کورت آرتور هاینز آردمان (Erdman, Kurt Arthur Heins) خاور‌شناس آلمانی، متبحر در تاریخ هنر ایران و ترکیه، قالی‌بافی در تاریخ 9 سپتامبر 1901 میلادی در شهر هامبورگ‌ به دنیا آمد. ابتدا‌ در هامبورگ‌ و توبینگن‌ در رشته زبان‌شناسی آلمانی‌ و سپس در دانشگاه ماربروگ‌ و هامبورگ در رشته تاریخ به تحصیل پرداخت و در سال 1927 میلادی موفق به دریافت در‌جه دکتری شد‌.کمی بعد به ترکیه رفت و در طی اقامت در آنجا در زمینه هنر ترکیه و اسلام‌شناسی‌ مطالعات بسیاری کرد‌ و پس از برگشت به آلمان در بخش آثار اسلامی موزه برلین‌ ابتدا به عنوان دستیار و سپس کارشناس و بعد هم سرپرست موزه شد واین اشتغال تا 1945 ادامه داشت. در آغاز جنگ دوم جهانی به ارتش آلمان پیوست‌ و آمریکائی‌ها او را به اسارت گرفتند‌. بعد از آزادی از اسارت دردانشگاه هامبورگ به تدریس هنر اسلامی پرداخت و این‌ کار هم تا 1948 ادامه داشت. در سال‌ 1949 تا 1951به عنوان استاد مهمان در دانشگاه بُن به استادی هنر آسیای نزدیک و از1951 تا 1958 در شهر استانبول به تدریس هنرهای اسلامی پرداخت‌. وی درتاریخ 30سپتامبر 1964 در شهر برلین در‌گذشت‌. وی درزمینه‌ هنرهای اسلامی‌ تحقیقات‌ مهمی در هنر ایرانی چه دوره اسلامی‌ و چه پیش از اسلام‌ انجام داد و بخصوص ‌مطالعات او در هنر قلی‌بازی‌ در ایران‌ بسیار‌ ارزنده است(1). اردمان کورت هاینز از خاورشناسان بسیار پرکار و تالیفات بسیار در زمینه هنر و تاریخ‌ شرق از جمله ایران و ترکیه‌ و ممالک اسلامی است‌ که از آن میان فقط به بخشی از آثار او در‌باره ایران و هنر ایرانی‌ می‌پردازم‌.
نگاهی گذرا بر آثار ایران‌شناسی‌ اردمان‌:
1- قالی‌های شرق باستان چاپ 1928و1934- 1948 وین و لایپزیک‌.
‌2- سرامیک ایرانی در بخش اسلامی موزه کایز رفریدریش‌. چاپ 1928.
3- یک قالی نو یافته ایرانی چاپ 1929.
‌4- یافته‌های جدید‌ موزه دولتی در برلین در زمینه سرامیک ایرانی. چاپ 1929.
5- هنرهای پارتی- ساسانی موزه فریدریش کایزر برلین‌ چاپ 1930‌.
6- هنرهای پارتی- ساسانی (Partho-Sasanid Art. ) چاپ 1930.
7- سرامیک‌های براق ایرانی سده‌های دوازدهم و سیزدهم‌ میلادی (Persian Luster Ceramics ot the X1th,and X11th Ceturies,) چاپ 1931.
8- هنر ایرانی در لندن (Persische Kunst in London) چاپ 1931.
9- قالی‌های ایرانی عصر صفویه، چاپ 1932.
‌10- قالی‌های ایرانی چاپ 1933.
‌11- حفاری دومین هیات اعزامی به تیسفون (نقد ) چاپ 1933برلین.
12- سرامیک‌های پارتی- ساسانی (Partho-Sasanid  Ceramics) چاپ 1935.
13- نقاشی‌های دیواری ایران‌. چاپ 1936.
14- قدح‌های ساسانی با نقش شکار، بررسی تکامل هنرها با فلز‌های قیمتی در عصر ساسانیان .چاپ 1936.
15- سرامیک‌های افراسیابی چاپ 1942.
16- تاریخ طاق بُستان (Das Datum des Tak-I Bustan) چاپ 1937.
17- ایران در عصر ساسانیان (نقد‌)چاپ 1937.
18- آثار شیشه‌ای ایرانی (Glass from Iran) چاپ 1937 استکهلم‌.
19- گچبری و گچ‌کاری‌ عصر ساسانیان‌ چاپ 1939 برلین‌.
20- هنر ساسانیان‌ جزوات مصور، بخش‌ اسلامی موزه دولتی برلین‌. چاپ 1937.
21- در‌باره گاه‌شماری ساسانیان چاپ 1937.
22- مینیاتورهای ایرانی (Persische Miniaturen)‌ چاپ 1939.
23- طاق بستان و مسئله هنر ساسانیان‌ چاپ 1939 برلین‌.
24- قداست آتش در ایران چاپ 1942.
25- شیوه جدیدی برای‌ تحقیق  در هنر عصر ساسانیان‌. چاپ 1942 لایپزیک‌.
26- آتش‌پرستی و کیش آتش‌ در ایران باستان چاپ 1945.
27-‌ ایران یک مرکز فرهنگی ناشناخته‌ چاپ 1946‌.
28- تخت‌جمشید‌ چاپ 1950.
29- ایوان‌ کاخ تخت‌جمشید چاپ 1960.
30- قالیچه‌های ابریشمی کاشان‌ چاپ 1961.
31- قالی مقدس اردبیل‌ چاپ 1964. و بسیاری ‌مقاله‌ها و کتاب‌ها‌ در‌باره ایران و اسلام و ترکیه‌ و قالی‌بافی و قالی‌شناسی.
 
شارل ژوزف‌دو هآرله (Harlez Charles Joseph de) 1832- 1899. متخصص در زبان‌های شرقی. این خاورشناس اهل بلژیک و در سال 1832 در شهر لیژ به دنیا آمد‌. آثار فراوانی‌ در زمینه فقة‌الغة و تاریخ ادیان‌ از او بر جای مانده است‌. از 1871ت1896 استاد زبان‌های شرقی‌ در دانشگاه لوون (Louvain ) و در ضمن کشیش‌ صاحب رتبه رومی، عضو آکادمی‌ سلطنتی بلژیک‌ و مدیر مجله شرق‌شناسی (Museon) هم بوده است (2).
نوشته ویکی‌پدیای فارسی در‌باره دوهارله یا (دوارله ) حاکی است که وی زاده شهر لِیژ بلژیک بوده وخانواده‌اش از سرشناسان این شهر بوده‌اند‌. درآغاز در شهر محل تولدش‌ در رشته حقوق تحصیل کرد ولی از این رشته‌ خرسند نبود‌. پس به الهیات‌ پرداخت و در 1858 کشیش شد و به سمت رئیس دانشکده سن کیرن در شهر هوئی برگزیده شد‌. درسال 1876وی مسئول آموزشگاه هنر که جزئی از دانشگاه کاتولیک لون بود که این هنرکده برای کشیش‌های جوان بنیاد گرفته بود و چهار سال در این سمت باقی بود‌. گرایش او به مطالعات شرقی‌ وی را بر آن داشت تا به این رشته بپردازد و در نتیجه‌ آن‌چنان در این رشته صاحب نظر گردید که به استادی خاورشناسی دانشگاه لون‌ انتخاب گردید. در این اوقات یعنی از 1875 تا 1877 ترجمه‌ای از کتاب اوستا‌ را به چاپ رسانید‌. پیش از او‌ اشپیگل آلمانی‌ اوستا را به زبان آلمانی بر‌گردانده بود و آنکتیل دو‌ پرون‌ خاور‌شناس فرانسوی بر‌گردان فرانسوی این کتاب را‌ انتشار داده بود، ولی ترجمه دوهارله‌ علاوه بر ترجمه به زبان فرانسه دارای تفسیر این کتاب دینی ایران باستان هم بود‌. ویرایش دوم این اوستا در سال 1881 منتشر‌ شد‌. در آن زمان پیوند اوستا با کتاب "ریک ودا" هنوز به درستی درک نمی‌شد‌ و دوهارله بود که پیوند مندرجات این دو کتاب و مقایسه و اختلافات و شباهت‌های آنها را مورد مطالعه قرار داد‌ که مورد انتقاد دارمستر‌ خاور‌شناس فرانسوی قرار گرفت. در سال 1883 دو‌هارله به مطالعات‌ چین‌شناسی‌ رو آورد‌ و سپس نشریه‌ای به نام (موزئون‌)"Museon" براه انداخت و خود سردبیر آن شد‌. این نشریه مخصوص مطالعات‌ شرقی به ویژه تاریخ دین‌ بود‌. او که در این زمان استاد زبان سانسکریت‌ شده بود به جستار‌های ایرانی و چین‌ دست می‌زد. با کوشش‌های او بود که دانشکده شرق‌شناسی‌ لوون‌ به شکوفائی رسید‌. در بیست و پنجمین سال‌ استادی او در شرق‌شناسی در دانشگاه لوون‌ مجموعه‌ای به نام او در بر دارنده‌ بیش از پنجاه مقاله‌ شرق‌شناسی از کشورهای گوناگون و آئین‌های مختلف‌ به او پیشکش شد‌. سرانجام‌ این خاورشناس‌ ایران‌شناس‌ و چین‌شناس‌ در سال 1899در شهر لوون درگذشت‌. (3). نشریه Museon که دوهارله بنیاد گذارد‌ از سال 1881 تاکنون سالی دو دفتر که هرکدام دو شماره است‌ منتشر می‌شود (4).
نگاهی به آثار ایران شناسی این خاور شناس بلژیکی‌:
1- مطالعه در قدمت اوستا‌ چاپ 1845.
‌2- طرحی در‌باره معنای واژه‌های اوستا - زند چاپ 1877.
‌3-‌ کتاب مبانی زبان اوستا (دستور زبان، منتخبات، واژه‌نامه چاپ 1878.
4- خاستگاه‌های آئین زردشتی‌. چاپ 1878.
‌5- نقد ودانش آقای بارتلومه‌. چاپ‌ پاریس 1879.
‌6- الفبای اوستا‌ئی و آوا‌نویسی آن‌. چاپ 1880‌.
‌7- آریائی‌ها و خاستگاه اولیه آنها‌. چاپ 1880‌.
8 - کتاب مبانی پهلوی، کتب دینی‌ و تاریخی ایران (دستورزبان، منتخبات و واژه نامه‌) چاپ 1880‌.
9- منشاء مادی آئین زردشتی‌. چاپ 1880.
10- اصل اوستا وتفسیر آن‌. چاپ 1882.
11- نقش اسطوره‌ها در شکل‌گیری ادیان کهن چاپ 1882.
‌12- بررسی‌های جیمز دارمستتر در‌باره وندیداد‌. چاپ 1883.
‌13- اسامی خاص ایرانی- اوستائی و قدمت افسانه زردشتی. چاپ 1885.
14- نظری اجمالی بر تاریخچه و موقعیت‌ کنونی مطالعات اوستائی‌. چاپ 1887 مونیخ‌.
‌15- مطالعات ایرانی 1- سگ چهار چشم اوستا‌. چاپ 1887.
‌16- اندرز آذر‌پاد مارسپندان (مانسرسپندان‌) چاپ 1887.
17- خاستگاه‌ و ماهیت زبان پهلوی چاپ 1887 لندن‌.
18- نحو اوستائی چاپ 188.
19- دین ایران در زمان هخامنشیان‌ چاپ 1895.
20- قدمت اوستا و پیوند‌های آن با وداها، ارزش تفسیری تحریر پهلوی.
‌21- هارله و خاستگاه آئین زردشت‌ به قلم ئی دبلیو وست (E.w.West ).
منابع و ماخذ:
1- گروه مؤلفان ومترجمان‌ : فرهنگ خاور‌شناسان، جلد اول ص207-208 چاپ تهران 1376 از انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی‌ و مطالعات فرهنگی‌.
2- همان ماخذ ص 229.
3-‌ دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا فارسی‌: مقاله، َارل ژوزف دو هارله.
4- ایرج افشار‌: راهنمای تحقیقات ایرانی‌ ص261 چاپ تهران 1349‌ از انتشارات‌ مرکز بررسی و معرفی فرهنگ ایران‌.