کلسترول یک ماده چربی است که در تمام سلول‌های بدن ما یافت می‌شود. کلسترول در ساختمان غشاء سلولی است و در تشکیل هورمون های مختلف مانند استروژن، تستوسترون، پروژسترون و کورتیزول و اسید‌های صفراوی شرکت می‌کند. کلسترول موردنیاز بدن توسط کبد ساخته می‌شود و ما کلسترول اضافی را از طریق تغذیه یعنی غذاهای حاوی چربی اشباع و کلسترول دریافت می‌کنیم.
کلسترول بوسیله ليپوپروتئين‌ها در خون حمل می‌شود. اچ دی ال به عنوان "کلسترول خوب" شناخته می‌شود، زیرا کلسترول اضافی موجود در خون رابرداشت کرده به کبد منتقل می‌کند.
 
 HDL (اچ‌دی‌ال)-‌ LDL (‌ال‌دی‌ال)
ال‌دی‌ال "کلسترول بد" نامیده می‌شود، زیرا در دیواره‌های شريانی بخصوص مغز و قلب رسوب می‌کند و موجب کاهش جریان خون و سفتی جدار عروقی و به عبارتی تصلب شرائین یا آترواسکلروز گردیده نهایتاً منجر به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی می‌گردد.
کلسترول خون بالا، که به عنوان هیپرکلسترولمیا شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که کبد کلسترول بیش از حد تولید می‌کند و یا آنزیم‌های کاتابولیزان (تجزیه کننده) آن درست عمل نمی‌کنند و یا گیرنده‌های کلسترولی بر روی سطح سلول‌ها کاهش یافته و یا عمل طبیعی خود را انجام نمی‌دهند، بنا‌بر‌این اچ‌دی‌ال قادر نیست کلسترولی را که از طریق غذا وارد بدن شده را از خون برداشته و خارج کند، پس موجب افزایش کلسترول خون و عوارض ناشی از آن می‌شویم.
راه‌های طبیعی بسیاری برای کاهش کلسترول وجود دارد، مثلاً تعقیب و پیگیری یک رژیم غذایی سالم به همراه ورزش و فعالیت منظم، همچنین اصلاح سبک زندگی هم پیش از ابتلا و نیز هنگام ابتلا کمک‌کننده است.
 
علایم و نشانه‌ها
هیچ علائم و نشانه‌های خاصی برای کلسترول بالا وجود ندارد. ولی اگرکلسترول بالا بدون درمان بماند موجب تصلب شرائین و پلاک‌های داخل رگ‌های خونی گردیده سپس باعث کاهش جریان خون در عروق قلب (افزایش خطر بیماری قلبی) می‌گردد. بعلاوه پلاک‌ها (صفحات کوچک) می‌توانند دچار پارگی شده و موجب تشکیل لخته خون و انسداد عروق بخصوص در مغز و قلب گردند. پس لخته ایجاد شده مانع جریان خون در قلب یا مغز و موجب سکته آنها می‌گردند.
 
عوامل خطر یا ریسک فاکتورها
• دیابت: قند خون بالا باعث بالا رفتن ال‌دی‌ال کلسترول و کاهش اچ‌دی‌ال کلسترول خون و همچنین باعث تخریب سلول‌های پوشش داخلی شریان‌ها می‌شود.
• سابقه خانوادگی: نقص ژنتیکی می‌تواند باعث تولید کلسترول فراوان بوسیله کبد (نقص آنزیمی‌) و نیز اختلال در برداشت کلسترول از خون گردد.
• فشار خون بالا: باعث آسیب به دیواره‌های شريانی می‌شود که این آسیب می‌تواند موجب تجمع و رسوب چربی در جدار عروق شود.
• عدم فعالیت
• چاقی
• رژیم غذایی نامناسب و غیر سالم: مثل مصرف فراوان غذاهای دارای چربی اشباع شده (گوشت، لبنیات) و یا غذاهای دارای کلسترول فراوان.
• سیگار کشیدن: باعث آسیب به دیواره‌های رگ‌های خونی گردیده و سپس کلسترول در محل آسیب‌دیده رسوب می‌کند. بعلاوه سیگار موجب کاهش میزان اچ‌دی‌ال خون می‌گردد.
 
توصیه‌های تغذیه‌ای
چه غذاهائی مصرف کنیم؟
• ماهی: دارای اسیدهای چرب امگا-3 است که کمک به کاهش التهاب‌، کاهش ال‌دی‌ال‌، افزایش اچ‌دی‌ال‌ می‌کند. تا حد امکان از ماهی‌های پرورشی اجتناب کنید و ماهی‌های دریائی مصرف کنید.
• سیر: باعث کاهش کلسترول، کاهش انعقاد خون می‌شود و خواص آنتی اکسیدان دارد.
• خوراکی‌های حاوی فیتواستانول (مواد گیاهی): کمک به کاهش کلسترول خون می‌نماید.
• آجیل (بادام و گردو): به کاهش سطح کلسترول کمک می‌کند. آجیل حاوی فیبر و ترکیباتی مانند ویتامین E، اسید آلفا لینولنیک (یک نوع امگا 3)، منیزیم، پتاسیم و آرژینین می‌باشند، که برای سلامت قلب مهم هستند. گرچه آجیل کالری زیادی دارد، برخی مطالعات نشان داده‌اند افزایش مصرف بادام چند صد کالری در روز باعث افزایش وزن نمی‌شود. بهترین آجیل شامل بادام (بهترین) سپس گردو و پسته می‌شود.
• زیتون و روغن زیتون: محتوی اسیدهای چرب غیر اشباع (امگا 9)می‌باشد و باعث کاهش کلسترول اچ‌دی‌ال می‌شود.
• فيبرهای محلول: در جو دوسر، دانه کتان (فلکسید)، حبوبات اسفرزه (پسیلیوم)و میوه‌ها یافت می‌شود و به محافظت قلب در مقابل اثرات مخرب کلسترول کمک می‌نماید. فیبر روزانه مورد نیاز بدن 35 گرم است.
• محصولات تهیه شده از سویا: مانند پنیر سویا (توفو)، دانه سویا و پودر پروتئین سویا می‌تواند به کاهش کلسترول و تری گلیسیریدکمک کنند. جایگزین کردن پروتئین حیوانی با پروتئین سویا به میزان  20گرم روزانه می‌تواند موجب کاهش کلسترول خون شود.
• ماست و لبنیات تخمیر شده: سطح کلسترول خون را پایین می‌آورند.
 
نکته: سبوس جو از یک نوع فیبر محلول به نام بتا گلوکان غنی است که باعث‌ پایین آوردن میزان کلسترول خون می‌شود. مقدار مصرف معمولی سبوس جو 5-10 گرم با هر وعده غذا می‌باشد.مقدار مصرف توصیه شده برای بتاگلوکان 10 تا 15 گرم در روزاست.
 
از چه غذاهائی باید اجتناب کنیم؟
• غذاهای دارای کلسترول بالا: مانند گوشت قرمز، زرده تخم مرغ ولبنیات پرچرب.باید مصرف کلسترول روزانه را زیر 300 میلی گرم رساند. مثلاً زرده تخم‌مرغ حاوی 213 میلی گرم کلسترول بوده در حالیکه سفیده تخم‌مرغ فاقد کلسترول است. بنا‌براین‌ سفیده تخم مرغ منبع خوبی از پروتئین می‌باشد.
توجه: از سفیده خام باید اجتناب کرد.
• خوراکی‌های حاوی قند و نشاسته تصفیه شده: این خوراکی‌ها می‌توانند سطح تری‌گلیسیرید را افزایش دهند.
• چربی اشباع شده:‌ این چربی‌ها در غذاهای حیوانی (گوشت گاو، گوشت گوسفند، گوشت خوک و لبنیات) و برخی روغن‌ها (روغن نخل) وجود دارند و می‌توانند سطح کلسترول را بالا ببرند و موجب افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی گردند.
مصرف چربی اشباع را تا 10 درصد کل کالری مورد مصرف بدن کاهش دهید.
• اسیدهای چرب ترانس: در روغن‌های جامد مثل مارگارین هیدروژنه و غذاهای سرخ شده وجود دارند. این چربی‌ها می‌توانند سطح کلسترول را افزایش دهند و خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهند. از مارگارین‌هایی که حاوی روغن‌های هیدروژنه هستند اجتناب کنید.
از مارگارین غیرهیدروژنه و خوراکی‌هائی که محصولاتشان فاقد چربی‌های ترانس هستند استفاده کنید.
 
چه شیوه زندگی داشته باشیم؟
• وزن خود را کم کنید: کم کردن 5 تا 10 درصد از وزن بدن، بیش از حدانتظار می‌تواند سطح کلسترول را کم نموده وخطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
• سیگار نکشید: مصرف سیگار باعث کاهش اچ‌دی‌ال (کلسترول خوب) و نیز باعث آسیب جدی به جدار رگ‌های خونی می‌شود. سیگار کشیدن را ترک کنید زیرا یک سال پس از ترک آن، خطر ابتلا به بیماری قلبی نصف افراد سیگاری می‌شود. پس از 15 سال، خطر بیماری قلبی شبیه به افراد غیر سیگاری می‌شود.
• به طور منظم ورزش و فعالیت کنید: فعالیت‌های متوسط مانند پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری و یا شنا کلسترول خون را کاهش می‌دهد، وزن را کم می‌کند و خطر بیماری‌های مزمن را تقلیل می‌دهد.
• کاهش سطح استرس: استرس باعث افزایش تولید کلسترول در کبد شده که برای تولید هورمون استرس (کورتیزول) استفاده می‌شود. با کمک مدیتیشن و یوگا آرامش خود را افزایش دهید.
• برچسب غذاها را با دقت بخوانید.
• سطح کلسترول خود را به طور منظم چک کنید و درباره نتایج با پزشک خود مشورت کنید.