صرف نظر از دلایل اقتصادی و سیاسی نوسان کنونی قیمت ارز در بازار آزاد، این افزایش قیمت پیامدهای مهم اقتصادی در تولید و تجارت ایران خواهد داشت
صرف نظر از دلایل اقتصادی و سیاسی نوسان کنونی قیمت ارز در بازار آزاد، این افزایش قیمت پیامدهای مهم اقتصادی در تولید و تجارت ایران خواهد داشت. در ایران همیشه حساسیت فوقالعادهای نسبت به نوسان قیمت ارز وجود داشته و تلاطم نرخ ارز همیشه اثرات روانی مستقیم در اقتصاد دارد.
اما مهمترین اثر افزایش قیمت ارز در زندگی مردم عادی افزایش تورم است. بالارفتن نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی را بالا میبرد؛ از گندم و برنج گرفته تا گوشی موبایل و خودرو. ایران سال گذشته بالغ بر ۴۳.۶ میلیارد دلار کالا و خدمات وارد کرد.
همچنین تجربه نشان داده با وجود آن که کالاهای اساسی از یارانه دولتی منتفع میشوند، در میانمدت و با افزایش نرخ تورم، دولت هم قیمت کالاهای اساسی را بالا میبرد، هرچند این اتفاق کمی دیرتر از موج اولیه اثرات تورمی ارز میافتد.
به غیر از اثر مستقیم در هزینه واردات، افزایش نرخ ارز قیمت کالاهای واسطهای را هم زیاد میکند. کالاهای واسطهای مواد و کالاهایی هستند که کارخانجات برای تولید از آن استفاده میکنند. بنابراین هزینه تولید بالا میرود و بعضی تولیدات داخلی قدرت رقابتشان را از دست میدهند. به این ترتیب، افزایش تورم حاصل از بالارفتن قیمت ارز، می تواند به رکود منجر شود.
البته افزایش نرخ ارز، صادرات را تشویق میکند چون قیمت تمامشده کالا و خدمات تولیدی در ایران به نسبت بازار هدف کمتر شده و قدرت رقابت کالای صادراتی افزایش مییابد. بعضی کشورهای صادرکننده مثل چین در بعضی مقاطع حتی ارزش پول خود را در برابر ارزهای خارجی به طور مصنوعی پایین میآورند تا صادرات را تشویق کنند.
این مسئله البته درباره ایران نمیتواند صادق باشد چون رقم صادرات غیر نفتی ایران معمولا یا در حد واردات است یا کمتر از رقم واردات، یعنی ایران یک قدرت صادراتی محسوب نمیشود.
اما یک اثر منفی نوسانهای بزرگ قیمت ارز، مثل آنچه در دو ماه اخیر رخ داده، این است که سرمایهگذاران خارجی را دلسرد میکند چون پیشبینیپذیری اقتصاد را زیر سوال میبرد. عمده سرمایه خارجی وقتی در ایران به کار گرفته میشود باید به ریال تبدیل شود و موقع خروج هم این ریالها باید دوباره به ارز تبدیل شوند. کاهش شدید نرخ ارز، سود سرمایه خارجی را میخورد و سرمایهگذاران ممکن است در طول یک سال ضرر هم بکند.
به عنوان مثال، سرمایهگذاری را فرض کنید که یک سال پیش یک میلیون دلار وارد ایران کرده، آن را به ریال تبدیل کرده (معادل ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان) بعد در طول یک سال ۲۵ درصد روی فعالیت اقتصادیاش سود کرده و سرمایه ریالی را به ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان رسانده است. فرض کنید سرمایهگذار خارجی حالا میخواهد این رقم را به دلار تبدیل کند و سود و اصل سرمایه را از ایران ببرد. اگر قیمت دلار ۴۷۰۰ تومان شده باشد، کل رقمی که دست سرمایهگذار را میگیرد همان یک میلیون دلاری است که یک سال پیش آورده بود. یعنی در عمل هیچ سودی نکرده است.
البته در بعضی سرمایهگذاریهای خارجی دولت نرخ ارز را تثبیت و تضمین میکند ولی معمولا آن نرخ، چیزی در حد رقم رسمی یعنی دلار مبادلهای است که خود فعلا ۲۵ درصد کمتر از ارزش بازار نرخ ارز است.
مشکل، بالا یا پایین رفتن نرخ ارز نیست بلکه پیشبینیپذیر بودن آن و محدود بودن طیف تغییرات است. با وجود ثبات نرخ برابری ارز در دولت اول آقای حسن روحانی، دور دوم ریاست جمهوریاش دست کم تا اینجا با یک بحران ارزی همراه بوده است.
قیمت هر دلار به ۴۸۵۰ تومان رسید
گزارش ها از تهران حاکیست که قیمت دلار در بازار ارز بار دیگر افزایش یافت و برای دقایقی به ۴۸۵۰ تومان نیز رسید. همچنین قیمت طلای ۱۸ عیار، به ۱۵۰ هزار تومان در هر گرم رسید که رکورد قیمت در سال جاری را شکسته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، روز دوشنبه ۲۳ بهمن، برای چندمین بار در روزهای اخیر، قیمت دلار به بالاتر از ۴۸۰۰ تومان افزایش یافت.
درهمین حال، خبرگزاری فارس نرخ دلار در روز دوشنبه را ۴۸۲۰ تومان اعلام کرد.
تسنیم در گزارش خود یکی از دلایل بالا رفتن قیمت دلار در روز دوشنبه را بالا رفتن نرخ فروش ارز در صرافیهای بانک ها دانسته است.
براساس این گزارش، صرافیهای بانک ها صبح روز دوشنبه نرخ فروش دلار را ۴۷۷۷ تومان اعلام کردند اما دقایقی بعد، آن را به ۴۷۹۳ تومان افزایش دادند.
در این میان، فارس از صفهای طولانی برای خرید دلار خبر داد و نوشت که «دلالان و افراد عادی آنچنان در کنار صرافیهای جنب پاساژ افشار و در آن میدانک معروف تجمع کردهاند که به سختی میشود از بین جمعیت عبور کرد».
دور جدید افزایش قیمت دلار از هفته گذشته آغاز شده است.
قیمت دلار آمریکا در بازار ارز ایران، در روز ۱۵ بهمن، با ۱۲۸ تومان افزایش نسبت به روز قبل، با ثبت رکوردی تازه از مرز ۴۷۸۰ تومان گذشت.
در واکنش به افزایش قیمت دلار، ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، از کاهش نرخ ارز در روزهای آینده خبر داده و حسن روحانی رئیس جمهور ایران به مردم اطمینان داده بود که دولت ذخایر کافی ارزی در اختیار دارد.
با این حال، قیمت دلار همچنان افزایش یافته است.
همزمان با افزایش قیمت دلار، قیمت سکه تمام با افزایش ۲۵ هزار تومانی، به یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان رسید.
قیمت طلای ۱۸ عیار نیز به گرمی ۱۵۰ هزار تومان رسید که رکورد قیمت درسال ۹۶ را شکست.
در این میان، محمد محمدولی، رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر، درمصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفت که «با توجه به شرایط فعلی، پیشبینی بازار طلا میسر نیست اما به هرحال، نمیتوان انتظار بازگشت قیمت طلا به رقم هایی مانند ۱۱۰ تا ۱۱۵ هزار تومان را داشت».
وی موضوعاتی چون «نوسانات شدید نرخ ارز»، «موضوعات سیاسی» و «وضعیت همسایگان ایران» را از جمله موضوعات موثر در افزایش قیمت طلا در روزهای اخیر دانست.
در همین حال، روزنامه دنیای اقتصاد انتشار گزارش ها درباره درگیریهای هوایی در سوریه را از جمله دلایل افزایش قیمت دلار ذکر کرد.
اسرائیل روز شنبه ۲۱ بهمن، پس از آنکه ابتدا از «رخنه یک پهپاد ایرانی» به حریم هوایی خود از سوی سوریه و سرنگون کردن آن خبر داد، حملات هوایی گستردهای را در چند مرحله، علیه «اهداف ایرانی و سوری» در نقاط مختلف سوریه آغاز کرد. این عملیات برای چند ساعت ادامه داشت.
با این همه، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، «ادعای پرواز پهباد ایرانی» را «مضحک» خواند.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Shahpour Tanbakoee شاپور تنباکویی روزنامهنگار و متخصص امور ارزی است. وی مدیریت ارز ملل در تورنتو را بعهده دارد. 416-830-6500 |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو