حسن گل‌محمدی- رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی جوامع مختلف چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟ رسانه چیست و به چه چیزی فرهنگ گفته می‌شود؟ چگونه از رسانه‌ها می‌توان در جهت اعتلای فرهنگ افراد استفاده به عمل آورد؟ ضد فرهنگ به چه چیزی اتلاق می‌گردد؟ آیا می‌توان در جهان امروز بدون رسانه زندگی کرد؟
این‌گونه سوالات، مطالب و مباحثی هستند که محمد سهی مدیر انتشارات و موسسه خردمند و روزنامه‌نگار با سابقه ایرانی در تورنتو، طی یک سخنرانی در روز جمعه سوم آگوست 2018 در کتابخانه تورن هیل در مرکز فرهنگی - هنری ایرانیان کانادا که به همت دکتر خسروشاهی به برگزاری این‌گونه گردهمایی‌ها و سخنرانی‌ها در تورنتو می‌پردازد، به آن پرداخت.
در زمان ما، با توجه به توسعه روزافزون تکنولوژی و نقش آن در زندگی روزمره، رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی با انتقال اطلاعات و دانسته‌های جدید به مخاطبان، نقش مهمی در پیشرفت و توسعه تمدن بشری ایفا می‌کنند.
تغییرات گسترده و مداوم شرایط زندگی، سرعت انتقال اخبار و رویدادهای جهانی، تحول نظام‌های سیاسی و اجتماعی، مهاجرت‌های خواسته و ناخواسته انسانها در سطح جهان، بیداری جوامع مختلف و اهمیت برقراری شرایط مناسب برای زندگی بهتر و گرفتاری‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشورهای گوناگون، اینها و بسیاری مسائل دیگر عواملی هستند که روز به روز نیاز مبرم انسان‌ها را به داشتن اطلاعات و دانسته‌های روز ‌مشخص و معین می‌کنند. بنابراین در روند تداوم فعالیت‌های جوامع بشری، رسانه‌ها نقش مهم و اساسی دارند و به نحو چشمگیری در تغییر باورهای ذهنی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی اقتصادی آحاد جامعه تاثیر می‌گذارند.
محمد سهی که تجربه‌ای طولانی در فعالیت‌های رسانه‌ای دارد، با بررسی مسائلی از قبیل اینکه رسانه چیست؟ چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟ فرهنگ چیست؟ به عمده‌ترین نقش رسانه‌های جمعی در فرهنگ‌سازی جوامع مختلف پرداخت و گفت:رسانه‌ها باعث می‌شوند تا نیروهای اجتماعی بتوانند خودشان و اندیشه‌هایشان را مطرح کنند و ابراز این‌گونه اطلاعات مثل گستردگی رگ‌های خون‌رسان در تمامی بدن انسان، در داخل بنیان‌های فکری افراد و علی‌النهایه جوامع تاثیر می‌گذارد. البته کارکرد رسانه‌ها می‌تواند دوگانه باشد. مثبت و منفی. خوب و بد. همانطوریکه یک رسانه می‌تواند جامعه را به پویایی برساند، در عین حال می‌تواند به تنبلی و زشتی نیز سوق دهد.
آنگاه سخنران در ادامه مطالب خود به تعریف فرهنگ پرداخت و اظهار داشت: فرهنگ راه‌کارهای ممکن در یک جامعه برای رفع نیازهای واقعی و غیرواقعی آحاد آن جامعه است که رسانه‌ها می‌توانند در جهت تامین آن بسیار موثر باشند. زیرا فرهنگ چیزی جز راه مشترک زندگی در بین انسان‌ها نیست. در رابطه با نقش رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی جوامع انسانی نظریه‌های مختلفی وجود دارد. عقیده پژوهشگران و متخصصین این امر گوناگون است. بعضی می‌پندارند که میزان تاثیرگذاری رسانه‌ها در زندگی افراد نامحدود است. عده‌ای دیگر این تاثیر‌گذاری را کم و کُند تشخیص می‌دهند. برخی نیز نقش بینابین این دو گاه در نظر می‌گیرند. اگر از این‌گونه اظهار‌نظرها بگذریم باید به صراحت قبول کنیم که به طور کلی نبض هدایت جامعه در دست رسانه‌ها است.
اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که با توجه به زیر سوال رفتن فرهنگ‌ها و سنت‌های گذشته، اگر هدایت والدین در روی فرزندانشان نباشد، دگرگونی‌های گسترده‌ای در باورهای نسل‌های آینده بوجود می‌آید که باعث تضاد فرهنگی نسل‌های آتی می‌گردد.
سهی در ادامه این بحث گفت: "همانطوری‌که رسانه‌ها می‌توانند فرهنگ‌ساز باشند، در عین حال می‌توانند فرهنگ‌سوز باشند. آغاز این فرهنگ‌سوزی هدف قرار دادن آئین‌ها، اعتقادات و تجربیات گذشته اقوام گوناگون است که ما باید با روش‌های معقول و حساب شده و با استفاده از نقش و نفوذ رسانه‌ها، سعی کنیم که این فرهنگ‌سوزی به حدی نباشد که بتوانند فرهنگ اصلی ما را از بین ببرد.
در پایان سخنران به نقش رسانه‌ها در مشکلات مهاجرت و مهاجران پرداخت و گفت: حداقل انتظار و اقدامی که ما می‌توانیم در ایجاد نقش مثبت رسانه‌ها در ذهن و فکر نسل‌های مختلف مهاجران داشته باشیم این است که در انتخاب روزنامه‌ها، رسانه‌ها، تلویزیون‌ها، سایت‌های رایانه‌ای و وسایل ارتباط جمعی دقت کنیم و آن دسته را برای مطالعه یا تماشای خود و فرزندانمان در نظر بگیریم که مطالب و مباحث مطروحه در آنها، بتواند نیازهای فرهنگی و اجتماعی نسل‌های مهاجر را تامین کند.
در پایان، محمد سهی" به سوالات مطرح شده توسط شرکت‌کنندگان پاسخ داد.