شرق‌شناسی-100
جاماسب آسا کیخسرو منوچهر
(Jamasp Asa Kaikhusroo Minochehr)
خاور‌شناسی پارسی- هندی و متخصص در زبان‌های باستانی ایران و نسخ خطی ایرانی. وی در 11 مارس 1934درشهر بمبئی به دنیا آمد و در کالج سنت خاویر (St . Xavier) به تحصیل پرداخت. در سال 1955 فوق لیسانس اوستائی- پهلوی و ادبیات انگلیسی دریافت نمود و 11سال بعد در سال 1966با ارائه پایان نامه‌ای با عنوان متن پهلوی -پازند "آگمادائیشا" (Aogemadaeca ) به اخذ در‌جه دکتری از دانشگاه بمبئی نائل آمد و قبلاً هم در سال 1961 استاد افتخاری زبان‌های ایرانی باستان در کالج سنت خاویر، و درسال 1965-1966 استاد مهمان در دانشگاه گوتمبرگ، شهر مانیس آلمان بود. در سال 1970 و 1971 پژوهشگر انستیتوی الکساندر فون هومبولت شد و در سال 1974 به ایران آمد و استادی دانشگاه شیراز را عهده‌دار گردید (1).
کیخسرو جاماسب آسا بیش از 60 سال در انجمن آتش ورهرام، با دیرینگی 124 سال، در بالاترین جایگاه دینی به هازمان زرتشتیان پارسی هند خدمت کرده است. وی نخستین موبد موبدان پارسی بود که به این مدت طولانی در جایگاه دینی خدمت کرده است. وی در سوم اکتبر سال 1956 به عنوان موبد موبدان انجمن آتش بهرام برگزیده شد و همچنان این جایگاه مینوی را تا زمان مرگ خود ادامه داد. کیخسرو جاماسب آسا بامداد دوشنبه 30 اردیبهشت ماه 1398 خورشیدی برابر با 20 ماه می 2019 میلادی در سن 87 سالگی دیده از جهان هستی فرو بست.
نگاهی به آثار مهم جاماسب آسا:
1- روایت پهلوی آذر فرنبغ و فرنبغ سروش چاپ بمبئی 1969.
2- درباره ارداویرافنامه چاپ 1970.
3- دین ایران باستان (ترجمه از فرانسه به انگلیسی) چاپ بمبئی 1973.
4- نسخه خطی متن اوستا- پهلوی نسخه D3 ، حاوی (متن پهلوی آفرین زردشت، چیم دُرون و غیره) انتشار اثر همراه با مقدمه‌هائی به زبان فارسی و انگلیسی با همکاری دکتر ماهیار نوابی. چاپ شیراز انستیتوی آسیا 1976.
5- نسخه خطی کتاب دینکرت. با مقدمه فارسی و انگلیسی با همکاری دکتر ماهیار نوابی چاپ شیراز 1976.
6- نوشته‌های کهن پهلوی و تحقیقات ایرانی (با همکاری دکتر ماهیار نوابی) چاپ دانشگاه شیراز 1976. به اضافه 31 نسخه خطی متون پهلوی با همکاری دکتر ماهیار نوابی استاد دانشگاه شیرار چاپ 1976 دانشگاه شیراز.
7- متون پهلوی شامل 32 رساله به زبان پهلوی که توسط آقای سعید عریان به زبان فارسی ترجمه شده ودر سال 1371 توسط کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در تهران چاپ شده است.
عبدالحی حبیبی
(Habibi Abdul hai)
اهل قندهار افغانستان دانشمند زبان و ادبیات پشتو و فارسی.وی در 17 ربیع الثانی 1328 هجری قمری معادل با 1910 میلادی در شهر قندهار کشور فعلی افغانستان به دنیا آمد. وقتی به سن درس خواندن رسید مطابق عرف زمان در مسجد و مکتب درس خواند و از 15 سالگی به معلمی پرداخت. مطالعه کتاب‌ها و نشریات به جا‌مانده از پدرش ملا عبد‌الحق آخوندزاده موجب آشنائی او با علوم جدید و نگارش مطالب علمی گردید، به طوری که در سال 1306 خورشیدی معاون و در 1310 خورشیدی مدیر نشریه "طلوع افغان" قندهار شد. در سال 1319 و1320 خورشیدی رئیس آکادمی افغانستان (پشتو تولنه) ومعاون مطبوعات در کابل و کمی بعد عضو هیات فرهنگی افغانستان در دهلی بود و پس از برگشت به افغانستان تا سال 1323 خ مشاور وزارت معارف و در عین حال عضو هیات فرهنگی افغانستان در تاشکند گردید و بعد هم به ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه (پوهنتون) کابل انتخاب شد و همچنین رئیس آکادمی افغانستان و استاد تاریخ ادبیات پشتو هم بود. در سال 1326 خ رئیس اداره معارف قندهار و از 1327تا 1330 خ نماینده مردم قندهار در مجلس شورای ملی افغانستان شد. وی در همان سال به پاکستان اعزام شد و تا 1341 خ در آن کشور به سر برد. سرانجام در سال 1344 استادی دانشگاه (پوهاند) کابل را به او واگذار کردند. از 1345 تا 1351 ریاست انجمن تاریخ افغانستان را به عهده داشت. حبیبی نزدیک به 83 جلد کتاب و 500 مقاله تحقیقی، ادبی، سیاسی و اجتماعی به زبان‌های پشتو، دری، اردو، عربی و انگلیسی به رشته تحریر در‌آورده است. (2).
بخشی از آثار برجسته ایران‌شناسی عبدالحی حبیبی:
1- تاریخ ادبیات پشتو. چاپ کابل 1959.
2- تاثیر فرهنگ هرات بر آسیا. چاپ 1968.
3- درباره شیوه شکوفائی سبک خوش‌نویسی عصر تیموری به عنوان نشانه‌های هنری روی بنا‌ها و کتاب‌ها چاپ 1969-1970.
4- هزارمین تولد علامه ابوریحان بیرونی چاپ 1973.
5- ده هزار لغت فارسی به پشتو چاپ قندهار 1318 خورشیدی.
6- طبقات ناصری، اثر منهاج سراج جوزجانی چاپ کویته و لاهور1949-1954 01328-1333 خورشیدی تصحیح، مقابله، تکمیل، تحشیه و تعلیق و فهارس.
7- دو ماخذ خطی در شرح حال واصفی هروی چاپ شده در نشریه آریانا س3 ش 10 کابل 1323 خورشیدی. 8- مجمع‌الفضلاء محمد عارف بقائی چاپ شده در فصلنامه راهنمای کتاب 3 تهران آبان 1339.
9- خلیلی‌نامه، مثنوی فارسی چاپ پیشاور 1334 خورشیدی.
10- زبان پشتو و پارسی باستان چاپ مجله یغما دوره 9 ش1 تهران فروردین 1335.
11- چند کلمه از لهجه هروی چاپ مجله یغما 15 تهران خرداد 1331 صص 65-71 و 154-158.
12- کتابخانه غزنه در قرن دوم چاپ شده در مجله راهنمای کتاب 5 تهران بهمن و اسفند 1331صص995-999.
13- زبان دری در هزار سال قبل چاپ شده در نشریه آریانا س21 ش3 کابل 1332 خورشیدی.
14- طبقات‌الصوفیه، امالی شیخ‌‌الاسلام عبد‌الله هروی چاپ کابل انجمن تاریخ 1332 خ.
15- یک کتاب گم شده قدیم نثر فارسی پیداشد (ترجمه فارسی السواد‌الاعظم و رفع اشتباهات وارده درباره این کتاب چاپ مجله یغما. 16 تهران 1342صص193-200.
16- کار‌نامه ابو‌مسلم خراسانی چاپ شده در نشریه آریانا س23ش 1و2 کابل 1344 خورشیدی.
17- رتبیلان زابلی چاپ شده در مجله یغما 18 اردیبهشت 1333 خ صص671-678.
18- شاه بهار بیهقی چاپ یغما 15 تهران اردیبهشت 1344 صص57-60.
19- مشابهت‌های فکری مردم قدیم و آثار آن در طبقات اجتماعی آریائی چاپ درمجله یغما شماره 19 1345 صص132-139.
20- فضائل بلخ چاپ مجله آرینا چاپ کابل س28ش1 مورخ 1338 خ.
21- بیرنی و البیرونی مقالات منتخبه اورینتل کالج مگزین جا لاهور1970 (1349) خ.
22- مکتب فکری مولانا جلال‌الدین چاپ شده در مجله آریانا چاپ کابل س28 ش1 مورخ 1349.
23- تاریخ افغانستان بعد از اسلام چاپ تهران 1363.
24- خراسان از نظر ادب و تاریخ چاپ نشریه ادب ج12 ش5/6.
25- کلید شهنامه (فرهنگ بزرگ اسماء و اعلام و لغات و کشف‌الابیات و مضامین شاهنامه فردوسی.
26- نوشته‌های من به زبان فارسی و پشتو، مجموعه مقالات اجتماعی و ادبی و تاریخی و یاداشت‌های تاریخی و آثار ادبی منظوم و منثور 3ج.
27- یکی اشتباهات شرق‌شناسان فرنگ "تصحیحی" در ترجمه (احسن التقاسیم) مندرج در کتاب "هفتاد سالگی فرخ صص" 86-88.
الخشاب، یحیی
(Al-khashab Yahya) (یحیی محمد عمر‌الخشاب)
خاورشناس مصری متخصص در تاریخ و مطالعات ایرانی. وی متولد 9 نوامبر 1909 در مصر بود و تحصیلاتش را با ارائه پایان نامه‌ای در زندگانی و سفرنامه ناصر خسرو علوی در دانشگاه سُربُن پاریس به پایان برد و پس از در‌گذشتِ دکتر عبدالوهاب عزام، ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره را به او سپردند و بعد هم ریاست بخش زبان‌های شرقی را به عهده گرفت (3).
وی در کنگره خاورشناسان در بروکسل در سال 1938 و کنگره خاورشناسان در مونیخ در سال 1957و کنگره خاورشناسان در دهلی نو درسال 1960 و کنگره آزادی فرهنگی در طهران درسال 1957و کنگره عمومی درباره یونسکو در سال‌های 1960و1962و 1964میلادی در پاریس و کنگره وزرای تعلیم و تربیت آفریقا منعقده در آدیس آبابا در سال 1962و کنگره وزرای تعلیم وتربیت عرب در بغداد درسال 1964 و کنگره اقبال در کراچی هم شرکت کرده است (4)
هوشنگ اتحاد در شرح حال مرحوم علی دشتی از قول مرتضی مدرسی چهاردهی نقل می‌کند که:کتاب قلمرو سعدی را علی دشتی مرحوم محمد صادق نشأت به عربی ترجمه کرد و آنرا با عنوان آفاق ادب سعدی الشیرازی در مصر در سال 1964(1343) منتشر ساخت و یحی خشاب از مورخان ودانشمندان نامی مصر مقدمه‌ای بر این کتاب نوشت. (5)
یحیی خشاب که از دوستان نزدیک وهمکار مرحوم محمد صادق نشأت دانشمند ایرانی بود وقتی ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره و مدیریت اداره فرهنگی دولت‌های عرب را عهده‌دار بود استاد محمد صادق نشأت را به جامعه مصر معرفی نمود و عمق معلومات مرحوم نشأت را در علوم اسلامی تمجید و او را باعث افتخار هر جامعه‌ای دانست.(6).
این خاورشناس مصری وقتی که علی دشتی ثانی دانشمند و ادیب و نویسنده ایرانی مؤلف کتاب در قلمرو سعدی به عنوان سفیر ایران در مصر مشغول انجام وظیفه بود با ایشان دوستی پیدا کرد و بر کتاب‌های او مقدمه‌ای نوشت. کتاب‌های علی دشتی را مرحوم محمد صادق نشأت به عربی ترجمه کرده بود و یحیی خشاب با همکاری و اتفاق این دو دانشمند ایرانی یعنی "محمد صادق نشأت" و "علی دشتی" همت به معرفی و انتشار وسیع ادبیات ایرانی در مصر گماشتند. علاوه بر آن وقتی دکتر یحیی خشاب در سال 1973 برای دومین بار در ایران بود دانشگاه تهران به ایشان دکتری افتخاری اعطاء نمود، زیرا دکتر خشاب نه تنها به زبان و ادبیات فارسی بلکه به خود ایران و مردمان ایران عشق می‌ورزید و تحقیقاتی هم درباره کردان یکی از طوایف ایرانی انجام داده است(7).
بخشی از تالیفات و تحقیقات پروفسور یحیی خشاب در زمینه ایران‌شناسی:
1- خوان‌الاخوان از ابو معین ناصر خسرو (تصحیح) چاپ قاهره 1940.
2- ناصر خسرو، سفرنامه، اندیشه دینی، فلسفه و شعر او (پایان نامه دکتری) چاپ 1940 قاهره.
3- سفرنامه، اثر ابومعین ناصر ابن خسرو (ترجمه به عربی) چاپ 1945 در قاهره و 1970 در بیروت.
4- ابن سینا و نسخ خطی ایران چاپ 1951.
5- مفهوم اسلامی حکومت، تاریخ بیهقی نقله الی العربیة یحیی‌الخشاب و صادق نشأت چاپ 1956 قاهره.
6- المیهنی، محمد‌بن منور بن ابی سعید بن ابی طاهر بن ابی سعید بن ابی الخیر: اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ترجمة اسعاد عبدالهادی، قندیل، قاهره‌الدار المصریة للتالیف والترجمة1966(ویرایش ).
7- جامع التواریخ، تالیف رشید‌الدین فضل‌الله الهمدانی، نقله الی‌العربیة محمد صادق نشأت، محمد موسی هنداوی و فؤاد عبد‌المعطی الصیاد. راجعه و قدم له یحیی الخشاب، قاهره، وزارةالثقافة و الارشاد القومی (ویرایش) چاپ 1963تا 1965.
8- ایران در عهد ساسانیان اثر کریستنسن (ترجمه).
9- تاریخ بخاری از آرمینیوس وامبری ترجمه و تعلیقات از دکتر احمد محمود الساداتی (ویرایش).
10- چهار مقاله از نظامی سمرقندی(ترجمه با همکاری).
11- حکایات الفارسیه، مجموعه‌ای از داستان‌های ایرانی از شاهنامه و گلستان، سیاستنامه، قابوس‌نامه و غیره (گرد‌آوری وترجمه).
12- نامه تنسر (ترجمه).
13- المصطلحات الفارسیه والعربیة از خوارزمی چاپ شده از سوی مجله انجمن تاریخ 1960.
14- زردشت به صورت فصلی از کتاب هادیان بشر یت چاپ 1956.
15- محمد اقبال چاپ کراچی پاکستان 1966.
16- شرف نامه اثر بدلیسی ترجمه از فارسی به عربی چاپ 1958.
17- مقدمه ترجمه عربی کتاب "قلمرو سعدی" از علی دشتی ثانی که ترجمه از فارسی به عربی از محمد صادق نشأت بوده چاپ مکتبةالانجلو قاهره 1964.
منابع و ماخذ:
1-گروه موالفان ومترجمان: فرهنگ خاورشناسان ج3 صص504 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چاپ تهران 1386.
2- همان ماخذ ص896-597.
3- همان ماخذ ص607.
4- هوشنگ اتحاد: پژوهشگران معاصر چاپ تهران 1383 ج7ص75.
5- همان ماخذ ج8 چاپ تهران 1384ص311.
6- سایت معرفة‌یحی‌الخشاب (به زبان عربی).
7- همان ماخذ مقاله یحیی‌الخشاب.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
(Jamasp Asa Kaikhusroo Minochehr)
خاور‌شناسی پارسی- هندی و متخصص در زبان‌های باستانی ایران و نسخ خطی ایرانی. وی در 11 مارس 1934درشهر بمبئی به دنیا آمد و در کالج سنت خاویر (St . Xavier) به تحصیل پرداخت. در سال 1955 فوق لیسانس اوستائی- پهلوی و ادبیات انگلیسی دریافت نمود و 11سال بعد در سال 1966با ارائه پایان نامه‌ای با عنوان متن پهلوی -پازند "آگمادائیشا" (Aogemadaeca ) به اخذ در‌جه دکتری از دانشگاه بمبئی نائل آمد و قبلاً هم در سال 1961 استاد افتخاری زبان‌های ایرانی باستان در کالج سنت خاویر، و درسال 1965-1966 استاد مهمان در دانشگاه گوتمبرگ، شهر مانیس آلمان بود. در سال 1970 و 1971 پژوهشگر انستیتوی الکساندر فون هومبولت شد و در سال 1974 به ایران آمد و استادی دانشگاه شیراز را عهده‌دار گردید (1).
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
لطفا روی عکس بنر تبلیغاتی کلیک کنید تا برایتان شماره بگیرد
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید تا برای شما شماره بگیرد؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
1- روایت پهلوی آذر فرنبغ و فرنبغ سروش چاپ بمبئی 1969.
2- درباره ارداویرافنامه چاپ 1970.
3- دین ایران باستان (ترجمه از فرانسه به انگلیسی) چاپ بمبئی 1973.
4- نسخه خطی متن اوستا- پهلوی نسخه D3 ، حاوی (متن پهلوی آفرین زردشت، چیم دُرون و غیره) انتشار اثر همراه با مقدمه‌هائی به زبان فارسی و انگلیسی با همکاری دکتر ماهیار نوابی. چاپ شیراز انستیتوی آسیا 1976.
5- نسخه خطی کتاب دینکرت. با مقدمه فارسی و انگلیسی با همکاری دکتر ماهیار نوابی چاپ شیراز 1976.
6- نوشته‌های کهن پهلوی و تحقیقات ایرانی (با همکاری دکتر ماهیار نوابی) چاپ دانشگاه شیراز 1976. به اضافه 31 نسخه خطی متون پهلوی با همکاری دکتر ماهیار نوابی استاد دانشگاه شیرار چاپ 1976 دانشگاه شیراز.
7- متون پهلوی شامل 32 رساله به زبان پهلوی که توسط آقای سعید عریان به زبان فارسی ترجمه شده ودر سال 1371 توسط کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در تهران چاپ شده است.
عبدالحی حبیبی
(Habibi Abdul hai)
اهل قندهار افغانستان دانشمند زبان و ادبیات پشتو و فارسی.وی در 17 ربیع الثانی 1328 هجری قمری معادل با 1910 میلادی در شهر قندهار کشور فعلی افغانستان به دنیا آمد. وقتی به سن درس خواندن رسید مطابق عرف زمان در مسجد و مکتب درس خواند و از 15 سالگی به معلمی پرداخت. مطالعه کتاب‌ها و نشریات به جا‌مانده از پدرش ملا عبد‌الحق آخوندزاده موجب آشنائی او با علوم جدید و نگارش مطالب علمی گردید، به طوری که در سال 1306 خورشیدی معاون و در 1310 خورشیدی مدیر نشریه "طلوع افغان" قندهار شد. در سال 1319 و1320 خورشیدی رئیس آکادمی افغانستان (پشتو تولنه) ومعاون مطبوعات در کابل و کمی بعد عضو هیات فرهنگی افغانستان در دهلی بود و پس از برگشت به افغانستان تا سال 1323 خ مشاور وزارت معارف و در عین حال عضو هیات فرهنگی افغانستان در تاشکند گردید و بعد هم به ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه (پوهنتون) کابل انتخاب شد و همچنین رئیس آکادمی افغانستان و استاد تاریخ ادبیات پشتو هم بود. در سال 1326 خ رئیس اداره معارف قندهار و از 1327تا 1330 خ نماینده مردم قندهار در مجلس شورای ملی افغانستان شد. وی در همان سال به پاکستان اعزام شد و تا 1341 خ در آن کشور به سر برد. سرانجام در سال 1344 استادی دانشگاه (پوهاند) کابل را به او واگذار کردند. از 1345 تا 1351 ریاست انجمن تاریخ افغانستان را به عهده داشت. حبیبی نزدیک به 83 جلد کتاب و 500 مقاله تحقیقی، ادبی، سیاسی و اجتماعی به زبان‌های پشتو، دری، اردو، عربی و انگلیسی به رشته تحریر در‌آورده است. (2).
بخشی از آثار برجسته ایران‌شناسی عبدالحی حبیبی:
1- تاریخ ادبیات پشتو. چاپ کابل 1959.
2- تاثیر فرهنگ هرات بر آسیا. چاپ 1968.
3- درباره شیوه شکوفائی سبک خوش‌نویسی عصر تیموری به عنوان نشانه‌های هنری روی بنا‌ها و کتاب‌ها چاپ 1969-1970.
4- هزارمین تولد علامه ابوریحان بیرونی چاپ 1973.
5- ده هزار لغت فارسی به پشتو چاپ قندهار 1318 خورشیدی.
6- طبقات ناصری، اثر منهاج سراج جوزجانی چاپ کویته و لاهور1949-1954 01328-1333 خورشیدی تصحیح، مقابله، تکمیل، تحشیه و تعلیق و فهارس.
7- دو ماخذ خطی در شرح حال واصفی هروی چاپ شده در نشریه آریانا س3 ش 10 کابل 1323 خورشیدی. 8- مجمع‌الفضلاء محمد عارف بقائی چاپ شده در فصلنامه راهنمای کتاب 3 تهران آبان 1339.
9- خلیلی‌نامه، مثنوی فارسی چاپ پیشاور 1334 خورشیدی.
10- زبان پشتو و پارسی باستان چاپ مجله یغما دوره 9 ش1 تهران فروردین 1335.
11- چند کلمه از لهجه هروی چاپ مجله یغما 15 تهران خرداد 1331 صص 65-71 و 154-158.
12- کتابخانه غزنه در قرن دوم چاپ شده در مجله راهنمای کتاب 5 تهران بهمن و اسفند 1331صص995-999.
13- زبان دری در هزار سال قبل چاپ شده در نشریه آریانا س21 ش3 کابل 1332 خورشیدی.
14- طبقات‌الصوفیه، امالی شیخ‌‌الاسلام عبد‌الله هروی چاپ کابل انجمن تاریخ 1332 خ.
15- یک کتاب گم شده قدیم نثر فارسی پیداشد (ترجمه فارسی السواد‌الاعظم و رفع اشتباهات وارده درباره این کتاب چاپ مجله یغما. 16 تهران 1342صص193-200.
16- کار‌نامه ابو‌مسلم خراسانی چاپ شده در نشریه آریانا س23ش 1و2 کابل 1344 خورشیدی.
17- رتبیلان زابلی چاپ شده در مجله یغما 18 اردیبهشت 1333 خ صص671-678.
18- شاه بهار بیهقی چاپ یغما 15 تهران اردیبهشت 1344 صص57-60.
19- مشابهت‌های فکری مردم قدیم و آثار آن در طبقات اجتماعی آریائی چاپ درمجله یغما شماره 19 1345 صص132-139.
20- فضائل بلخ چاپ مجله آرینا چاپ کابل س28ش1 مورخ 1338 خ.
21- بیرنی و البیرونی مقالات منتخبه اورینتل کالج مگزین جا لاهور1970 (1349) خ.
22- مکتب فکری مولانا جلال‌الدین چاپ شده در مجله آریانا چاپ کابل س28 ش1 مورخ 1349.
23- تاریخ افغانستان بعد از اسلام چاپ تهران 1363.
24- خراسان از نظر ادب و تاریخ چاپ نشریه ادب ج12 ش5/6.
25- کلید شهنامه (فرهنگ بزرگ اسماء و اعلام و لغات و کشف‌الابیات و مضامین شاهنامه فردوسی.
26- نوشته‌های من به زبان فارسی و پشتو، مجموعه مقالات اجتماعی و ادبی و تاریخی و یاداشت‌های تاریخی و آثار ادبی منظوم و منثور 3ج.
27- یکی اشتباهات شرق‌شناسان فرنگ "تصحیحی" در ترجمه (احسن التقاسیم) مندرج در کتاب "هفتاد سالگی فرخ صص" 86-88.
الخشاب، یحیی
(Al-khashab Yahya) (یحیی محمد عمر‌الخشاب)
خاورشناس مصری متخصص در تاریخ و مطالعات ایرانی. وی متولد 9 نوامبر 1909 در مصر بود و تحصیلاتش را با ارائه پایان نامه‌ای در زندگانی و سفرنامه ناصر خسرو علوی در دانشگاه سُربُن پاریس به پایان برد و پس از در‌گذشتِ دکتر عبدالوهاب عزام، ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره را به او سپردند و بعد هم ریاست بخش زبان‌های شرقی را به عهده گرفت (3).
وی در کنگره خاورشناسان در بروکسل در سال 1938 و کنگره خاورشناسان در مونیخ در سال 1957و کنگره خاورشناسان در دهلی نو درسال 1960 و کنگره آزادی فرهنگی در طهران درسال 1957و کنگره عمومی درباره یونسکو در سال‌های 1960و1962و 1964میلادی در پاریس و کنگره وزرای تعلیم و تربیت آفریقا منعقده در آدیس آبابا در سال 1962و کنگره وزرای تعلیم وتربیت عرب در بغداد درسال 1964 و کنگره اقبال در کراچی هم شرکت کرده است (4)
هوشنگ اتحاد در شرح حال مرحوم علی دشتی از قول مرتضی مدرسی چهاردهی نقل می‌کند که:کتاب قلمرو سعدی را علی دشتی مرحوم محمد صادق نشأت به عربی ترجمه کرد و آنرا با عنوان آفاق ادب سعدی الشیرازی در مصر در سال 1964(1343) منتشر ساخت و یحی خشاب از مورخان ودانشمندان نامی مصر مقدمه‌ای بر این کتاب نوشت. (5)
یحیی خشاب که از دوستان نزدیک وهمکار مرحوم محمد صادق نشأت دانشمند ایرانی بود وقتی ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره و مدیریت اداره فرهنگی دولت‌های عرب را عهده‌دار بود استاد محمد صادق نشأت را به جامعه مصر معرفی نمود و عمق معلومات مرحوم نشأت را در علوم اسلامی تمجید و او را باعث افتخار هر جامعه‌ای دانست.(6).
این خاورشناس مصری وقتی که علی دشتی ثانی دانشمند و ادیب و نویسنده ایرانی مؤلف کتاب در قلمرو سعدی به عنوان سفیر ایران در مصر مشغول انجام وظیفه بود با ایشان دوستی پیدا کرد و بر کتاب‌های او مقدمه‌ای نوشت. کتاب‌های علی دشتی را مرحوم محمد صادق نشأت به عربی ترجمه کرده بود و یحیی خشاب با همکاری و اتفاق این دو دانشمند ایرانی یعنی "محمد صادق نشأت" و "علی دشتی" همت به معرفی و انتشار وسیع ادبیات ایرانی در مصر گماشتند. علاوه بر آن وقتی دکتر یحیی خشاب در سال 1973 برای دومین بار در ایران بود دانشگاه تهران به ایشان دکتری افتخاری اعطاء نمود، زیرا دکتر خشاب نه تنها به زبان و ادبیات فارسی بلکه به خود ایران و مردمان ایران عشق می‌ورزید و تحقیقاتی هم درباره کردان یکی از طوایف ایرانی انجام داده است(7).
بخشی از تالیفات و تحقیقات پروفسور یحیی خشاب در زمینه ایران‌شناسی:
1- خوان‌الاخوان از ابو معین ناصر خسرو (تصحیح) چاپ قاهره 1940.
2- ناصر خسرو، سفرنامه، اندیشه دینی، فلسفه و شعر او (پایان نامه دکتری) چاپ 1940 قاهره.
3- سفرنامه، اثر ابومعین ناصر ابن خسرو (ترجمه به عربی) چاپ 1945 در قاهره و 1970 در بیروت.
4- ابن سینا و نسخ خطی ایران چاپ 1951.
5- مفهوم اسلامی حکومت، تاریخ بیهقی نقله الی العربیة یحیی‌الخشاب و صادق نشأت چاپ 1956 قاهره.
6- المیهنی، محمد‌بن منور بن ابی سعید بن ابی طاهر بن ابی سعید بن ابی الخیر: اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، ترجمة اسعاد عبدالهادی، قندیل، قاهره‌الدار المصریة للتالیف والترجمة1966(ویرایش ).
7- جامع التواریخ، تالیف رشید‌الدین فضل‌الله الهمدانی، نقله الی‌العربیة محمد صادق نشأت، محمد موسی هنداوی و فؤاد عبد‌المعطی الصیاد. راجعه و قدم له یحیی الخشاب، قاهره، وزارةالثقافة و الارشاد القومی (ویرایش) چاپ 1963تا 1965.
8- ایران در عهد ساسانیان اثر کریستنسن (ترجمه).
9- تاریخ بخاری از آرمینیوس وامبری ترجمه و تعلیقات از دکتر احمد محمود الساداتی (ویرایش).
10- چهار مقاله از نظامی سمرقندی(ترجمه با همکاری).
11- حکایات الفارسیه، مجموعه‌ای از داستان‌های ایرانی از شاهنامه و گلستان، سیاستنامه، قابوس‌نامه و غیره (گرد‌آوری وترجمه).
12- نامه تنسر (ترجمه).
13- المصطلحات الفارسیه والعربیة از خوارزمی چاپ شده از سوی مجله انجمن تاریخ 1960.
14- زردشت به صورت فصلی از کتاب هادیان بشر یت چاپ 1956.
15- محمد اقبال چاپ کراچی پاکستان 1966.
16- شرف نامه اثر بدلیسی ترجمه از فارسی به عربی چاپ 1958.
17- مقدمه ترجمه عربی کتاب "قلمرو سعدی" از علی دشتی ثانی که ترجمه از فارسی به عربی از محمد صادق نشأت بوده چاپ مکتبةالانجلو قاهره 1964.
منابع و ماخذ:
1-گروه موالفان ومترجمان: فرهنگ خاورشناسان ج3 صص504 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چاپ تهران 1386.
2- همان ماخذ ص896-597.
3- همان ماخذ ص607.
4- هوشنگ اتحاد: پژوهشگران معاصر چاپ تهران 1383 ج7ص75.
5- همان ماخذ ج8 چاپ تهران 1384ص311.
6- سایت معرفة‌یحی‌الخشاب (به زبان عربی).
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
7- همان ماخذ مقاله یحیی‌الخشاب.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
 |
