شرق شناسی- 2-84
حامد الگار (Hamid Algar) متولد بیستم سپتامبر 1940 که تخصص او در زمینه زندگی‌نامه رجال دینی و سیاسی عصر قاجار و تبعه انگلستان است. رشته تحصیلی او رشته زبان و ادب عربی و اسلام‌شناسی در دانشگاه کمبریج بوده، در سال 1341 شمسی به ایران رفته است. وی یکسال در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و سپس عازم ترکیه شد و یک سال هم در ترکیه به آموختن زبان ترکی پرداخت و پس از برگشت به انگلستان تحصیلات خود را در دانشگاه کمبریج  ادامه داد و در سال 1965 با نوشتن رساله‌ای با عنوان "دین و دولت در ایران و نقش علمای دینی در دوران قاجار" درجه دکتری ایران‌شناسی گرفت. به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، عربی، ترکی و فارسی تسلط و با زبان‌های ایتالیائی و روسی و مالائی نیز آشنائی دارد. در سال 1965 برای تدریس در بخش مطالعات خاورمیانه به دعوت دانشگاه برکلی کالیفرنیا به آمریکا رفت. از آن زمان تاکنون در آن کشور به تدریس تاریخ مذهب (تاریخ اسلام در ایران از آغاز تا دوره معاصر)، مقدمه‌ای بر تشیّع، مقدمه‌ای بر تصوف، متون عرفانی فارسی، متون تاریخی و تفسیر قرآن مشغول است. این خاورشناس در آغاز ده شصت میلادی به دین اسلام گرویده است (1).
بنا به نوشته دانشنامه آزاد ویکی‌پدیای فارسی، حامد الگار استاد مطالعات اسلامی و زبان فارسی در دانشگاه کالیفرنیا برکلی می‌باشد. زمینه تخصصی الگار تاریخ تشیّع در ایران (مخصوصاً قرن‌های 19 و 20 میلادی) و تصوف (مخصوصا نقشبندیه و پیشرفت آن در آسیای میانه، هندوستان، کردستان، ترکیه و بالکان) می‌باشد. الگار مدرک لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه کمبریج گرفته و از دانشگاه تهران دکترای افتخاری دریافت کرده است. او بیش از صد مقاله در دانشنامه (ایرانیکا) نوشته است. الگار که متولد انگلیس می‌باشد بعدها به اسلام گرویده و سپس مذهب تشیّع را انتخاب کرده است. وی همچنین آثاری از متفکران سیاسی معاصرشیعه را به انگلیسی ترجمه نموده است. نوشته‌های او به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه و منتشر گردیده است (2).
ویکی پدیای انگلیسی در مقاله شرح حال حامد الگار، مطالبی جامع‌تر درباره او، آثار و فعالیت‌هایش دارد که به رئوس مطالب آن اشاره می‌کنم. ویکی پدیای انگلیسی نوشته است که حامد الگار متولد 1940 پروفسور بازنشسته  بریتانیایی - آمریکایی در رشته مطالعات ایرانی دانشکده مطالعات خاور نزدیک دانشگاه کالیفرنیا از نویسندگان پُرکار در زمینه ادبیات فارسی و عربی، تاریخ معاصر ایران، ترکیه، بالکان و افغانستان است. وی مدت 45 سال از 1956 تا 2010 در دانشگاه کمبریج بوده، که هنوز هم فعال است، و تحقیقاتش در تاریخ اسلامی ایران و ترکیه با تاکید در تشییع ایرانی بخصوص در دویست سال اخیر و مکتب تصوف نقشبندیه متمرکز است. این خاورشناس بعد از اینکه درجه کارشناسی خود را در حوزه زبان فارسی و عربی در دانشکده ترینیتی (Trinity) دانشگاه کمبریج لندن دریافت نمود و یک پیشنهاد بورس مطالعاتی در دانشگاه تهران دریافت نمود، به ایران رفت که طرح مطالعاتی خود برای دکتری فلسفه را در آنجا دید، به کمبریج برگشت و در سال 1965 از پایان‌نامه خود دفاع کرد که عنوان آن "دین و دولت در ایران: نقش عالمان در دوره قاجار" بوده است. وی بعدا تحصیلات تکمیلی خود درباره تفسیر، تصوف، تشیّع و تاریخ اسلام در ایران، ادبیات ایران وترکیه و ادبیات عرب را از دانشکده کمبریج دانشگاه کالیفرنیا  به انجام رسانید. در سال 1998 وقتی که حامد الگار در یک اجتماع همگانی در دانشگاه برکی سخنانی در مورد موضع کشتار جمعی ارامنه در عثمانی در زمان جنگ اول جهانی ایراد نمود موجب اعتراض دانشجویان گردید و مسئولین دانشگاه از دانشجویان عذرخواهی نمودند و در سال 1999 پروفسور الگار را به خاطر ایراد سخنرانی در این موضوع توبیخ کردند (3).
 
نگاهی گذرا بر آثار پروفسور حامد الگار:
1- ملکم خان آخوندزاده و پیشنهاد اصلاح الفبای عربی. چاپ 1969.
2- دین و دولت در ایران، نقش علما در دوره قاجار. چاپ 1969. این کتاب با عنوان و مشخصات زیر به فارسی ترجمه و چاپ شده است: "دین و دولت در ایران، نقش علما در دوره قاجار". ترجمه ابوالقاسم سری؛ تهران توس 1356.
3- شورش آقاخان محلاتی و انتقال امامت اسماعیلیان به هند. چاپ 1969. این مقاله  با همین عنوان به فارسی ترجمه و به صورت کتاب چاپ شده است. ترجمه ابوالقاسم سری؛ تهران توس 1370.
4- مقدمه‌ای  بر تاریخ فراماسونری در ایران. چاپ 1970.
5- نکاتی چند درباره  طریقت نقشبندی در بوسنی. چاپ 1971.
7- آیت‌الله کاشانی. چاپ 1978.
8- سید کاظم رشتی. چاپ 1978.
9- میرزا ابوالحسن جلوه. چاپ 1980.
10- آقاخان لقب امامان اسماعیلیه. 1987.
و بسیاری از کتب و مقالات درباره روحانیان اسلامی ایران و انقلاب اسلامی ایران که ذکر آنها موجب طولانی شدن مقاله خواهد بود.
 
ماخذ و منابع:
1- همان ماخذ ص420.
2- ویکی‌پدیای فارسی مقاله حامد الگار.
3- همان ماخذ  نسخه انگلیسی، مقاله Hamid Algar)).