تاسیسات ساختمان-41
چنانچه شرايط محيط داخـلی ساختمان‌های مسکونی (‌اعم از دما و رطوبت و تهویه مناسب هوا‌) نتواند آسايش و راحتی ساکنان را فراهـم كند، امتیازات دیگر این ساختمان‌ها چندان قابل استفاده نخواهد بود. برای برآوردن اين منظور دقت در طراحی سيستم مناسب (‌با توجه به اقليم، ابعاد ساختمان و شرايط محيطی‌) و تهيه و نصب لوازم و تجهيزات متناسب و مرغوب ضروری است. اما موضوع مهم ديگری كه می‌بايست بدان توجه نمود لزوم نگهداری و سرویس‌های پيشگيرانه تجهيزات و تاسيساتی است كه وظيفه تامين شرايط مناسب محيطی و آسايش و ایمنی ساکنان را به عهده دارند.
منظور از نگهداری و تعميرات، مجموعه فعاليت‌ها و عملياتی است که در جهت حفظ‌، کنترل و افـزايش عمر مفيـد تجهيزات و تأسيسات انجـام می‌شود. انجام اين امر مستلزم ايجـاد يک نظام نگهداری و تعميرات بـوده که مواردی از قبيـل برنامه‌ريـزی نگهداری و تعميرات اصلاحی اساسی، پيشگيرانه و قابل پيش‌بينی را شامل می‌شود.
هزینه اولیه نصب و تجهیز وسایل گرمایشی و سرمایشی رقم قابل توجهی است که تنها در صورت افزایش طول عمر مفید دستگاه، این هزینه توجیه اقتصادی دارد، لذا مسئله اصلی افزایش طول عمر مفید دستگاه‌های مورد استفاده در منازل است.

اهداف مدیریت در نگهداری تأسیسات ساختمان عبارتست از:
1- کاهش هزينه‌های انرژی مانند (برق، سوخت‌).

2- کاهش هزينه‌های تعميرات تکراری و متوالی و در نتيجه استفاده بهتر از قطعات.
3- جلوگيری از مشکلاتی که بر اثر خرابی ناگهانی تجهيزات و دستگاه‌ها به وجود می‌آيد.
4- ايجاد نظم و ترتيب و استاندارد کردن کارهای تعميراتی.
5- بهينه نمودن هزينه‌های نگهداری و تعميرات.
6- ارزيابی کار تجهيزات، دستگاه‌ها و سيستم‌های موجود.
نگهداری، مدیریت، سرویس و تعمیر سیستم‌های برودتی و حرارتی، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، گاز و تجهیزات جانبی‌، مستقر در ساختمان با بهره‌گیری از مهندسان و تکنیسین‌های زبده و با‌تجربه و البته با صرف هزینه ناچیز در مقابل هزینه‌های تعمیرات اساسی امکان‌پذیر است.
امروزه با پیشرفت فناوری و ورود تجهیزات به همراه جدیدترین تکنولوژی به صنعت تاسیسات، موضوع‌ نگهداری، بهره‌برداری و تعمیرات‌ اصولی، برنامه‌ریزی شده و دقیق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
سیستم نگهداری پیشگیرانه "پِرِون‌تِتیو میتننس" یکی از انواع سیستم‌های نگهداری و تعمیرات است که اولویت خود را به برنامه‌ریزی مدون تعمیر و سرویس تجهیزات و قطعات قبل از خرابی معطوف داشته و با تدوین دستورالعمل‌های مناسب به انجام سرویس‌ها، بازدیدهای دوره‌ای و بررسی قطعات می‌پردازد.
هدف اصلی از انجام نگهداری‌ پیشگیرانه در تاسیسات، بهینه کردن توانایی تجهیزات و دستگاه‌ها جهت دست‌یابی به حداکثر کارایی، کاهش خرابی و از کارافتادگی آنها بوده و اهداف جزئی آن شامل افزایش ساعات کاری دستگاه، افزایش قابلیت اطمینان، کاهش هزینه‌های اضافی و کاهش توقف‌ها است.
‌با پیدا کردن مختصر آشنایی با سیستم نگهداری پیشگیرانه به مشخصه‌های سیستم سنتی و غیر کارآمد و قدیمی می‌پردازیم.

در حال حاضر بسیاری از تجهیرات تاسیساتی فعال در ساختمان‌های مسکونی و حتی اداری و تجاری به علت مشکلات طراحی نامتناسب، نصب ناقص و یا ضعف در اجرا و راه‌اندازی‌، در نقطه ‌مناسب و اصلی خود فعالیت نمی‌کنند. محاسبه اشتباه بار حرارتی و برودتی و یا دست بالا گرفتن‌ و غیر واقعی محاسبه نمودن آن (بدلیل عدم اطمینان طراح از عملکرد خود که اصطلاحا به آن "اُوِر دیزاین" می‌گویند)، اغلب باعث خرید سیستمی بسیار بالاتر و یا کمتر از نیاز واقعی ساختمان شده است که خود هزینه‌های اضافی را در فراِیند تعمیر و نگهداری تجهیزات و حتی مصرف انرژی به صاحب منزل تحمیل می‌نماید.
به طور علمی و عملی مسئله تعمیر و نگهداری پیشگیرانه، استفاده از‌ افراد متخصص و آموزش دیده برای انجام امور از لحظه انتخاب دستگاه و نصب‌ تا پایان عمر مفید یک تجهیز را شامل می‌شود و این برخلاف دیدگاه افرادی است که گمان می‌کنند تعمیرات و نگهداری فعالیتی است که هر نیروی آچار به دست و غیر ماهری قادر به انجام آن است.
نکات اصلی و مهمی که جهت حفظ تاسیسات مکانیکی ساختمان عنوان می‌شوند، عبارتند از:

اصلی‌ترین انتقاد به نگهداری پیشگیرانه، هزینه کردن برای قطعاتی است که به ظاهر هنوز در حال کار کردن می‌باشند ولی مسئله‌ای که باید در نظر گرفته شود این است که تعمیرات قبل از خرابی ناگهانی و صدمه زدن به قسمت‌های دیگر بسیار ارزان‌تر از زمانی است که دستگاه نیاز به تعمیرات اساسی و یا حتی تعویض داشته باشد.
برنامه نگهداری پیشگیرانه برای شرکت‌ها و کارخانه‌جات به صورت ماهانه، سه ماهه، سالانه و غیره برنامه‌ریزی می‌شود ولی در خصوص منازل مسکونی و آپارتمان‌ها معمولا هر 6 ماه یکبار و یا حداکثر سالیانه طراحی می‌گردد یعنی اینکه وقتی در منازل مسکونی مانند خانه‌های مستقل، نیمه مستقل، تاون‌هاوس و یا آپارتمان زندگی می‌کنید و مدارک، تجربه و صلاحیت‌های لازم را دارا می‌باشید  باید حداقل سالی یکبار سری به تجهزات سرمایشی و گرمایشی خود بزنید در غیر این‌صورت از افراد متخصص بخواهید این کار را برای شما انجام دهند. تا اطمینان حاصل کنید برای فصل زمستان و یا تابستان آمده هستید.
تجربه نشان می‌دهد در امر نگهداری پیشگیرانه تجهیزات نیاز به داشتن تاریخچه جامع تعمیر و نگهداری و یک رکورد خوب و واضح بسیار مورد نیاز است.
قرار دادن برچسب بر روی تجهیزات شما روش دیگری برای نگهداری مهندسی شده تاسیسات می‌باشد به این ترتیب که فعالیت‌های انجام گرفته روی دستگاه بر روی آن یاداشت می‌گردد.
بدون آب گرم و سرد، گرمایش و سرمایش، یک ساختمان قابل سکونت نخواهد بود، به همین دلیل از نظر من داشتن یک برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه انتخاب نیست بلکه یک اصل است که حتمی باید از طرف دارندگان وسایل گرمایشی و سرمایشی و استفاده کنندگان از آن مورد توجه قرار گیرد. هدف از نوشتن چنین مقالاتی آگاهی‌رسانی به جامعه و بالا بردن سطح دانش در بین فارسی زبانان می‌باشد امید‌وارم این نوع اطلاع‌رسانی باعث تغییر در باورهای سنتی به مدرن گردد. دفتر تمام گشت و حکایت همچنان باقی‌ است. به همین دلیل در صورت داشت هرگونه سوال تاسیساتی می‌توانید با من تماس گرفته تا چند دقیقه‌ای گپ بزنیم.