دادگاه اصلی بررسی استرداد و یا عدم استرداد مدیر مالی شرکت مخابراتی هوآوی در بریتیش کلمبیای کانادا، به جرم دور زدن تحریم‌های ایران به نفع آمریکا پایان یافت. "هدر هولمز" قاضی دیوان عالی این استان در تصمیم امروز صبح، چهارشنبه ۲۷ ماه مه، پس از یک سال و هشت ماه دستگیری، اتهام و جلوگیری از خروج "منگ وانژو"، مدیر ارشد این شرکت که دختر رئیس این کمپانی نیز هست، حکمش را به ضرر منگ داد تا همچنان در کانادا دستگیر شده بماند، تا به آمریکا مسترد شود. هولمز در این تصمیم گفت: "اثرات تحریم‌های آمریکا علیه ایران ممکن است به درستی نقشی مضاعف در زمینه جرم وی، که بررسی شده، داشته باشد. به همین دلیل، درخواست رد استرداد خانم منگ، رد می‌شود".
قاضی چه رای داد؟
استدلال‌های وکلای منگ این بوده که جرمی که آمریکا بخاطرش خواستار استرداد منگ از کانادا شده، در کانادا جنایت محسوب نمی‌شود.
در مقابل قاضی هولمز اظهار داشت: "من نمی‌توانم با خانم منگ موافقت كنم كه تحریم‌های ایران و مجازات‌های ناشی از عدم رعایت آن چگونه به او اجازه داده تا قراردادن بانک اچ‌اس‌بی‌سی در خطر را نادیده بگیرد، حتی اگر اعمال او در قوانین کشورهای دیگر جرم نباشد. این عمل منگ کانادا را در انجام تعهدات بین‌المللی خود در زمینه استرداد به دلیل کلاهبرداری و سایر جرایم اقتصادی به طور جدی محدود کرده است". بدین ترتیب قاضی معتقد بوده که ذات اعمال هوآوی کلاهبرداری است و تحریم‌شکنی جزئی از نمود آن بوده است.
چرا این پرونده مهم است؟
هوآوی دومین تولید کننده تلفن‌های همراه دنیا و اولین تولید و پیاده کننده تکنولوژی "فایو جی" در دنیاست که به سرعت در حال رشد و پُشت سر گذاشتن رقبای آمریکایی خود از جمله اپل است. هوآوی در سال ۲۰۱۹ عنوان بزرگترین شرکت مخابراتی جهان را بدست آورد و آمریکا، انگلستان و استرالیا مانع ورود تکنولوژی "فایو جی" این شرکت شدند.
دولت ترودو هنوز تصمیمی که مدت‌ها به تعویق افتاده را در مورد ممنوع یا محدود کردن استفاده از تجهیزات هوآوی در زیرساخت‌های موبایل "فایو جی" خود اتخاذ نکرده است. کانادا تنها عضو اتحاد اطلاعاتی "پنج" است که هنوز موضع خود را اعلام نکرده اگرچه تحت فشار دولت ترامپ قرار گرفته تا هوآوی را از این برنامه حذف کند.
چگونگی دستگیری
منگ وانژو که در فرودگاه ونکوور کانادا در حالیکه در حال تغییر هواپیما پس از شرکت در یک اجلاس برای پرواز به سوی چین بود دستگیر شد. منگ دارای اقامت کانادا نیز هست.
دستگیری منگ باعث شد که چین کانادا و آمریکا را به سیاسی‌کاری متهم کند. در اول مارس ۲۰۱۹، کانادا دستور استرداد منگ به ایالات متحده را تصویب کرد و فقط دو روز بعد، هوآوی از دولت کانادا به دلیل دستگیری منگ شکایت کرد. چندی بعد چین "مایکل کوریر" و "مایکل اسپاور" کانادایی (دیپلمات و تاجر) را در کشورش به اتهام دزدی اسرار دولتی دستگیر کرد و گفت که دستگیری آنها به پرونده منگ مربوط نمی‌شود. کانادا نیز می‌گوید دستگیری منگ به قوه قضائیه مربوط می‌شود و به دولت ربطی ندارد ولی دستگیری این دو کانادایی توسط چین در پاسخ به دستگیری منگ صورت گرفته است.
در این میان، "جان مک‌کالم" که سیاستمدار، وزیر و سفیر قدیمی کانادا در چین بود با تمایل تلویحی به نفع منگ مجبور به استعفا شد و چین ورود برخی از کالاهای کانادایی را با ادعای عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی و مسائل بهداشتی ممنوع کرد. منگ پس از زمان دستگیری در تاریخ ۱۱ دسامبر ۲۰۱۸ با قرار وثیقه در ونکوور و با به پا کردن پابند الکترونیکی تحت بازداشت خانگی بوده است. دیروز گروه طرفدار منگ پیشاپیش جشن پیروزی در دادگاه امروز را گرفته بودند (تصویر این مطلب) که این جشن امروز تعبیر نشد. این تنش‌ها منجر به رویارویی کانادا با چین و آمریکا شده که تاکنون ادامه دارد.
آمریکا چه می‌گوید؟
اولین ادعای قضات دادگستری آمریکا در نیویورک علیه شرکت هوآوی نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران بوده؛ آنها ادعا کردند این شرکت ساخت تلفن همراه محصولات آمریکایی را به ایران و سایر کشورها منتقل کرده است. کانادا با این شکایت استرداد آمریکا منگ را در فرودگاه ونکوور دستگیر کرد و سپس در ژانویه ۲۰۱۹ آمریکا به ناگاه ۲۳ اتهام جدید دیگر را به این پرونده افزود. اندکی پس از دستگیری منگ، ترامپ مسائل را پیچیده‌تر کرد و در مصاحبه با رویترز در مورد دخالت در پرونده منگ گفت که این مسئله وابسته به معامله تجاری با چین است که ترودو آن را رد و چین آن را تایید کرد. آمریکا در فوریه ۲۰۲۰ اتهام دزدی به هوآوی و نقض تحریم‌های کره شمالی را نیز وارد آورد. گروهی از وکلای کانادایی که برای آمریکا کار می‌کنند در همین اثنا گفتند که مشکل مدیر هوآوی شکستن تحریم ایران نیست، بلکه فساد است؛ این ادعای جدید واکنش‌های جدیدی را در سطح بین‌المللی آفرید تا آنجا که چین واضحا گفت آمریکا برای پیروزی در دادگاه کانادا همه نوع ادعا را مطرح می‌کند.
چین چه می‌گوید؟
چین می‌گوید منگ با ادعای آمریکا برای نقض تحریم‌ها علیه ایران در کشوری دستگیر شده که هیچکدام از بندهای استرداد آمریکا در کانادا جرم محسوب نمی‌شود. "بنیامین هاوز"، معاون مدیر شرکت هوآوی برای اثبات دفاعیاتش گفت پیش از آنکه در کانادا به منگ قانونا گفته شود برای چه چیزی دستگیر می‌شود از او بازجویی شده و وقتی به او علت دستگیری‌اش گفته شد، او گفته آیا شما می‌خواهید مرا بخاطر اتهام ثابت نشده یک کشور {آمریکا} در رابطه با یک کشور دیگر {ایران} به واسطه حضورم در محل کارم {چین}، در یک کشور دیگر {کانادا} دستگیر کنید که از نقطه نظر هیچ قانون بین‌المللی {سازمان ملل و غیره} جرم نیست؟ لازم به ذکر است که تحریم‌های ایران جزو قوانین دولت کانادا و هیچ سازمان بین‌المللی نیست.
چین می‌گوید پُشت این دستگیری سیاسی‌بازی آمریکا و کانادا قرار دارد.
چین اکنون چه می‌گوید؟
بیانیه سفارت چین در کانادا حکم امروز دادگاه را محکوم کرد و گفت که چین "ابراز نارضایتی و مخالفت شدید" از این تصمیم را علنی می‌کند و از کانادا می‌خواهد که "مسیر اشتباه خود را ادامه ندهد". در این بیانیه آمده: "آمریکا و کانادا با سوءاستفاده از معاهده استرداد دوجانبه و اقدامات خودسرانه علیه خانم منگ وانژو، حقوق و منافع قانونی این شهروند چینی را به شدت نقض کردند. هدف آمریکا از بین بردن هوآوی و سایر شرکت‌های پیشرفته فناوری چینی است و کانادا به عنوان همدست آمریکا در این روند عمل کرده است. کل پرونده یک پرونده کاملا و شدیدا سیاسی است. ما معتقدیم منگ کاملا بی‌گناه است و هوآوی تا رسیدن به عدالت و آزادی همراه وی می‌باشد. ما انتظار داریم قوه قضائیه کانادا در نهایت ثابت کند که منگ بی‌گناه بوده و تا آن زمان وی بصورتی خستگی‌ناپذیری برای رسیدن به عدالت به تلاشش ادامه خواهد داد".
انتظار می‌رود منگ به مبارزه با استرداد ادامه دهد و کارشناسان می‌گویند این روند ممکن است سال‌ها طول بکشد.
یک وکیل بی‌طرف کانادا چه می‌گوید؟
"ریچارد کورلند" وکیل مهاجرت کانادا در ونکوور که ربطی به این پرونده ندارد می‌گوید این پرونده، "یک پرونده تقلب برزگ است و بنا به گفته دادگاه و تایید استرداد باید کلاهبرداری این شخص مانند هر شخص بد دیگری در دنیا بسیار بسیار گسترده باشد، و تعریفی که در حکم دادگاه و دفاعیات موکل آمده در مقیاس جهانی و نیز کانادایی بسیار کوچک هستند. اتهام شکستن تحریم‌های ایران توسط آمریکا به منگ قانون جرم مضاعف را به وجود می‌آورد که اثباتش سخت بوده و شرایط به نفع منگ باید رقم می‌خورد، زیرا تحریم‌های ایران از نظر دسته‌بندی قانونی مانند برده‌داری و سرکوبگری نیست {و نتیجتا قاضی نمی‌بایستی با این استدلال چنین حکمی می‌کرده؛ غیر از اینکه استدلال دیگری ورای این می‌داشته که داشته و گفته کلاهبرداری است}".
دولت کانادا چه می‌گوید؟
از زمان بازداشت منگ، تروودو بارها تأكید كرده كه سیستم قضائیه كانادا با این پرونده به طور عادلانه و شفاف برخورد خواهد كرد: "یكی از موارد خوب در مورد داشتن سیستم قضائی واقعاً مستقل این است كه ما نیازی به عذرخواهی یا توضیحی برای تصمیمات گرفته شده توسط سیستم عدلیه مستقل خود نداریم. ما به استقلال آن سیستم اعتماد داریم و مطمئناً همچنان از سیستم خود دفاع خواهیم کرد". البته او افزود كه بازداشت كانادایی‌ها در چین در واقع "قصاص" بوده است. ترودو از آمریکا برای فشار آوردن مضاعف به چین برای آزادی دو کانادایی کمک خواسته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت كه مقامات چینی حقوق قانونی كووریگ و اسپارو را تضمین می‌كنند؛ و وزیر امور خارجه کانادا روز جمعه گذشته گفت که چین موجبات دسترسی مناسب به این دو را فراهم کرده است. "ژائو لیجیان" در اشاره‌ای به انتقادات ترودو گفت: "چین از طرف کانادایی می‌خواهد که به قانون و حاکمیت قضایی چین احترام بگذارد و اظهارات غیرمسئولانه را متوقف کند".
ترودو در تلاش است تا برای سومین کانادایی زندانی در چین "رابرت لوید شلدنبرگ" كه به دلیل قاچاق مواد مخدر منتظر مجازات اعدام در چین است بتواند کاری کند.
 | آرش مقدم مدرک کارشناسی کامپیوتر و تخصص تولید رسانه دیجیتال دارد و مدیریت تولید بیش ۹ رسانه تصویری، چاپی و اینترنتی را بعهده داشته است. |
