شرایط پیچیده ارزی کنونی در ایران، و صعود اخیرش دغدغه کلیه ایرانیان داخل و خارج از کشور است. در این مقاله دکتر محمد عرب مازار، که آنرا در ابتدا در بحران ارزی سابق ایران نگاشته، وی به بررسی این وضعیت و رویکرد واقعی نسبت به اینگونه افزایش‌ها پرداخته است.
آیا روال افزایش نرخ ارز در ایران ادامه خواهد داشت؟ چه باید کرد؟
بله. از خیلی ماه پیش زمزمه‌ی قیمت‌هایی خیلی بالاتر از وضع فعلی در میان فعالان اقتصادی وجود داشته، و از روی قیمت‌هایی که بازار آتی طلا به خود می‌دید، می‌توان قطع به یقین دانست که دلار قیمت‌هایی بالاتر از این را هم خواهد دید.
آیا رییس جدید بانک مرکزی می‌تواند کاری کند؟
سیاست‌های درست ارزی در این شرایط چه هستند؟
قطع ارز برای تمام مسافران زیارتی و غیر زیارتی؛ قطع ارز برای تمام دانشجویان خارج از کشور؛ قطع ارز برای تمام واردات به جز مواد غذایی؛ قطع یارانه‌ی آب و برق و بنزین، آزاد‌سازی کامل معاملات دلار. کمابیش همه این سیاست‌ها قیمت دلار را افزایش خواهند داد. اینها سیاست‌هایی هستند که در کشورهایی که با مردم خود صادق هستند، می‌گویند سیاست‌های ریاضتی. در کشور ما معمولا این شرایط، شرایط «بدر و خیبر» نامیده می‌شود.
آیا سیاست‌گذاری اقتصادی چیزی را درست خواهد کرد؟
ممکن است، اما تاثیر آن جزیی است. از آفتاب واضح‌تر است که شرایط فعلی بیش از آن که وابسته به سیاست اقتصادی باشد، وابسته به سیاست خارجی کشور است. دونالد ترامپ به دنبال دشمن است و ما با خوشحالی خودمان را جلو انداخته‌ایم. مرحبا.
وضعیت تورم چه خواهد شد؟
در وضعیت تورم، چه کنیم؟
آیا ما تبدیل به یک ونزوئلا می‌شویم؟
آینده اجتماعی ایران چه می‌شود؟
حالا که واضح شده که دولت (حاکمیت) قابلیت کنترل کل اقتصاد را ندارد؛ به تدریج خود را از اقتصاد کنار خواهد کشید. نتیجه‌ی مستقیم آن، این است که دخالت حاکمیت در امور اجتماعی و خصوصی مردم هم بدون شک کمتر خواهد شد. مردمی که به حکومت نیاز ندارند، به آن اجازه‌ی دخالت در امور خصوصی خود را نخواهند داد. پیش‌بینی من این است که آزادی‌های اجتماعی، حتی اگر در کوتاه مدت سرکوب شدید شوند، در میان مدت به شدت رشد خواهند کرد.
مردم ایران چه مسئولیتی دارند؟
هیچ مسئولیتی. تا همین جا هم موقرانه و معصومانه سیاست‌های ابلهانه را تحمل کرده‌اند. مشخص است که حاکمیت قصد دارد وضعیت فعلی را تحمل کند تا زمانه ترامپ بگذرد و بعد ببینند که با رییس جمهور بعدی چه می‌کنند. در این شرایط، مردم ایران نه فقط مسئولیتی ندارند، بلکه کار خاصی هم ازشان ساخته نیست. آینده‌ی ایران در دستان پُرتوان "استورمی دنیلز" است و رای مردم آمریکا.
آیا وضعیت فعلی مزایایی هم دارد؟
بله. اولا حاکمیت متوجه شده که شترسواری دولا دولا تا ابد ادامه پیدا نمی‌کند و زبل‌بازی هزینه دارد، بنابراین طوفان ترامپ که بگذرد سریع‌تر آماده به کرنش قهرمانانه است. دوم این که با توجه به افول ریال، بدهی دولت کوچک‌تر شده است. سوم این که شرایط بحرانیِ نزدیک به فروپاشی، موجب نزدیک شدن دو جناح کشور می‌شود، و ممکن است برای اصلاحات اقتصادی متحد شوند ( به جای این که از اصلاح اقتصادی برای ضربه زدن به رای رقیب استفاده کنند).
آزادی‌های اجتماعی هم که در میان مدت افزایش خواهد یافت.
حالا ما چه کار کنیم؟
هیچ کاری بهتر از کنار گذاشتن اعصاب خردی نیست. بر خلاف تمام آنچه که چپ‌گراها خواسته‌اند به شما القا کنند، شادمانی و احساس رضایت از زندگی شما عمیقا درونی است. قیمت دلار چه ۱۰ هزار و چه ۱۵ هزار و چه ۲۵ هزارتومان باشد، تاثیری در این نخواهد داشت که شما با دوستان و خانواده‌ی همدل دور هم جمع شوید و به معاشرت و مکالمه و مراوده مشغول شوید.
 |
