دکتر میلانی برای رونمایی از جلد دوم کتاب "سی‌چهره" و نیز چاپ چهارم کتاب "نگاهی به شاه" به تورنتو در کانادا سفر کرده و قرار است فردا یکشنبه نیز در مورد رضاشاه صحبت کند.
رونمایی دو کتاب عباس میلانی با پرشین سیرکل در پریا در تورنتو؛ میلانی: نقش و آینده زنان ایرانی در سیاست و در مهاجرت بسیار برتر از اندیشه ماست
پس از توضیح کوتاه امید، "احمدرضا تبریزی" مدیر و موسس پریا که در عین حال مدیر و موسس پرشین سیرکل نیز هست گفت که چاپ کردن کتاب‌های ممنوعه دکتر میلانی مایه خوشوقتی اوست زیرا منجر به دانستن بیشتر مردم می‌شود و این حضور دکتر میلانی نیز، فرصت مبارکی‌ست که در آن دکتر میلانی رونمایی کتاب‌هایش را با ایرانیان تورنتو آغاز می‌کند. احمد در ادامه افزود که در حدود ۵ سال پیش، این دکتر میلانی بود که در مقاله‌ای در مجله "آتلانتیس" درباره آینده ایرانیان و نقش راهبردی زنان صحبت کرده بود، و این سال گذشته بود که ایران و جهان شاهد جنبش "زن، زندگی، آزادی" به طلایه‌داری زنان بود. وی گفت که چگونه توانسته‌اند با استفاده از نام یک زن، یکی از کتاب‌های عباس میلانی را در ایران چاپ کنند زیرا جمهوری اسلامی اجازه هیچگونه چاپی از آثار اخیر دکتر میلانی را نداده، و این موهبتی‌ست که حتی نام زنان برای ایرانیان به ارمغان می‌آورد.
سعدی، مدرنیته و انسان‌گرایی
او درباره سعدی گفت که سعدی متاسفانه مورد بی‌مهری بسیاری از جمله از متجددان تا آخوندها قرار گرفته و ما ایرانیان باید سعدی را دوباره بخوانیم و در این بازخوانی، ببینیم که سعدی چقدر در عصر خود انسان مدرنی بوده است. سعدی نشان داده که انسان‌گرایی و مدرنیته از غرب نیامده بلکه ما در شرق انسان‌گرایی و باور به تکثر داشته‌ایم که غرب صدها سال پس از ما به آن رسیده است. سعدی هم انسانگرا بوده و هم تجددگرا، اگرچه این مفهوم در آن زمان تعریف نشده بود، اما تعریف نشده بودن به معنای عدم وجود نیست. سعدی خودش می‌گوید که با آخوند مشکل داشته و به همین دلیل حرف‌هایش را در لفافه زده است. اگرچه سعدی گفته "زن خوب فرمانبر پارسا"، یا اینکه "مشورت با زنان" را خوب ندانسته، اما او هرگز ضد زن نبوده و واقعیت اینست که هیچکس به اندازه او در زمانش به مدح زن بپرداخته و زن را زیبایی صورت و هیکل ندیده بلکه یک انسان دیده است. از دیگر کتبی که بسیار به زن و جایگاه انسانی او پرداخته، کتاب "ویس و رامین" است که از هر متن دیگری بیشتر زن مستقل را تعریف کرده که منجر به ۸۰۰ سال سانسورش توسط آخوندها شد تا اینکه سرانجام در زمان رضاشاه این کتاب چاپ شد. در این کتاب آمده که زن می‌گوید با دین و سنت شما کنار نمی‌آیم و تصمیم خودم را می‌گیرم.
از سوی دیگر سعدی در باب اول گلستان خود، پدر هر پادشاه بعد از اسلام را درآورده و پادشاهان قبلی را دادگر دانسته است. سعدی معتقد است که "پادشاه به رعیت است که پادشاه شود" و قدرتش از رعیت می‌آید. عین همین حرف را هگل ۷۰۰ سال بعد از سعدی زده است در حالیکه ما فکر می‌کنیم که "رمان" از غرب آمده، اما در واقع "زبان سعدی" از هر رمان دیگری، رمان‌تر است. میلانی افزود که به عقیده او این آخوندها و "روشنفکران فوکولی" هستند که هرچه دوست ندارند را غربی می‌نامند (از جمله رمان را)؛ اما این واقعیت نیست، بسیاری از این چیزها از ما در شرق آغاز گشته است.
خیام و شجریان
میلانی در طول سخنرانی و پرسش و پاسخ خود به خیام اشاره کرد و گفت که غربی‌ها وی را قبلا خوب می‌شناختند اما اکنون او را خوب نمی‌شناسند و از این نظر خیام و سعدی به هم شبیه هستند، اگرچه هر دو نمونه‌هایی از مدرنیته ایرانیان در تاریخ هستند. تنها کتابی که از خیام به انگلیسی ترجمه شده شخصیتی به او بخشیده که غیر از خود خیام است. وی در بخشی از سخنانش به موضوع قانون اساسی استاد شجریان پرداخت و گفت که شجریان برای دیدنش و سپردن اسنادی به دانشگاه استنفورد وی را ملاقات کرده و این باعث مباهات اوست. او در ادامه سعی کرده که کنسرتی را ولو بصورت مجازی و حتی زمانیکه شجریان در بیمارستان بود، به همت گروه ارکستر قدیمی دانشگاه استنفورد، به اجرا بگذارد که متاسفانه چنین نشد. میلانی گفت که اسناد قانون اساسی شجریان را که پیشتر آن را اعلان کرده بود همچنان در نزد خود دارد.
سی‌چهره یا سی‌سیما؟
میلانی گفت: "در ابتدا خواستم نام دو کتاب «سی چهره» را «سی سیما» بگذارم تا معنای ضمنی «سیمرغ» را برسانم. چند صد سال پس از سیمرغ، در فرهنگ غرب و طی یک داستان در کانتربری، سی زوار می‌روند دنبال خرد و آخر می‌فهمند که خِرَد، جمع خودشان است که به گمان من این برداشت غربی‌ها از سیمرغ ما بوده است".
او با توضیح درباره سی‌چهره گفت که مسئولیت انقلاب ۵۷ با خودمان است اگرچه کشورهای دیگر جهان هم در آن نقش داشتند و افزود: "در روی جلد اول این کتابم، مادرم است در ۱۹۵۸، بدون حجاب و با رژ لب که به سفر کربلا می‌رفت و روضه‌خوان هم به خانه می‌آورد. او نمونه‌ای از یک زن ایرانی متجدد قدیمی بود. جلد دوم با خواهرم فرزانه که یکی از محققین درباره زنان ایرانی‌ست آغاز می‌شود و این کتاب با شادمان تمام می‌شود. روی جلد کتاب دوم اما دایی دیگرم است که فکر می‌کرد نظرکرده است و همیشه بلیت اتوبوس می‌خواست، از تهران به مشهد یا قزوین و بلافاصله پس از رسیدن نیز به تهران باز می‌گشت. دیگر علاقه این دایی من خُرد کردن ساعت در هاونگ بود که احتمال سعی داشت جلوی گذشت زمان را بگیرد.
وی سپس گفت که نهایتا تصمیم گرفته اسم سی سیما را به سی چهره تغییر دهد و بخش‌هایی از جلد دوم کتاب سی چهره را برای حضار خواند.
زنان ایرانی
میلانی پس از خواندن بخش‌هایی از کتاب و پیش از استراحت پیش از بخش دوم که پرسش و پاسخ و سپس امضاء کتاب برای حضار بود گفت: "از جمله کسانیکه یادداشت‌های روزانه دارند مادر «حمید مقدم» است که یکبار مرا به خانه‌اش دعوت کرد. من از او خواستم تا یادداشت‌هایش را به دانشگاه استنفورد هدیه دهد اما گفت که یادداشت‌هایش چیز مهمی نیستند. پس از فوت وی، خانواده‌اش این یادداشت‌ها را به دانشگاه استنفورد بخشیدند و این یادداشت‌ها نشان می‌دهند که او با اینکه از یک خانواده پولدار بود و نیاز به کار کردن نداشت، اما برای استقلالش کار کرد، حتی در سال ۱۹۶۱ شوهر و سه بچه‌اش را در ایران گذاشت و برای تحصیل رفت آمریکا، بعدها نیز برای دکترا به دانشگاه "سوربون" فرانسه رفت. او در عین حال کارمند دولت ایران هم بود.
میلانی در انتها گفت که دو جلد یک و دو کتاب سی چهره در واقع نه مستند و نه رمان است، بلکه "حس" شخصی اوست درباره این افراد در قالب داستان‌هایی کوتاه. او سخنانش را با این جمله به پایان برد: "من بخت بلندی داشتم که با کلی از این افراد شگفت انگیز ملاقات داشتم... و گاهی هم از آنها فحش خوردم". ویدئو کامل این جلسه به زودی در یوتیوب و وب‌سایت پرشین سیرکل ارائه می‌شود.
 |
