دکتر حسن گل‌محمدی- امروزه تاثیر موسیقی بر روحیه انسان بر هیچ کسی پوشیده نیست، این تاثیر آنقدر ارزشمند است که بعضی از افراد خبره در این‌کار، برای کاهش استرس و بالا بردن روحیه افراد از موسیقی درمانی استفاده به عمل می‌آورند. گوش دادن به موسیقی موجب کاهش فشار روحی و آرامش درونی می‌گردد. اگر انسان از درون احساس شادی داشته باشد، روابط اجتماعی بهتر با جامعه برقرار میکند و از کار و زندگی خود احساس رضایت و خشنودی که عامل مهم موفقیت است پیدا خواهد کرد.
اما در بررسی انواع موسیقی و تاثیر آن بر انسان، موسیقی سنتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. این نوع موسیقی چون ریشه در شعر و عرفان ایرانی دارد، در اعماق روح شنوندگان نفوذ میکند و حالتی خاص ایجاد می‌نماید. قدمت این نوع موسیقی به سه هزار سال قبل برمی‌گردد.
از میان سازهایی که با آن موسیقی سنتی ایرانی نواخته می‌شود، سنتور موقعیت بالایی دارد و ساخت آن به فیلسوف و موسیقی‌دان برجسته ایرانی ابونصر فارابی نسبت داده شده است.
در طول تاریخ موسیقی ایران، سنتور یکی از پر طرفدارترین سازها در میان مردم بوده است. علت این گرایش نوای دلنشین است که این ساز را برجسته کرده است. از اساتید سنتور نواز ایرانی می‌توان به محمد صادق‌خان، علی‌اکبر‌خان شاهی، حبیب سماع‌حضور، حبیب سماعی، رضا ورزنده، منصور صارمی، فرامرز پایور، رضا شفیعیان، مجید کیانی، اسماعیل تهرانی، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار، اردوان کامکار و...اشاره کرد.
یکی از شاگردان استاد فرامرز پایور که مدت بیست سال است به کار نوازندگی و آموزش ساز سنتور در جامعه هنری ایرانیان تورنتو مشغول است، اکبر قیدپور است. قیدرپور از شاگردان برجسته پایور بوده و از سبک و روش او که توام با نوآوری و دگرگونی در روشهای گذشته بوده است، پیروی میکند. به منظور آشنا ساختن جامعه ایرانیان تورنتو با این نوازهٔ چیره‌دست فرصتی بدست آمد و با او به گفتگو نشستم، حاصل این‌کار را به شرح زیر تقدیم شما میکنم:
سلام به شما، از طرف مجله ایران‌استار برای گفتگو نزد شما آمده‌ام، لطفاً خودتان را معرفی کنید.
من اکبر قیدپور هستم. در شهر گرگان متولد شده‌ام. به علت شغل پدرم پس از چندی به تهران آمدم. اکنون مدت بیست سال است که در تورنتو زندگی میکنم. در رشته حسابداری به مدرسه عالی بازرگانی رفتم ولی آن را به پایان نبردم. در رشته هنرهای زیبا به تحصیل پرداختم. دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. در هنرستان موسیقی آموزش سنتور دیدم. استادم آقای پایور بود. پس از آن به نوازندگی، تدریس و ساخت مضراب سنتور پرداختم.
آموزش‌های اولیه سنتور را نزد چه کسانی آموخته‌اید؟
در هنرستان موسیقی، نزد آقای محمد حیدری شروع کردم، بعد به کلاسهای استاد پایور رفتم. آنجا به ارزش این ساز و استادی و تسلط آقای پایور پی بردم، هر چه یاد گرفتم مدیون این استاد بزرگوار هستم.
آقای قیدرپور، چند سال دارید؟
74 سال.
پس از اخذ آموزش‌های مختلف، به چه کاری مشغول شدید؟
من از ساعت 7 تا 4 بعدازظهر در اداره کار می‌کردم در سازمان تامین اجتماعی، بعد از کار اداری می‌پرداختم به کارهای هنری و موسیقی.
آیا ازدواج کردید؟ فرزند هم دارید؟
بله، دو دختر و یک پسر دارم. دختر بزرگم دندانپزشک در لس‌آنجلس است. دختر کوچکترم گرافیست در تورنتو است. پسرم هم به کار بیزینس مشغول است.
چرا به کانادا مهاجرت کردید؟
من کار و درآمدم در ایران خوب بود. شاگرد خیلی داشتم. ولی وقتی که بچه‌هایم تصمیم گرفتند به کانادا بیایند. برای تحصیل. وقتی آنها باتفاق همسرم به کانادا آمدند، من هم به اینجا آمدم ولی بعد از دو سال به ایران برگشتم، پس از چندی دوباره به کانادا آمدم و در اینجا ماندگار شدم. اکنون بیست سال است که در تورنتو هستم و خیلی هم راضی‌ام. دوستان خوبی دارم و هرگز احساس غربت نمی‌کنم.
در حال حاضر، در تورنتو به چه کاری مشغول هستید؟
اینجا، اغلب تدریس ساز سنتور انجام می‌دهم. کارگاه کوچک نجاری داشتم، مضراب سنتور می‌ساختم و ادوات موسیقی را مرمت و تعمیر میکنم. عاشق کارهای نجاری سبک هستم، تخته نرد و تار را هم تعمیر میکنم.
از کارهای تدریس و نوازندگی خود برایمان بگویید
در کار تدریس، ردیف درس می‌دهم و چون به تنبک هم وارد هستم آن را هم تدریس میکنم. ولی کار اصلی من ساز سنتور است.
لطفاً در رابطه با ساز سنتور و موقعیت آن در موسیقی سنتی ایرانی مطالبی بفرمائید.
از روی سنگ نوشته‌هایی که پیدا شده است. حدس زده می‌شود که ساز سنتور سابقه‌ای 2500 ساله دارد. البته این ساز به مرور تکمیل شده است. قبلاً چهارگوش بود، الان به صورت ذوذنقه درست می‌شود. استاد بزرگ این فن آقای مهدی ناظمی در ایران بود. روحشان شاد باد. آقای معمار‌زاده و شاگردان دیگرشان کار این استاد را ادامه می‌دهند.
شما در نوازندگی از تکنیک یا روش خاصی استفاده می‌کنید؟
من از روش استادم جناب پایور تبعیت میکنم.
روش استاد پایور چه خصوصیاتی دارد که شاخص شده است؟
درود بر شما، با این سوال. من فکر میکنم ایشان غیر از نبوغی که در این‌کار داشتند. دارای خلاقیت بودند و دانش موسیقی. به‌طور مستمر کار می‌کردند. خودشان می‌گفتند من روزی هشت ساعت سنتور کار میکنم. تکنیک بسیار بالایی داشتند. البته آقای مشکاتیان و مجید کیانی نیز در این فن بسیار معروفند. آقای مجید کیانی سنتور را به سبک قدما میزدند، مضرابی به‌کار می‌بردند که معمولاً پارچه زیر آن نمی‌گذاشتند. مثل استاد حبیب سماعی که با مضراب لخت سنتور میزدند.
لطفاً در رابطه با این پارچه (نمد) گذاشتن در زیر مضراب توضیح دهید.
این‌کار شاید تقلیدی از ساز پیانو باشد. پیانو وقتی ضربه می‌خورد. قبل از آن‌که آن ضربه به سیم بخورد، یک لایه نمد وجود دارد که صدای سیم را دلنشین‌تر میکند.
این لایه نمد مانند، چکار میکند؟
این نمد صدای برخورد مستقیم چوب یا قطعه اهرمی به سیم را یک حالت دلنشین (ملاحت) می‌دهد.
آیا صدایی که به گوش می‌رسد با این دو حالت تفاوت دارد؟
بله، از خستگی صوتی جلوگیری می‌شود.
از خصوصیات شخصی استاد پایور چه چیزی به یاد دارید؟
ایشان بسیار منظم بودند. در کلاس دیسیپلین شدیدی داشت. خارج از درس و ساز صحبتی نمی‌کرد.
در کجا کلاسهای او برگزار می‌شد؟
د‌رمنزل خود استاد. مدتی در منزل استاد صبا که اکنون موزه شده است تدریس می‌کردند. بعد از انقلاب ما می‌رفتیم منزل ایشان.
آیا برای کلاسهای آموزشی وجهی هم پرداخت می‌کردید؟
بسیار ناچیز.
تفاوت روش نوازندگی استاد پایور با دیگران در چه چیزی است؟
سوال مهمی است. روش این استاد احتیاج به تمرین و کار فراوان دارد. از طرز مضرب زدن، از لحاظ سواد و دانش موسیقی و داشتن دیسیپلین با دیگران تفاوت داشت.
شما مراحل آموزش سنتور را از طریق گوش یاد گرفتید یا از روی نت؟
من با نت آموزش پیدا کردم. آقای پایور گوشی درس نمی‌دادند. ما مدتی باید ساز می‌زدیم تا ردیف را یاد بگیریم. برای ریزکاری‌ها باید هر کسی توانایی خودش را بکار می‌گرفت.
در حال حاضر شما ساز را از روی نت می‌زنید؟
بستگی به آهنگ دارد. اگر آهنگ جدید باشد از روی نت. ردیف تغییر نکرده است. همه هنرجوهای موسیقی سنتی یک ردیف را می‌زنند. ردیف استاد صبا و دیگران.
شما کلاسهای آموزشی خودتان را چگونه برگزار می‌کنید؟
این کلاس‌ها خصوصی است و در منزل متقاضیان انجام می‌شود.
یک خاطره خوب از استاد پایور، برای خوانندگان تعریف کنید.
خاطره خیلی دارم، من معمولاً موقعی که ایشان تدریس می‌کردند. به جای اینکه نت را نگاه کنم، به دست‌های ایشان نگاه می‌کردم. آن حالت نوازندگی‌شان برای من خیلی مهم بود. من ساعتها تمرین می‌کردم که دست‌هایم شبیه استاد پایور بشود. بعد ایشان به من گفتند چرا به دست‌های من نگاه می‌کنید؟ چرا به نت نگاه نمی‌کنید؟ خدمتشان عرض کردم: بس‌که حرکت دستانتان زیبا است. استاد خیلی کم می‌خندید (جدی بود) ولی از این حرف من لبخند زدند و خاطره این‌کار در ذهن من باقی مانده است. استاد پایور فردی فوق‌العاده جدی و پرکار بود.
برای جوانانی که در تورنتو علاقمند به یادگیری سنتور هستند، چه پیشنهادی دارید؟
بسیار علاقمند هستم که جوانان ایرانی در تورنتو به آموزش موسیقی ایرانی بویژه سنتور بپردازند. چون ما وظیفه داریم که این ساز را حفظ کنیم و طرز درست آموختن آن را فرا گیریم. خانواده‌ها در انجام این‌کار خیلی موثر هستند. بنابراین پیشنهاد میکنم که جوان‌های ایرانی به این ساز علاقه نشان دهند و طرز نواختن آن را یاد بگیرند.
آیا مطلبی دارید که بخواهید برای خوانندگان مطرح کنید؟
افراد سعی کنند تشویق کنند تا فرزندانشان به یکی از رشته‌های هنری بویژه نواختن یک ساز سنتی ایرانی مشغول شوند تا این یادگارهای کهن نیاکانمان همواره زنده، بمانند بویژه در مهاجرت و خارج از کشورمان.
برای شما آرزوی سلامتی میکنم، امیدوارم در رسالت هنری که بر دوش دارید موفق باشید. خدانگهدار.
ممنونم، سلام و درود می‌فرستم به تمام خوانندگان و مسئولین مجله ایران‌استار.
اما در بررسی انواع موسیقی و تاثیر آن بر انسان، موسیقی سنتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. این نوع موسیقی چون ریشه در شعر و عرفان ایرانی دارد، در اعماق روح شنوندگان نفوذ میکند و حالتی خاص ایجاد می‌نماید. قدمت این نوع موسیقی به سه هزار سال قبل برمی‌گردد.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
در طول تاریخ موسیقی ایران، سنتور یکی از پر طرفدارترین سازها در میان مردم بوده است. علت این گرایش نوای دلنشین است که این ساز را برجسته کرده است. از اساتید سنتور نواز ایرانی می‌توان به محمد صادق‌خان، علی‌اکبر‌خان شاهی، حبیب سماع‌حضور، حبیب سماعی، رضا ورزنده، منصور صارمی، فرامرز پایور، رضا شفیعیان، مجید کیانی، اسماعیل تهرانی، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار، اردوان کامکار و...اشاره کرد.
یکی از شاگردان استاد فرامرز پایور که مدت بیست سال است به کار نوازندگی و آموزش ساز سنتور در جامعه هنری ایرانیان تورنتو مشغول است، اکبر قیدپور است. قیدرپور از شاگردان برجسته پایور بوده و از سبک و روش او که توام با نوآوری و دگرگونی در روشهای گذشته بوده است، پیروی میکند. به منظور آشنا ساختن جامعه ایرانیان تورنتو با این نوازهٔ چیره‌دست فرصتی بدست آمد و با او به گفتگو نشستم، حاصل این‌کار را به شرح زیر تقدیم شما میکنم:
سلام به شما، از طرف مجله ایران‌استار برای گفتگو نزد شما آمده‌ام، لطفاً خودتان را معرفی کنید.
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید تا برای شما شماره بگیرد؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
در هنرستان موسیقی، نزد آقای محمد حیدری شروع کردم، بعد به کلاسهای استاد پایور رفتم. آنجا به ارزش این ساز و استادی و تسلط آقای پایور پی بردم، هر چه یاد گرفتم مدیون این استاد بزرگوار هستم.
آقای قیدرپور، چند سال دارید؟
74 سال.
پس از اخذ آموزش‌های مختلف، به چه کاری مشغول شدید؟
من از ساعت 7 تا 4 بعدازظهر در اداره کار می‌کردم در سازمان تامین اجتماعی، بعد از کار اداری می‌پرداختم به کارهای هنری و موسیقی.
آیا ازدواج کردید؟ فرزند هم دارید؟
بله، دو دختر و یک پسر دارم. دختر بزرگم دندانپزشک در لس‌آنجلس است. دختر کوچکترم گرافیست در تورنتو است. پسرم هم به کار بیزینس مشغول است.
چرا به کانادا مهاجرت کردید؟
من کار و درآمدم در ایران خوب بود. شاگرد خیلی داشتم. ولی وقتی که بچه‌هایم تصمیم گرفتند به کانادا بیایند. برای تحصیل. وقتی آنها باتفاق همسرم به کانادا آمدند، من هم به اینجا آمدم ولی بعد از دو سال به ایران برگشتم، پس از چندی دوباره به کانادا آمدم و در اینجا ماندگار شدم. اکنون بیست سال است که در تورنتو هستم و خیلی هم راضی‌ام. دوستان خوبی دارم و هرگز احساس غربت نمی‌کنم.
در حال حاضر، در تورنتو به چه کاری مشغول هستید؟
اینجا، اغلب تدریس ساز سنتور انجام می‌دهم. کارگاه کوچک نجاری داشتم، مضراب سنتور می‌ساختم و ادوات موسیقی را مرمت و تعمیر میکنم. عاشق کارهای نجاری سبک هستم، تخته نرد و تار را هم تعمیر میکنم.
از کارهای تدریس و نوازندگی خود برایمان بگویید
در کار تدریس، ردیف درس می‌دهم و چون به تنبک هم وارد هستم آن را هم تدریس میکنم. ولی کار اصلی من ساز سنتور است.
لطفاً در رابطه با ساز سنتور و موقعیت آن در موسیقی سنتی ایرانی مطالبی بفرمائید.
از روی سنگ نوشته‌هایی که پیدا شده است. حدس زده می‌شود که ساز سنتور سابقه‌ای 2500 ساله دارد. البته این ساز به مرور تکمیل شده است. قبلاً چهارگوش بود، الان به صورت ذوذنقه درست می‌شود. استاد بزرگ این فن آقای مهدی ناظمی در ایران بود. روحشان شاد باد. آقای معمار‌زاده و شاگردان دیگرشان کار این استاد را ادامه می‌دهند.
شما در نوازندگی از تکنیک یا روش خاصی استفاده می‌کنید؟
من از روش استادم جناب پایور تبعیت میکنم.
روش استاد پایور چه خصوصیاتی دارد که شاخص شده است؟
درود بر شما، با این سوال. من فکر میکنم ایشان غیر از نبوغی که در این‌کار داشتند. دارای خلاقیت بودند و دانش موسیقی. به‌طور مستمر کار می‌کردند. خودشان می‌گفتند من روزی هشت ساعت سنتور کار میکنم. تکنیک بسیار بالایی داشتند. البته آقای مشکاتیان و مجید کیانی نیز در این فن بسیار معروفند. آقای مجید کیانی سنتور را به سبک قدما میزدند، مضرابی به‌کار می‌بردند که معمولاً پارچه زیر آن نمی‌گذاشتند. مثل استاد حبیب سماعی که با مضراب لخت سنتور میزدند.
لطفاً در رابطه با این پارچه (نمد) گذاشتن در زیر مضراب توضیح دهید.
این‌کار شاید تقلیدی از ساز پیانو باشد. پیانو وقتی ضربه می‌خورد. قبل از آن‌که آن ضربه به سیم بخورد، یک لایه نمد وجود دارد که صدای سیم را دلنشین‌تر میکند.
این لایه نمد مانند، چکار میکند؟
این نمد صدای برخورد مستقیم چوب یا قطعه اهرمی به سیم را یک حالت دلنشین (ملاحت) می‌دهد.
آیا صدایی که به گوش می‌رسد با این دو حالت تفاوت دارد؟
بله، از خستگی صوتی جلوگیری می‌شود.
از خصوصیات شخصی استاد پایور چه چیزی به یاد دارید؟
ایشان بسیار منظم بودند. در کلاس دیسیپلین شدیدی داشت. خارج از درس و ساز صحبتی نمی‌کرد.
در کجا کلاسهای او برگزار می‌شد؟
د‌رمنزل خود استاد. مدتی در منزل استاد صبا که اکنون موزه شده است تدریس می‌کردند. بعد از انقلاب ما می‌رفتیم منزل ایشان.
آیا برای کلاسهای آموزشی وجهی هم پرداخت می‌کردید؟
بسیار ناچیز.
تفاوت روش نوازندگی استاد پایور با دیگران در چه چیزی است؟
سوال مهمی است. روش این استاد احتیاج به تمرین و کار فراوان دارد. از طرز مضرب زدن، از لحاظ سواد و دانش موسیقی و داشتن دیسیپلین با دیگران تفاوت داشت.
شما مراحل آموزش سنتور را از طریق گوش یاد گرفتید یا از روی نت؟
من با نت آموزش پیدا کردم. آقای پایور گوشی درس نمی‌دادند. ما مدتی باید ساز می‌زدیم تا ردیف را یاد بگیریم. برای ریزکاری‌ها باید هر کسی توانایی خودش را بکار می‌گرفت.
در حال حاضر شما ساز را از روی نت می‌زنید؟
بستگی به آهنگ دارد. اگر آهنگ جدید باشد از روی نت. ردیف تغییر نکرده است. همه هنرجوهای موسیقی سنتی یک ردیف را می‌زنند. ردیف استاد صبا و دیگران.
شما کلاسهای آموزشی خودتان را چگونه برگزار می‌کنید؟
این کلاس‌ها خصوصی است و در منزل متقاضیان انجام می‌شود.
یک خاطره خوب از استاد پایور، برای خوانندگان تعریف کنید.
خاطره خیلی دارم، من معمولاً موقعی که ایشان تدریس می‌کردند. به جای اینکه نت را نگاه کنم، به دست‌های ایشان نگاه می‌کردم. آن حالت نوازندگی‌شان برای من خیلی مهم بود. من ساعتها تمرین می‌کردم که دست‌هایم شبیه استاد پایور بشود. بعد ایشان به من گفتند چرا به دست‌های من نگاه می‌کنید؟ چرا به نت نگاه نمی‌کنید؟ خدمتشان عرض کردم: بس‌که حرکت دستانتان زیبا است. استاد خیلی کم می‌خندید (جدی بود) ولی از این حرف من لبخند زدند و خاطره این‌کار در ذهن من باقی مانده است. استاد پایور فردی فوق‌العاده جدی و پرکار بود.
برای جوانانی که در تورنتو علاقمند به یادگیری سنتور هستند، چه پیشنهادی دارید؟
بسیار علاقمند هستم که جوانان ایرانی در تورنتو به آموزش موسیقی ایرانی بویژه سنتور بپردازند. چون ما وظیفه داریم که این ساز را حفظ کنیم و طرز درست آموختن آن را فرا گیریم. خانواده‌ها در انجام این‌کار خیلی موثر هستند. بنابراین پیشنهاد میکنم که جوان‌های ایرانی به این ساز علاقه نشان دهند و طرز نواختن آن را یاد بگیرند.
آیا مطلبی دارید که بخواهید برای خوانندگان مطرح کنید؟
افراد سعی کنند تشویق کنند تا فرزندانشان به یکی از رشته‌های هنری بویژه نواختن یک ساز سنتی ایرانی مشغول شوند تا این یادگارهای کهن نیاکانمان همواره زنده، بمانند بویژه در مهاجرت و خارج از کشورمان.
برای شما آرزوی سلامتی میکنم، امیدوارم در رسالت هنری که بر دوش دارید موفق باشید. خدانگهدار.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
ممنونم، سلام و درود می‌فرستم به تمام خوانندگان و مسئولین مجله ایران‌استار.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
 |
