ویژگیهای جانبی همانند بیسیم یا با سیم بودن نحوهی منو سازیها، ویژگیهای ظاهری و …. در انتخاب ترموستات اتاقی تاثیرگذار هستند
ترموستات اتاقی چیست؟
ترموستات اتاقی نوعی کنترلکنندهی سیستمهای تهویه مطبوع است که با بررسی دمای اتاق فرمان قطع، وصل، کاهش و یا افزایش دما را به سیستمها میدهد. اصلیترین مزیت ترموستات اتاقی کاهش میزان مصرف انرژی و همین طور ایجاد شرایط آسایش حرارتی در شرایط متفاوت دمایی میباشد به همین دلیل در شرایط فعلی که منابع انرژی محدود و گران هستند تروموستاتهای اتاقی از ارزش بالایی برخوردار شده است. ترموستاتهای اتاقی از نظر نوع عملکرد به دو دستهی ترموستات اتاقی مکانیکی و ترموستات دیجیتال و از نظر نوع کاربری آنها به دو دستهی برنامهپذیر و برنامهناپذیر تقسیمبندی میشود.
تنطیم درجه ترموستات اتاقی مکانیکی
ترموستات اتاقی مکانیکی
قبل از بررسی طرز کار ترموستات اتاقی مکانیکی لازم است اجزای این تجهیز کنترلکننده دما، معرفی و بررسی شود.
میکرو سوییچ جیوهای
داخل ترموستات اتاقی مکانیکی
بیمتال یک قطعهای تشکیل شده از دو فلز غیرهمجنس با خواص فیزیکی " ضریب انبساط" متفاوت است. این قطعه از ترموستات اتاقی در هنگام افزایش یا کاهش دما به علت اختلاف ضریب انبساط خود تغییر شکل میدهند و به سمت داخل یا بیرون، بسته به نوع طراحی خم میشوند فرض کنید در محلی، از این نوع ترموستات اتاقی استفاده شده است. وقتی در این محل دما کاهش مییابد، بیمتال درون ترمومتر ترموستات اتاقی تغییر شکل میدهد و باعث میشود تا ترمومتر تغییر شکل بدهد و میکروسوییچ را بچرخاند ، با چرخیدن میکرو سوییچ سیم شماره ۱ با سیم سمت چپ به واسطهی جیوه متصل میشوند و جریان برقرار میشود. جریان برقرار شده رلهای را به کار میاندازد و رلهی به کار افتاده باعث استارت سیستم گرمایشی میشود. با به کار افتادن سیستم گرمایش دمای محل مورد نظر به تدریج شروع به افزایش میکند. افزایش دمای محیط باعث برگشت بیمتال موجود در ترمومتر به حالت اولیه میشود. این امر برگشت میکروسوییچ به حالت قبل خود را در پی دارد و در نهایت باعث خاموش شدن سیستم گرمایش میشود
در نمونههای پیشرفتهی ترموستات اتاقی مکانیکی از یک ترانزیستور در خروجی میکرو سوییچ استفاده میکنند این ترانزیستور با اعمال جریان باعث گرم شدن محیط اطراف خود میشود و بیمتال توسط این قطعه کمی گرم میشود لذا کمی زودتر از رسیدن دمای محیط به نقطهی تنظیمی، ترمومتر به حالت اولیه باز میگردد. این امر باعث جبران زمان لازم ترمومتر برای رسیدن به حالت تعادلی میشود و در نتیجه باعث بهینه سازی عملکرد ترموستات اتاقی مکانیکی میگردد.
مدار برقی این نوع از ترموستات اتاقی از پنج سیم به نامهای زیر تشکیل شده است که در ادامه به توضیح هر کدام پرداخته میشود:
RH سیمی که از تبدیل کننده ۲۴VAC در سیستم گرمایشی آمده است.
RC سیمی که از تبدیل کنندهی ۲۴VAC در سیستم سرمایشی آمده است.
W سیمی که از رلهی روشن کنندهی سیستم گرمایشی آمده است.
Y سیمی که از رلهی روشن کنندهی سیستم سرمایشی آمده است.
G سیمی که از رلهی روشن کنندهی فن آمده است.
توان لازم برای راه اندازی رلههای گفته شده از ترانسفورماتورها تامین میشود و برای راهاندازی هر کدام از سیستمهای سرمایش، گرمایش و تهویه مطبوع، رلهی متناظر با آن راه اندازی میشود.
البته لازم به ذکر است به دلیل ملاحظات زیست محیطی و دقت پایین، این نوع از ترموستاتها در بازار آمریکای شمالی تقریبا منسوخ شده هستند و در هنگام تعویض به دلیل وجود جیوه در آن باید با ملاحظات خاصی بازیافت شوند.
ترموستات اتاقی دیجیتال
عملکرد ترموستات اتاقی دیجیتال سادهتر از ترموستات اتاقی مکانیکی است قطعهای به نام "ترمیستور" دما را اندازهگیری کرده و متناسب با آن در مدار مقاومت ایجاد میکند. میکروکنترلر با مقدار مقاومت این ترمیستور دما را به صورت عددی نمایش داده و با دماهای تنظیم شده مقایسه میکند، بسته به شرایط، دمای اندازهگیری شده به میکروکنترلر فرمان میدهد.
داخل ترموستات اتاقی دیجیتال
این نوع از ترموستات اتاقی مدرنتر و به روزتر از ترموستات اتاقی مکانیکی هستند. در این نوع از ترموستاتهای اتاقی عملکرد و مکانیزم کنترل سیستمهای تهویه مطبوع انعطاف بالاتری دارد و دقت کاری آن بالاتر است.
ناحیهبندی دمایی فضاها، توسط ترموستات اتاقی
در سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی عموما ناحیههای متعددی با شرایط کاربری، شرایط دمایی و زمان بهره برداری متفاوت با یک سیستم تهویه مطبوع به شرایط آسایش میرسند.
ساختمانی با سه اتاق که در اتاق اول وسایل گرمازا همانند اجاق گاز، هیتر و … وجود دارد و اتاق دیگر دارای سه دیوار خارجی است مفروض است. مسلما این دو اتاق نیاز متفاوتی به میزان گرمایش دارند. در این شرایط اگر اتاق سوم به عنوان انبار در نظر گرفته شده باشد و زمانهای کمی از آن استفاده شود کنترل این سیستم پیچیدهتر میشود. راههای متفاوتی برای کنترل دمایی و شرایط آسایش این سه اتاق وجود دارد که بهترین آن ناحیهبندی آن است. بدین ترتیب که در هر ناحیه ترموستات اتاقی در نظر گرفته میشود که با سیم یا به صورت بیسیم به میکروکنترلر متصل است و میکروکنترلر با مقایسهی دمای فرستاده شده و دمای تنظیمی در هر ناحیه عملگر مربوط به آن ناحیه را تغییر میدهد عملگر در سیستمهای هوایی دمپر میباشد.
مطالعات نشان داده است که کنترل سیستم تهویه مطبوع به روش ناحیه بندی توسط ترموستات های اتاقی میتواند تا ۳۰ درصد باعث کاهش مصرف انرژی شود.
اهمیت نوع سیستم در انتخاب ترموستات اتاقی
ترموستات اتاقی مناسب چگونه انتخاب میشود
همانطور که پیشتر تشریح شد ترموستات اتاقی یک قطعهی حساس به دما میباشد که با توجه به دما کارکرد سیستمهای تهویه مطبوع را مدیریت و کنترل میکند. در حال حاضر در بازار جهانی تنوع بسیار زیادی در انواع ترموستات اتاقی وجود دارد. در ادامه شاخصهای مهم در انتخاب ترموستات اتاقی مناسب را بررسی و برخی از آنها توضیح داده میشود.
برای انتخاب یک ترموستات اتاقی بررسی 3 مشخصه لازم به توجه است:
نوع سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و تهویه مطبوع
سیستمهای گرمایشی و سرمایشی انواع گوناگونی دارند. بعضی از سیستمها یک نوع وسیلهی حرارتی و یا برودتی را شامل میشود، در بعضی دیگر از سیستمها وسیلهی تهویه مطبوع هم گرمایش و هم سرمایش را تامین میکند و در برخی از سیستمها نیز از چند نوع وسیلهی گرمایشی و سرمایشی استفاده میشود. تعیین نوع سیستم تهویه مطبوع در تعداد ورودیهای ترموستات های اتاقی تاثیر گذار است و برای انتخاب ترموستات اتاقی باید مورد توجه قرار گیرد.
انتخاب نوع ترموستات اتاقی
ترموستات اناقی چه از نظر کاربری و چه از نظر نحوهی کار انواع مختلفی دارد. کاملترین و به روزترین ترموستات اتاقی از نوع دیجیتالی برنامهپذیر است، یکی از مزیتهای این ترموستاتهای اتاقی پذیرفتن برنامه، در شرایط و زمانهای مختلف است. همچنین این ترموستاتها قابلیت کنترل و مدیریت از طریق شبکههای اینترنتی را دارند. این بدین معنی است که با وسایل دیجیتالی نظیر موبایل، تبلت ، لپ تاپ و ... میتوان ترموستات اتاقی را کنترل و مدیریت کرد.
متناسب با کاربری محل مورد نظر متد برنامهنویسی در انواع ترموستات اتاقی مختلف، با هم متفاوت است. به عنوان مثال در ساختمان اداری که روزهای تعطیل وجود دارد میتوان ترموستات اتاقی را متناسب با آن برنامهریزی کرد.
ترموستات اتاقی بر حسب متد برنامهنویسی به انواع زیر تقسیم بندی میشوند:
الف - ترموستاتهای اتاقی با برنامهریزی ۷ روزه
ب - ترموستاتهای اتاقی با برنامهریزی ۵ – ۲ روزه
ج – ترموستات های اتاقی با برنامهریزی 4-۱ روزه
چ - ترموستات های اتاقی با برنامهریزی یک ماهه
در کاربریهایی که تعداد ناحیه آن کم است و یا نیازی به ناحیهبندی ندارد و یا دمای ثابتی مد نظر است مانند گلخانهها و... میتوان از ترموستاتهای اتاقی برنامه ناپذیر دیجیتالی، الکترونیکی و یا مکانیکی استفاده کرد. اگر حساسیت دمایی در محل مورد نظر بالا باشد بهتر است از ترموستات اتاقی مکانیکی استفاده نشود.
ح - امکان کنترل برخی از ترموستاتهای اتاقی با موبایل
ویژگیهای جانبی ترموستات اتاقی
ویژگیهای جانبی همانند بیسیم یا با سیم بودن نحوهی منو سازیها، ویژگیهای ظاهری و …. در انتخاب ترموستات اتاقی تاثیرگذار هستند. محل نصب ترموستات اتاقی اهمیت دارد
نکات نصب ترموستات اتاقی
به طور کلی هنگام نصب ترموستاتهای اتاقی سعی میشود تا هوای مجاور ترموستات هوای برگشت و یا بیشترین فاصله نسبت به وسیلهی پخشکنندهی حرارت در نظر گرفته شود. ارتفاع مناسب برای نصب ترموستات اتاقی۱۵۰ سانتیمتر از کف اتاق بوده و در هنگام نصب آن باید توجه داشت که ترموستات اتاقی در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار نگیرد.
همانطور که گفته شد ترموستاتهای اتاقی عموما برای کنترل دمای فضا در سیستمهای تهویه مطبوع یا سیستمهای گرمایش و سرمایش با پایانههای حرارتی از نوع فن دار مانند فن کویل استفاده میشوند برای کنترل دمای محیط در سیستمهایی با پایانههای حرارتی رادیاتور شوفاژ از شیر ترموستاتیک استفاده میشود.
باید دقت شود در سیستمهای حرارت مرکزی که با سیستم کنترل هوشمند موتورخانه کنترل میشوند تنظیمات ترموستاتهای اتاقی باید با تنظیمات دمایی کنترل هوشمند موتورخانه هماهنگ باشد.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Peiman Ramandi پیمان رامندی لیسانس مکانیک ( تاسیسات) از دانشگاه آزاد Airsolarsystem.com |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو