شما و انتخابتان برای آینده چیست؟

در وادی امروز، این مائیم که بایستی خاموش نباشیم، از خودمان و رای‌مان درست استفاده کنیم، از رسانه‌هایمان بخواهیم درست عمل کنند

وقتی ترامپ از جلسه و جدل با رسانه‌ها بیرون آمد و آنها را به نحوی دروغگو نامید، هنوز نمی‌دانست و حتما هنوز هم نمی‌داند که علمی در رسانه‌ها وجود دارد به نام مخاطب شناسی. علمی که اهالی رسانه در دانشگاه ‌(و نه در توییتر)، و از طریق اساتید (و نه از طریق گپ زدن‌ و لودگی با رفقا) می‌آموزند که چگونه باید با هزاران و میلیون‌ها مخاطب روبرو شوند تا اجتماعی بهتر و پویاتر و مردمی‌تر داشته باشند. یکی از اصول این علم، علاوه بر "راست‌گویی"، احترام گذاشتن به "مردم" می‌باشد (1)، که ترامپ از هر دوی آنها بی‌بهره است. به همین دلیل، پس از هر برخورد ترامپ با مردم، چه توییت شبانه باشد، چه سخنرانی عمومی، چه امضاء یک دستورسیاسی؛ دنیا شروع می‌کند به شماردن تعداد دروغ‌هایش تا بعد به "ریش" رئیس جمهور آمریکا بخندد! بعید است ترامپ برخوردی با مردم داشته باشد که در آن سطح شعور مخاطبش (مردم) را به سُخره نگرفته، و یا حقیقت را به ناراستی و دروغ نیالانده باشد. در میان سیاستمداران دنیا و در گرداگرد کره زمین، از شرقی‌ترین مرز ایالات متحده یعنی کانادا و نخست‌وزیرش جاستین ترودو گرفته، تا دیگر متحدش در غربی‌ترین مرزش یعنی نخست‌وزیر ژاپن شینزو آبه، همگی، یا بعبارتی دیگر همه‌ی دنیا (بجز عربستان و اسرائیل) هریک به نحوی او را مسخره می‌کنند. ترودو در سخنرانی شب پس از دریافت دکترای افتخاریش از دانشگاه نیویورک (2)، و برای شیرفهم کردن ترامپ، معاهده‌ی نفتا را با خرید و فروش املاک مقایسه کرد (3). آبه گویا حتی قبل از مسافرت به آمریکا و دیدار با ترامپ نیز به این موضوع واقف بود تا آنجا که فقط چند روز پس از انتخاب ترامپ، تنها اشاره و امیدش را داشتن روابط "قابل اعتماد" با ترامپ اعلان کرده بود (4)! (اگر مناقشه با کره شمالی را کنار بگذاریم) چندماه پس از این اظهار نظر و برخلاف کلیه قوانین بین‌المللی، ترامپ یک طرفه پیمان نفتا را زیر سوال برد (5)، روی واردات کالاهای چینی گمرک نهاد (6)، تعرفه‌هایی بر کالاهای اصلی وارداتی از اروپا گذاشت (7)، از برجام خروج کرد (8)، و سفارتخانه آمریکا را بیت‌المقدس انتقال داد (9)، یکدفعه‌ای زیر قرار ملاقات با کره شمالی زد (10). هر کشور دیگری در جهان اگر فقط زیر یکی از تعهدات بین‌المللی فوق می‌زد، تاکنون بمباران و اشغال (یا شاید هم آزاد) شده بود! امروز، هر وقت ترامپ لبانش را می‌گشاید جهانیان و حتی متحدانش در اروپا انتظار دارند دروغی دیگر، تعهدی لگدمال و یا سایه‌ی جنگ و اضطراب بر گوشه‌ای از دنیا بیافتد؛ آیا خطری بزرگتر از ترامپ در جهان وجود دارد؟ این مثال‌ها به خوبی می‌توان نشان دهد که امروزه سیاستمدارانی مانند ترامپ و امثال او در حال کشیدن دنیا به کدامین سو هستند: ایجاد تنش و درگیری جهانی. جالب است که یکی دیگر از بندهای اصل علم مخاطب‌شناسی که ترامپ از آنهم بهره نبرده، "زدودن نگرانی و اضطراب" است!

از طرفی دیگر اگر ما ایرانیان امروز، در کانادا زندگی می‌کنیم و از وطن دور افتاده‌ایم، در درجه اول بخاطر لیست بلندبالایی از کلیه مشکلات اجتماعی، سیاسی، عقیدتی، دزدی، دروغ، بیداد، نگرانی و اضطراب، توهین به شعور و... در جامعه ایران است، که اگر ایران گلستان بود دیگر ما را به مهاجرت به کانادا چکار؟ آمده‌ایم تا در یک طرف دیگر کره زمین زندگی‌ای بنا کنیم بر اساس احترام به یکدیگر، راست‌گویی، آرامش و...؛ این همه‌ی آنچیزی است که اکنون ترامپ‌ها از یک سو و عده‌ای دیگر بسته‌بندی و فرستاده شده از ایران، از سویی دیگر، در حال "گرفتن" آنها از ما هستند. خوشبختانه، تا امروز این "گرفته" شدن کم و بیش در لب مرزهای کانادا متوقف شده است، اگر چه هستند معدودی از افراد که با انواع قیافه‌ها و القاب و ظاهرسازی‌ها، "ریش"شان را در هر جمعی از ناخودی‌هایشان کرده با متلک و مقاله بمبارانش می‌کنند تا شاید بدین‌ترتیب ترس و دلهره‌ی قرون وسطایی را مجددا بر اجتماع مستولی نمایند. این حرکات زشت و کثیف محدود به سردمداران کشورها نیست، بیماری‌است که دکتر و وکیل و زندانی و دانشجو و حقوق بشری نمی‌شناسد.

در این میان یکی از وظیفه رسانه‌ها، آگاه کردن (نه القا و خط دادن به) مردم است. آنچه که آمریکا و ایران و یارانشان هر دو از آن واهمه دارند و در صدد نابودیش هستند همین آگاه کردن‌هاست: یکی رسانه‌ها را متهم به دروغگویی می‌کند و دیگری به بندش می‌کشد، میان این دو که هر دو به جنگ دانش و دانستن من و شما آمده‌اند، از این نظر تفاوتی نیست. جالب آنجاست که در هر دوی این کشورها مردم در انتخابات شرکت هم می‌کنند و نماینده انتخاب می‌کنند تا نمایندگانشان سیستم ناآگاهی خودشان را بیافرینند و اداره کنند! انتخابات خود به خود مساوی دموکراسی و رشد نیست، مگر نه اینکه در افریقای مرکزی (کمترین رشد در دنیا) هم انتخابات برگزار می‌شود (11). دموکراسی و رشد باید از میان خودمان برخیزد و به اداره حکومت نفوذ کند و افراد را مسئولیت‌پذیر نماید. رهبران سیاسی دنیای امروز، قبل از هر انتخاباتی در آمریکا باید از فیلتر کمپانی‌های بزرگ، و در ایران از شورای نگهبان بگذرند؛ تا مردم بمانند میان انتخاب بدتر و بدترینی که فقط به منافع فیلترکنندگان و نه مردم می‌اندیشند. به همین دلیل است که رهبران کلان سیاسی احتیاجی به "راست‌گویی" و یا "احترام گذاشتن" به مردم نمی‌بینند. تنها وسیله برگرداندن اعتماد به جامعه و مردم اینست که رسانه‌ها با پشتوانه مردمی، و بطور جدی بتوانند کاندیداها و سپس منتخبین را وادار مسئولیت‌پذیری کنند تا به تدریج انتخاب واقعی از فیلترها به خود مردم بازگردد.

در وادی امروز، این مائیم که بایستی خاموش نباشیم، از خودمان و رای‌مان درست استفاده کنیم، از رسانه‌هایمان بخواهیم درست عمل کنند و حق مردم را بجا آورند، تا مورد بی‌احترامی یا عدم رسیدگی به نیازهایمان قرار نگیریم. این من و شما هستیم که باید همیشه در نظر داشته باشیم که داشته‌ی شعور و دانشمان را در اختیار کسانی که با نادانی یا از روی نادانی، یا با به نادانی زدن خود؛ با سنگ تهمت یا بند اسارت، به جانش افتاده‌اند نسپاریم. خواه آن کسان حکمرانانی باشند که چند صباحی به میزی که با رای خودمان به اشتباه به آنان سپرده‌ایم تکیه زده‌اند، خواه معدود رسانه‌هایی از فاکس‌نیوز تا فارس‌نیوز باشند که با نادیده گرفتن اصول علمی و انسانی، و یا به دلایل شخصی یا مالی یا هر چیز دیگری درصددند تا احترام و راستی و آرامش را از ما و جهان برگیرند. اگر خود ما، با کمک یکدیگر، به سلامت اجتماع‌مان، به مسئولیت افراد و تاثیر آنها بر روی زندگی همه انسان‌ها توجه نکنیم، در حق خود و سرنوشتمان کوتاهی کرده‌ایم. تشخیص و حرکت با شماست، آنچه که از تاریخ برمی‌آید آنست که سرانجام این شمائید که می‌مانید و این ناراستان هستند که خواهند رفت. مباهات ما به این است که افرادی کاملا متضاد و بعضا مخالف و متنافر در اجتماع در این نشریه در ستون‌های کاملا کنار هم مطلب نشر می‌دهند و نه خودشان و نه دیگران اعتراضی به نشر دیگری ندارد. ما را در انجام وظیفه‌ و کارمان، که بسا چیزی جز بوجود آوردن ارتباط محترمانه و متمدنانه انسانی میان همه و در راه شما و با شما بودن نیست، همراهی کنید تا هر آنچه خوبی است همچنان در این سوی مرز هم برای خودمان، و هم برای فرزندانمان، سالم بماند.

آرش خارابی

منابع: