود.
چاقی خطر ابتلا به سرطان سینه، اندومتر، گردن رحم، تخمدان و کیسه صفرا را در زنان و سرطان روده بزرگ و پروستات را در مردان افزایش می‌دهد.
فعال شدن زودرس جنسی در سن نوجوانی و داشتن شرکای جنسی متعدد می‌تواند باعث افزایش خطر سرطان دهانه رحم شود.
عملکرد ضعیف و بد کبد می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. کبد نقشی کلیدی در برداشتن سموم و مواد مضر دارد.
استرس مانع از عملکرد سیستم ایمنی می‌شود و ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد (به ویژه سرطان سینه). استرس همچنین ممکن است سرعت بهبود را در افراد مبتلا به سرطان را کاهش دهد
استفاده بی‌رویه از هورمون‌های زنانه مثلاً استروژن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد و ترکیب استروژن و پروژسترون می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. این خطر در دوزهای بالاتر برای مدت زمان‌های طولانی‌تر (طولانی‌تر از پنج سال) بیشتراست.
سیستم ایمنی ضعیف شده و قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها و عفونتهای قارچی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تغذیه خوب و شیوه زندگی مناسب، خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. برای کسانی که مبتلا به سرطان هستند، یک برنامه غذایی خوب می‌تواند از کاهش وزن جلوگیری کند، کمک به هضم غذا نماید و عملکرد سیستم ایمنی و سطح انرژی بدن را افزایش دهد. بعلاوه مکمل‌ها می‌توانند نقش حمایتی مهمی را ایفا کنند.
در این مقاله هرگز ادعا نمی‌شود سرطان را می‌شود با روش‌های طبیعی درمان کرد بلکه هدف افزایش توان بیمار، کیفیت بهتر زندگی، کمک به کم کردن عوارض درمان‌های استاندار (شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و غیره)، و بهبود سیستم دفاعی بدن می‌باشد. البته هیچکس تاکنون نتوانسته ادعا کند که سرطان را می‌تواند درمان می‌کند، لذا توصیه می‌شود با بهبود تغذیه و روش زندگی و اجتناب از عوامل خطر، از ابتلا به بیماری سرطان پیشگیری کنیم. زیرا در بیماری سرطان پیشگیری حرف اول را می‌زند.
توصیه‌های تغذیه‌ای
چه غذاهائی بخوریم
• مصرف بیشتر غذاهای فیبردار: هدف روزانه 25 تا 30 گرم فیبر محلول و نامحلول است. خوردن روزانه دو قاشق غذاخوری تخم‌کتان (فلکسید) که حاوی ترکیباتی است که در پیشگیری کمک می‌کند.
• مصرف مرغ‌های خانگی، ماهی غیر‌پرورشی (دریائی)، حبوبات و خوراکی‌های ارگانیک.
• مصرف روغن‌های سالم و مفیدی مانند روغن زیتون و روغن کتان (فلکسید)
• نوشیدن چای سبز که یک آنتی اکسیدان قوی است، و مطالعات بر روی چای سبز نشان داده که خطر ابتلا به بعضی سرطانها را کاهش می‌دهد.
• مقدار فراوان آب فیلتر شده( آب خالص) بنوشید.
• خوردن خوراکی‌هائی مانند بروکلی، کلم برگ، گل کلم، کلم بروکسلی، گوجه‌فرنگی، سیر، پیاز و هویج.
• خوردن گیاهان و ادویه‌هایی مانند زنجبیل، اکلیل کوهی (رزماری)، ارگانو و زردچوبه.
• مصرف مقدار زیادی سبزیجات و میوه‌های ارگانیک (10 وعده در روز) بخورید. (ارگانیک، چون در پرورش آنها آفت کش استفاده نمی‌شود). خوراکی‌هایی که دارای مقدار زیادی بقایای آفت‌کش هستند عبارتند از خانواده هلو، توت‌فرنگی، سیب، اسفناج، کرفس، گلابی،گیلاس، سیب‌زمینی، فلفل و تمشک می‌باشند. اگر ارگانیک اینها در دسترس نیست یا ارگانیک آنها گران می‌باشد،می‌توانید آنها را با مقدار زیادی آب شستشو داده و پوست آنها را بردارید.
• خوردن وعده‌های کوچک و مکرر غذائی که به هضم آسان‌تر و بهبود وضعیت قند خون کمک می‌کند.
• خوراکی‌هایی که از سویا تهیه شده مثل پنیر سویا (توفو) به نظر می‌رسد خواص ضد‌سرطانی دارند.
• چای زنجبیل ممکن است برای کنترل تهوع ناشی از شیمی درمانی مفید باشد.
• ماست و لبنیات تخمیر شده می‌تواند به هضم و عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک کند.
•یک برنامه پاکسازی و سم‌زدائی انجام دهید.
•شواهد فراوانی از مطالعات بالینی متعدد نشان می دهد که رژیم غذایی گیاهی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. بنابراین رژیم غذائی خود را به سمت مصرف بیشتر غذاهای گیاهی و دریائی سوق دهید.
از چه غذاهائی اجتناب کنیم:
• میزان مصرف محصولات حیوانی و چربی‌های اشباع را کاهش دهید. از چربی‌های ترانس (موجود در بسیاری از غذاهای فرآوری شده / اسنک و غذاهای سرخ شده) اجتناب کنید. برچسب‌های مواد غذائی را با دقت مطالعه کنید
• از مواد نگهدارنده نظیر نیترات‌ها و سولفیت‌ها و غذاهای دارای مواد مکمل غذایی شیمیایی اجتناب کنید.
• فرآورده‌های گوشتی از قبیل انواع کالباس، سوسیس و هات‌داگ پر از نیترات و سایر مواد شیمیایی مرتبط با سرطان هستند.
• خوردن کباب بخصوص گوشت قرمز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
• ازالکل اجتناب کنید، زیرا الکل بر روی کبد و سیستم دفاعی بدن اثر مضر دارد. نوشیدن زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان‌های دهان، مری،پستان، سرطان کولورکتال (روده بزرگ و راست روده) و معده را افزایش می‌دهد.
• مصرف شکر و نشاسته تصفیه شده را کم کنید. زیرا باعث افزایش سریع قند خون و نیز افزایش انسولین خون می‌شوند. نهایتا موجب افزایش خطر مقاومت به انسولین می‌گردد که به چاقی، دیابت و بعضی سرطانها منجر می‌شود.
چه شیوه زندگی داشته باشیم؟
به طور منظم ورزش کنید. روزانه یک ساعت فعالیت متوسط مانندپیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یا شنا کردن مطلوب و عالی می‌باشد.
سیگار نکشید و از دود افراد سیگاری اجتناب کنید.
استرس‌ها و فشارهای محیطی را مدیریت کنید. یوگا، مدیتیشن و تکنیک های تنفسی کمک زیادی به کنترل واکنش روحی و روانی در مقابل استرس می‌کنند.
آب فیلتر شده بنوشید زیرا چندین مطالعه تحقیقاتی نشان داده‌اند که نوشیدن آب محتوی کلر خطر ابتلا به سرطان، به ویژه سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.
از ذخیره مواد غذایی در ظروف پلاستیکی نرم، اجتناب کنید. از شیشه یا پلاستیک سخت استفاده کنید.
استفاده از محصولات دارای فتالات مثل پی‌وی‌سی را کاهش دهید. زیرا می‌توانند موجب مشکلاتی نظیر ناهنجاری‌های کبدی، سرطان، و مشکلات باروری شوند.
از ظروف فولاد ضد زنگ (استینلس استیل) استفاده کنید. وسایل آشپزی به اصطلاح تفلون دارای ماده پلی‌تترافلورو اتیلن می‌باشند و هنگامی که در دماهای بالای سیصد درجه سلسیوس قرار داده شوند تولید گازهایی می‌کنند که ممکن است سرطان‌زا باشند. البته ظروف تفلون به طور معمول در این دما قرار داده نمی‌شوند.
از آفت‌کش‌ها اجتناب کنید. آفت‌کش‌ها از طریق تنفس و پوست به راحتی جذب می‌شوند و می‌توانند سرطان‌هائی نظیر سرطان خون، کبد و مثانه ایجاد کنند.
پوست خود را از آفتاب شدید محافظت کنید. در مقابل نورخورشید از کرم‌ها و یا لوسیون‌های ضدآفتاب استفاده کنید، حتماً آن را برای گردن و پشت گوش‌ها نیز استفاده کنید. کلاه و عینک آفتابی نیز کمک‌کننده و موثر می‌باشد
ماساژ و طب سوزنی برای کاهش استرس و تهوع مرتبط با شیمی درمانی کمک‌کننده است
در انتها لازم دیدم توضیحی کلی در مورد اینکه چگونه سرطان بوجود می‌آید بدهم. این بحث را در انتها آوردم برای اینکه بحثی فنی و پاتولوژیک است و ممکن بود موجب خستگی خوانندگان مقاله می‌شد. بنابراین تصمیم گرفتم آنرا در انتهای مقاله قرار دهم. موادی که موجب سرطان می‌شوند کارسینوژن نامیده می‌شوند. به طور کلی عواملی نظیر اشعه، مواد شیمیائی، ویروس‌ها از عوامل شناخته شده ایجاد سرطان هستند ولی از آنجایی که ایجاد و توسعه بدخیمی یک فرآیند چند مرحله‌ای و پیچیده و نیازمند عوامل متعدداست، بنابراین بسیار ساده‌انگاری است که فکر کنیم تنها یک عامل در ایجاد سرطان در یک فرد موثر بوده است.
اشعه و بسیاری از سرطان‌زاهای شیمیایی با صدمه به دی‌ان‌ای و القای جهش در ژن‌ها موجب سرطان می‌شوند. این عوامل به طور کلی به عنوان عامل آغازگر (اینیشیتور) شناخته می‌شوند، زیرا القاء جهش در ژن‌های خاص، اولین رویداد منجر به ایجاد سرطان است.
بعضی از عوامل آغاز کننده‌ای که در ایجاد سرطان سهیم هستند عبارتند از: اشعه ماوراء بنفش خورشیدی (علت اصلی سرطان پوست)، مواد شیمیایی سرطان‌زا در دود سیگار و آفلاتوکسین (یک سرطان‌زای قوی کبدی، تولید شده توسط نوعی آسپرژیلوس در بادام زمینی و دیگر محصولات کشاورزی). مواد سرطان‌زای موجود در دود سیگار و تنباکو بنزوپیرن، دی متیل نیتروزامین و ترکیبات نیکل) علت اصلی شناخته شده سرطان درانسان هستند. سیگار علت غیر قابل انکار 80 تا 90 درصد سرطان‌های ریه است و همچنین در سرطان‌های دهان، حلق، حنجره، مری، معده، مثانه، کبد و سایر ارگان‌ها دخالت دارد. در کل، برآورد شده است که سیگار مسئول تقریبا یک سوم کل مرگ و میر ناشی از سرطان است.
بعضی مواد سرطان‌زا به وسیله تحریک تکثیر سلولی، عمل عوامل آغاز‌کننده را تکمیل کرده و به صورت عاملی پیش‌برنده(پروموتورهای) پروسه ایجاد سرطان در بدن را تکمیل می‌کنند. این ترکیبات به عنوان پروموتورهای تومور نامیده می‌شوند، زیرا افزایش تقسیم سلولی آنها باعث ایجاد رشد جمعیت یک سلول در طی مراحل اولیه رشد تومور می‌شود.
البته عواملی هم وجود دارد که دارای هر دو اثر آغاز‌کننده و پیش‌برنده با هم هستند.
در واقع ابتدا تومور‌زایی توسط یک عامل موتاژن آغاز شود ولی سلول‌های تومور رشد نمی‌کنند (فقط دچار تغییر و جهش می‌شوند) سپس تحت تاثیر عامل پروموتور تومور، تکثیر غیر قابل کنترل بوجود می‌آید.
هورمون ها، به خصوص استروژن، به عنوان پیش‌برنده (پروموتور) توموری در توسعه برخی از سرطانها نقش دارند. به عنوان مثال، گسترش سلول‌های آندومتر رحمی توسط استروژن تحریک می‌شود و قرار گرفتن در معرض استروژن بیش از حد احتمال سرطان آندومتر افزایش می‌یابد. بنابراین خطر ابتلا به سرطان آندومتر توسط درمان جایگزین استروژنی پس از یائسگی با دوزهای بالای استروژن به تنهایی افزایش می‌یابد. خوشبختانه این خطر با استفاده از پروژسترون به منظور مقابله با اثر تحریک کننده استروژن بر روی تکثیر سلول‌های آندومتر به حداقل می‌رسد. با این حال، درمان طولانی مدت با ترکیبات استروژن و پروژسترون ممکن است منجر به افزایش خطر سرطان پستان شود.
بعلاوه بعضی از ویروس‌ها علاوه بر مواد شیمیایی و اشعه نیز سرطان را در حیوانات آزمایشگاهی و در انسان ایجاد می‌کنند. سرطان‌های رایج انسانی ناشی از ویروس‌ها عبارتند از سرطان کبد و کارسینوم گردن رحم که به ترتیب 10 تا 20 درصد از سرطان‌های جهان را تشکیل می دهند.
حال تا حدی می‌دانیم که سرطان چگونه بوجود می‌آید ولی کاملاً نمی‌دانیم با این دشمنی که به سرعت ساختار ژنتیکی خود را تغییر می‌دهد و سیستم دفاعی بدن را فریب می‌دهد چه کنیم. مطمئناً پیشگیری بهتر از درمان است ولی اینکار هم محدودیت‌هایی دارد. تا اینجا علم محدود ما به ما می‌گوید حداقل با پرهیز از بعضی عوامل سرطان‌زا احتمال ابتلا را کم کنیم. ولی کافی نیست چون با وجود پرهیز از مواد سرطان‌زا هنوز احتمال سرطان وجود دارد (ولی کمتر). پس همزمان چه باید کرد؟ یکی از بهترین روش‌ها تست‌های غربالگری (اسکرینینگ) در دوره‌های مشخص زمانی مثل پاپ‌اسمیر، ماموگرافی، تست خون مخفی در مدفوع و غیره می‌باشد. هدف از این تست‌ها جلوگیری از سرطان نیست بلکه کمک به تشخیص زودرس آن می‌باشد. زیرا تشخیص زود هنگام بسیاری سرطانها طول عمر مریض و کیفیت زندگی او را بهتر می‌کند و گاهی حتی خطر مرگ در اثر این بیماری را منتفی می‌نماید.
در پایان ذکر این ضروری است که علاوه بر موارد گفته شده تا می‌توانیم غذای خوب و سالم بخوریم ولی چاق نشویم؛ شاد باشیم، تفریح سالم کنیم و از غم و استرس دوری کنیم؛ فعال باشیم و ورزش کنیم؛ از مواد شیمیائی و مناطق دارای اشعه دوری کنیم و همیشه برای خود و دیگران آرزوی سلامتی کنیم.
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
 |
