با کمک نتیجه تحقیقات این محققان، اکنون دو واکسن ضد کرونای "ارزان" آسترازنکا و جانسون جانسون میتوانند به سرعت قابل رقابت با واکسنهای امن و دیگر گردند
با کمک نتیجه تحقیقات این محققان، اکنون دو واکسن ضد کرونای "ارزان" آسترازنکا (۷ دلار) و جانسون جانسون (۱۹ دلار) میتوانند به سرعت قابل رقابت با دیگر واکسنهای امن گردند.
کشف علت لختگی خون مرتبط با واکسن کرونا توسط محققان آلمانی
ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن (موسوم به ویآیتیتی یا ویت) اگرچه غیر معمول است، اما عارضه بسیار شدیدی از لخته خون میباشد که میتواند باعث ترومبوز سینوس وریدی مغزی (موسوم به سیویاستی) گردد تا رگهایی که خون را از مغز تخلیه میکنند مسدود شده و منتج به مرگ گردد. دو واکسن ضد کرونا، عمدتا آسترازنکا و اخیرا جانسون و جانسون، اگرچه در حین آزمایشات تاییدی و بالینی گزارشی از چنین مشکلاتی را نداشتهاند اما در عمل با نرخ تقریبی یک در ۳۰۰,۰۰۰ مورد باعث ایجاد چنین عارضهای شدهاند و به همین سبب تزریق آنها در تعدادی از کشورها متوقف گشته است.
آژانس بهداشت عمومی کانادا اکنون میزان لختگی خون در کاناداییهایی که واکسن آسترازنکا را دریافت کردهاند بین ۱ در ۸۳،۰۰۰ تا ۱ در ۵۵،۰۰۰ تخمین میزند که میزان کُشندگی آن بین افرادی که دچار لختگی خون میشوند بین ۲۰ تا ۵۰ درصد است. این آمار هنوز کامل نیست و با دریافت اطلاعات بیشتر تغییر میکند. آژانس بهداشت کانادا روز پنجشنبه در بیانیهای گفت که در این کشور تاکنون ۲۷ مورد تایید شده لختگی از ۲ میلیون دوز تزریق آسترازنکا وجود دارد که پنج مورد آن به مرگ منتهی شده است. پیش از ماه آپریل اما کانادا وجود چنین مشکلی را کاملا انکار میکرد و میگفت که آسترازنکاهای این کشور از هند آمده و چنین مشکلی را اصلا ندارد. کانادا حدود ۸ میلیون دوز آسترازنکا و ۵ میلیون دوز جانسون جانسون پیشخرید کرده و ۱.۲ میلیون دوز آسترازنکا نیز از آمریکا قرض گرفته که حدود ۶۵ درصد آنها را تزریق کرده و باقی آنها نیز تا ۲۰ روز دیگر منقضی میشوند.
کشف روند و چگونگی و علت ایجاد لختگی خون
محققان آلمانی معتقدند این مشکل، در سیستم تحویل این دو واکسن، که از این نظر مشابه یکدیگر هستند، نهفته است. هر دوی این واکسنها از فناوری "بُردار آدنوویروس" برای تحویل دادن و رساندن دستورالعملهای ژنتیکی به سلولهای بدن برای ساخت پروتئینهای لازمه برای مقابله با شاخکهای ویروس کرونا استفاده میکنند. در این نوع واکسنها یک توالی ژنتیکی "دیانای" توسط یک سیستم تحویل که ساخته شده از قسمتی از ویروس است مستقیما به هسته سلول فرستاده میشود تا این توالی در هسته سلول انسان فعال شده و به مایع خارج سلول فرمان ساخت پروتئینهای ضد کرونا را بدهد.
این روند متفاوت از چگونگی تولید طبیعی ضد ویروس در بدن است که در حالت طبیعی این توالی ضد ویروس در داخل سیتوزول یا مایع موجود در سلول وجود دارد، اما در هسته وجود ندارد. این مطالعه نشان میدهد روند واکسن میتواند باعث شود قسمتهای خاصی از دستوردهی پروتئینسازی از دیانای فرستاده شده به سلول از هم بشکند یا جدا شود و نتیجتا روندی بوجود آید که در آن لختگی خون حاصل گردد. این شکستن یا جدا شدن "نامطلوب" میتواند باعث شود که چسبیدن پروتئینهای تولید شده در مایع سلول به یکدیگر سختتر شده، آنها به خارج سلول و به داخل بدن و خون بریزند و سبب "واکنشهای التهابی" گردند که میتواند منجر به لختگی خون شود.
محققان گمان می کنند که پس از ورود این پروتئینها به بدن سه دسته پروتئین در ارتباط با کرونا در بدن وجود خواهد داشت: پروتئینهای خود ویروس کرونا که بعنوان حامل کُد ژنتیکی دیانای ساخته شده بشر توسط واکسن به بدن وارد شدهاند، پروتئینهای ضد شاخک کرونا که نیمه ساخته شدهاند، و پادتنهایی (آنتی بادی) که تازه و درست ساخته شدهاند. اکنون این پادتنها و پروتئینهای نیمه ساخت به پروتئین ویروس حامل حمله میکنند که اگر این اتفاق مثلا در رگهایی خاص مانند رگ تخلیه خون مغز کمی زیاد رخ دهد، "ممکن است منجر به موارد لختگی خون شدید پس از واکسیناسیون" و سرانجام مرگ گردد.
مشکلی که در واکسنهای امآرانای وجود ندارد
محققان میگویند که مطالعه آنها "اولین شواهد مولکولی" را ارائه میدهد که نشان میدهد واکسنهای مبتنی بر سیستم تحویلی که بر اساس بُردار آدنوویروس درست شده، چنین مشکلی را خواهند داشت اما دیگر واکسنهایی که از این سیستم استفاده نمیکنند (مانند واکسنهای مُدرنا و فایزر)، دچار چنین مشکلی نخواهند شد. پروفسور "رولف مارشالک"، استاد زیستشناسی دارویی دانشگاه "گوته" در فرانکفورت و نویسنده اصلی این مطالعه، میگوید: "در واکسنهای آدنوویروس دیانای کامل خود ویروس (از جمله ژنهای آنتیژن) نیز به هسته سلول انسانی منتقل میشوند و نتیجتا سلولها در آنجا عملیات رونویسی برای خنثی کردن آنرا با کپیبرداری آرانای (و سپس امآرانای) از دیانای انجام میدهند". مارشالک میگوید این آرانای سپس به قطعاتی تقسیم میشود که انواع پروتئینهای کوچکتر که رمزهای دیگری نیز دارند را تشکیل میدهند که همگی پس از خروج از هسته و ورود به سیتوزول (مایع داخل سلولی) فعال شده و ساخت و ساز را آغاز میکنند. او میگوید تیمش این روند را به مقدار مناسبی در آزمایشگاه دیده و شناسایی کرده است.
در صورت اثبات صحت، این یافته میتواند منجر به اصلاح مجدد واکسنهای آسترازنکا و جانسون جانسون گردد تا از لختگی خون جلوگیری شود. این محققان میگویند آنها شدیدا پیشنهاد میكنند كه واكسنهای ناقل آدنوویروس باید "مجددا بهینه" شوند تا از "واكنشهای ناخواسته منشعب شده از دیانای و آرانای" (پروتئینهای نیمه ساخته شده) جلوگیری شود. مارشالک افزوده: "وقتی دقیقا میدانیم که همه این واکنشها کجا رخ میدهد، میتوانیم ژن را به طور مناسب اصلاح کنیم تا از چنین اتفاقی جلوگیری بعمل آید".
محققان میگویند دلیل عدم وجود لختگی خون در واکسنهای امآرانای مانند مُدرنا و فایزر آنست که آنها پروتئینهای ساخت و سازی که آنها وارد بدن میکنند نمیتوانند وارد هسته سلول شوند و کارشان را فقط در سیتوزول انجام و به اتمام میرسانند. البته این کارشناسان میگویند که دادههایشان کامل کامل نیست و تحقیقات بیشتری لازم است.
نظر دیگر محققان
برخی از کارشناسان خارج از این تیم تحقیقاتی معتقدند که نتیجهگیری دقیق درباره این نظریه زود است. "متیو میلر"، دانشیار بیماریهای عفونی و ایمنی شناسی در دانشگاه مک مستر همیلتون میگوید: "... اگرچه به طور متقاعد کنندهای نشان دادند که ممکن است چنین تفاوتهایی وجود داشته باشد، اما به طور مستقیم و قطعی چنین روند و تفاوتی را اثبات نکردهاند". پروفسور "آلیسون کلوین"، استادیار دانشگاه دالاهوسی و ویروسشناس مرکز واکسنشناسی کانادا و سازمان واکسن و بیماریهای عفونی ساسکاتون نیز میگوید: "من اطلاعات زیادی بین رابطه پروتئینها با لختگی خون در این مقاله ندیدم". دکتر "زین چاگلا"، متخصص بیماریهای عفونی در مرکز بهداشت "سنت جوزف" همیلتون نیز میگوید در این مقاله توضیحی درباره "سطح پایین پلاکتها (که از لختگی خون جلوگیری میکنند)" داده نشده است.
وضعیت بهتر واکسن چینی در مقابل واکسن فایزر
این کشف نشان میدهد ما هنوز اطلاعات کافی و دقیق علمی از چگونگی عملکرد واکسنها را نداریم. در عین حال دیروز محققان و دانشمندان اروگوئهای که سرگرم تحقیقات روی چندین واکسن مختلف هستند، اعلان کردند که واکسن چینی کرونای کروناواک بیش از واکسن فایزر در جلوگیری از مرگ موثر است. واکسن کروناواک تا میزان ۹۷ درصد مرگ و میر ناشی از ابتلا به بیماری کووید۱۹ را کاهش میدهد در حالی که میزان تاثیرگذاری واکسن فایزر بر کاهش مرگ و میر ناشی از کرونا ۸۰ درصد بوده است. واکسن کروناواک از حیث تاثیرگذاری بر کاهش موارد ابتلا به بیماری کووید ۵۷ درصد موثر بوده در حالی که میزان تاثیرگذاری واکسن فایزر از این لحاظ ۷۵ درصد شده است. در زمینه کاهش موارد بستری شدن در بخش مراقبتهای ویژه نیز تاثیر کروناواک ۹۵ درصد و تاثیر فایزر ۹۹ درصد عنوان شده است. بدین ترتیب کسانیکه واکسن چینی میزنند از این پس شاید کرونایی بگیرند که بسیار بسیار خفیف بوده و تقریبا اصلا به مرگ نمیانجامد. واکسنهای چینیها بر اساس روند طبیعی ساخته میشوند.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Arash Moghaddam آرش مقدم مدرک کارشناسی کامپیوتر و تخصص تولید رسانه دیجیتال دارد و مدیریت تولید بیش ۹ رسانه تصویری، چاپی و اینترنتی را بعهده داشته است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو