تاسیسات ساختمان-45
شومینه یا "شیی‌می‌نی" (cheminée) یک واژه فرانسوی است، با اینکه در کشور ما از قدیم انواع شومینه، مخصوصاً نوع هیزمی آن به وفور استفاده می‌شده، اما واژه خاصی برای آن وجود ندارد و از همین لغت خارجی استفاده شده است. منظور از شومینه فضای اجاقی است که به کار برده می‌شود. شومینه سازه ای است که در آنجا سوخت مشتعل می‌شود و با ساخت دودکش، حفاظت و مقاومت لازم به آن داده می‌شود. دودکش فضایی کاملاً خالی است که مواد حاصل از اشتعال را به بیرون منزل هدایت می‌کند، شکل و اندازه مناسب هر دودکش بستگی به نوع سوخت مورد استفاده در شومینه دارد.
امروزه نحوه و شرایط استفاده از شومینه به طور محسوسی با نحوه و شرایط استفاده آن در زمان‌های گذشته فرق کرده است. پیشینیان ما با استفاده از هنر خود، شومینه‌هایی از گِل و یا گچ می‌ساختند و در درون دیوار خانه‌ها تعبیه می‌کردند و برای گرم کردن و روشنایی و همچنین برای آشپزی و پخت و پز از آن استفاده می‌نمودند و سوخت آن نیز چوب و شاخه خشک درختان بود. اما امروزه شومینه‌ها اغلب به عنوان یک عنصر تزئینی و نقطه توجه در دکوراسیون داخلی و محل گپ و گفتگو‌های جمعی به کار می‌رود که یک حالت زیبا و آرامش بخش را با نور و رقص شعله آتش ایجاد می‌کند.
در مدل‌های سنتی و در خانه‌های قدیمی ذغال سنگ یا چوب به صورت رو باز برای ایجاد گرما سوزانده می‌شد. اما این روش در مقایسه با وسایل گرمایشی امروزی از بازده پایینی برخوردار بود، بنابراین امروزه استفاده از آن به عنوان یک منبع گرمایشی اولیه، کاهش یافته است.
لازم به ذکر است که تمامی سوخت‌های قابل اشتعال همانند زغال سنگ، چوب، نفت و گاز نیاز به تمهیداتی داشتند تا گازهای حاصل از احتراق و اشتعال به هوای خارج از خانه منتقل شود. علاوه بر جنبه زیبایی و دکوراتیوی، شومینه‌های سنتی نیاز به شرایط ساختاری و ایمنی مهمی داشتند. اینگونه شومینه‌ها باید طوری طراحی می‌شدند که بتوانند دود و سایر آلاینده‌ها را براحتی به محیط بیرون هدایت کنند. علاقه‌های ویژه طراحان فضاهای داخلی در ارتباط با شومینه‌های سنتی، توجه به ابعاد و مقیاس شومینه، پرداخت دیوار اطراف شومینه، طراحی قطعات و کف شومینه و آراستن لوازم فرعی شومینه بود.
در میان دعوای شومینه دوست دارم خرمای کُرسی را با هم بخوریم و یادی از گذشته کنیم زیرا این دو شباهت زیادی با هم دارند بعد از آن بحث شومینه را پی می‌گیریم.
در توصیف كرسی چنین آمده که کرسی، چهار پایه بزرگی از چوب بود كه زیر آن منقلی از ذغال و آتش قرار می‌گرفت و لحاف یا جاجیم رنگارنگ و بسیار بزرگی روی آن می انداختند و به تناسب اندازه كرسی مجمعه‌ای مسی برای قرار دادن چراغ یا سماور روی آن می‌گذاشتند. اطراف کرسی را با پشتی و متکاها می آراستند. پاها را در زیر کرسی می‌گذاشتند و به پشتی‌ها تکیه می‌دادند و موقع خواب نیز همانجا می خوابیدند. محل و جایگاه نشستن افراد خانواده در کنار کرسی نیز بستگی به نقش آنها در خانواده داشت.
منقل یکی از وسایل گرمایشی بود که معمولاً در کرسی‌ها از آنها استفاده می‌شد. داخل منقل خاکستر می‌ریختند و وسط آن را گود می‌کردند و ذغال را داخل آن ریخته و باد می‌زدند و بعد از ساعتی که در فضای آزاد بود و بوی ذغال از بین می‌رفت، در زیر کرسی می‌گذاشتند و هر از گاهی لایه ای از ذغال را کنار می‌زدند و آتش آن را تند می‌کردند.
چاله کرسی نیز یکی دیگر از وسیله‌های مختص کرسی بود که معمولاً به اشکال گرد می‌ساختند و برای گرم کردن کرسی از آن استفاده می‌کردند. چاله کرسی را به آن جهت نامگذاری کرده بودند که وسط اتاق چاله‌ای می‌کندند و دورش را گل یا گچ می‌کشیدند و داخل آن آتشی را فراهم کرده و سپس کرسی را روی آن می‌گذاشتند. معمولاً خانواده‌های فقیر برای اینکه هزینه‌ای برای منتقل خرج نکنند، چاله کرسی را درست می‌کردند و اغلب اوقات برای غذا درست کردن نیز از آن استفاده می‌نمودند. با این توضیح مختصر در خصوص کرسی دوباره به شومینه می‌پردازیم
بسیاری از افراد هنگام در نظر گرفتن راه هایی برای بازسازی خانه‌، اضافه کردن یا اصلاح یک شومینه را در نظر می‌گیرند. شومینه‌ها خیلی بیشتر از اینکه فقط یک اتاق را گرم کنند کار انجام می‌دهند. شومینه‌ها احساس یک اتاق را نیز تغییر می‌دهند و آن را عاشقانه تر و دنج تر می‌کنند. انواع مختلفی از شومینه‌های داخلی وجود دارد که می‌توانید خریداری کنید ، اما آنها اساساً در دسته‌های گسترده‌ای از سوخت چوب‌، گاز‌، اتانول یا برق دسته بندی می‌شوند.
 
شومینه‌های با سوخت چوب
یک اجاق سنتی سوزاندن چوب همان چیزی است که بیشتر مردم هنگام تصور شومینه در سرشان آن را می‌بینند. البته روشن کردن این نوع از شومینه‌ها اصلا رومانتیک نیست. البته امروزه شما انتخاب‌های مختلفی از این نوع شومینه را دارید.
 
 اولین نوع، شومینه‌های باز سنتی
اینها انواع شومینه هایی هستند که قرن ها وجود داشته اند. به طور معمول از سنگ یا آجر ساخته شده‌اند و هنگامی که به آنها نزدیک هستید‌، می توانید گرما را حس کنید‌، بوی سوزاندن چوب را حس کنید و از شنیدن صدای ترکیدن آن لذت ببرید. آنها احساس واقعی‌تری دارند‌، با این حال‌ آنها اغلب در گرم کردن اتاق مؤثر نیستند. همچنین اگر در خانه خود از قبل شومینه نداشته باشید درست کردن چنین شومینه‌ای برای شما کلی هزینه خواهد داشت.  
 
دومین نوع، شومینه‌های چوبی محصور
این شومینه‌ها همان مدل چوبی باز هستند که با یک صفحه شیشه‌ای بزرگ محصور شده‌اند البته شما همچنان از دیدن آتش لذت خواهید برد ولی این نوع ‌به گونه‌ای است که شما گرمای کمتری دریافت می‌کنید و حرارات بیشتری از طریق دودکش بیرون می‌رود.  
 
سومین مدل شومینه چوبی، تو‌کار با محفظه بسته
 این نوع شومینه‌ها به راحتی در داخل محل قبلی شومینه چوبی نوع باز شما جا‌ساز می‌شوند و معمولا با استفاده از لوله‌های مخصوص فنری دود را به بیرون هدایت کرده و هوای تازه را از خارج از خانه تامین می‌کنند دارای محفظه بسته هستند و با داشتن یک بادبزن مخصوص از مدل‌های قدیمی بسیار کارا‌تر می‌باشند با این اختلاف که شاید شما بوی چوب را کمتر احساس کنید.
  
چهارمین مدل، اجاق‌های چوبی
اگرچه از نظر فنی این مدل شومینه نیست ولی این امکان را به شما می‌دهد تا بدون نیاز به مکانی برای شومینه برای گرم کردن خانه چوب بسوزانید این دستگاه نیاز به دودکش مخصوص خود دارد که به صورت مستقیم به بیرون از منزل هدایت می‌شود.  
 
شومینه‌های گاز سوز
اگرچه ممکن است کاملا مثل مدل چوبی نباشد‌ ولی با استفاده از گاز شهری تمیزتر می‌سوزند و به طور معمول گرمای بیشتری را با هزینه کمتری ایجاد می‌کنند. نصب آنها راحتر است و جایگزین جذابی برای شومینه های چوبی هستند.
 
اولین مدل از شومینه‌های گازی، با دودکش مستقیم
مزیت این نوع از شومینه‌ها این است که شما را قادر می‌سازد تا تقریبا هر جا دیواری رو به بیرون از منزل داشته باشید این شومینه را نصب کنید این مدل با استفاده از دودکش مخصوص دود را به بیرون فرستاده و هوای تازه را از بیرون دریافت می‌کند این نوع از شومینه‌ها بویی تولید نمی‌کنند در مقایسه با مدل چوبی گرمای کمتری دارند ولی آلودگی آنها نیز کمتر است.
  
دومین مدل از شومینه‌های گازی، توکار
این نوع شومینه‌ها باید در محل شومینه چوبی قدیمی شما نصب شوند و اندازه‌های آنها به صورتی است که کاملا محفظه قبلی را پر می‌کنند این نوع شومینه‌ها که از نوع بسته هستند برای سوزاندن گاز از هوای بیرون استفاده می‌کنند نکته قابل توجه در مورد این نوع از شومینه‌ها این است که از دود‌کش شومینه چوبی سابق برای خروج دود و ورود هوای تازه استفاده می‌کنند.
این مدل از شومینه‌های گازی از مدل با دود‌کش مستقیم گران‌تر هستند.
 
شومینه های با سوخت اتانول
شومینه‌هایی اتانول که در کانادا کمتر استفاده می‌شوند‌، به دلیل سهولت در نصب و همچنین طراحی امروزی طرفداران زیادی دارد، می‌توانید طرحی را پیدا کنید که با هر دکور و بودجه‌ای مطابقت داشته باشد. آنها تمیز و بی بو هستند و شاید بهتر از همه اینکه به حداقل نصب نیاز دارند. توجه داشته باشید که آنها به انداره شومینه‌های چوبی و گازی گرما ایجاد نمی‌کنند ، اما با محیط زیست سازگارتر هستند.
 
شومینه‌های برقی
شومینه برقی گزینه‌ای مقرون به صرفه از بین انواع شومینه‌های موجود در بازار هستند‌، شومینه های برقی نصب نسبتاً ساده‌ای دارند. یکی دیگر از مزایای دیگر شومینه‌های برقی این است که اکثر آنها شما را قادر می‌سازند ضمن حفظ یک محیط شومینه مانند‌، گرمایش را به دلخواه روشن یا خاموش کنید. اکثر شومینه‌های برقی شامل یک ریموت کنترل هستند و می‌توانند جلوه‌های مختلفی از آتش را برای شما به نمایش بگذارند.
با این توضیح مختصر در خصوص شومینه، کمی با آن آشنا شدید البته تنوع شومینه‌های گازی از نظر ظاهری بسیار متفاوت است و انتخاب آن کاملا بستگی به سلیقه و مکانی دارد که شما مایل هستید آن را نصب کنید. بنابراین حتما قبل از خرید از راهنمایی‌های یک متخصص بهره بگیرید.
ایام به کام.