کمتر کسی است که به گل و گیاه علاقه داشته باشد و مهندس حمیدی را نشناسد. نمایشگاه زیبای گل ارکیده، در ادواردگاردن، باعث شد که ضمن دیدن از این نمایشگاه گفتگویی با او داشته باشیم. از آنجا که بسیاری از شما در آپارتمان و یا خانه‌تان، گیاهی دارید که شاید چگونگی نگهداری از آن را ندانید، سوالاتی را مطرح کردیم که به شما در این زمینه کمک کند. البته با ذکر این نکته که بزودی مجموعه دنباله‌داری در زمینه نگهداری از گیاهان مختلف خانگی به بخش‌های ما اضافه و مهندس حمیدی پاسخ‌گوی سوالات شما خواهد بود.

مهندس حمیدی، ضمن تشکر فراوان از شما، لطفا در ابتدا خودتان را برای خوانندگان ما معرفی کنید؟
من هم سلام عرض می‌کنم خدمت‌ خوانندگان محترم روزنامه، من عبدالله حمیدی هستم و درسال 1986 به کانادا مهاجرت کردم. در حقیقت یک عمر گذشته. از آن به بعد هم به ایران برنگشتم. در سال 1346 از دانشگاه تهران در رشته کشاورزی فارغ‌التحصیل شدم.مدتی با وزارت کشاورزی به عنوان طراح در قسمت مرتع و جنگل همکاری داشتم. بعد به امریکا رفتم و فوق‌لیسانسم را در همان رشته از دانشگاه اورگان گرفتم و بعد به ایران برگشتم. چند سالی در آموزشگاهی در گیلان، که الان شده دانشکده، در زمینه مرتع‌داری‌، تدریس کردم. بعد به دانشگاه بوعلی همدان رفتم و آنجا د‌رمجتمع محیط زیست تدریس کردم. آن زمان بود که انقلاب شد و من رفتم به دانشگاه تهران، همان دانشکده خودمان که دانشکده کشاورزی بود، تدریس کردم و چند سال بعد به کانادا آمدم. در ابتدا با یک سری شرکت‌ها کار کردم و شرکت خودم را در زمینه گیاهان‌ آپارتمانی داخلی راه انداختم که هنوز هم ادامه دارد. به خاطر علاقه زیادی که به گل و گیاه دارم سعی کردم در زمینه گیاهان انتاریو بیشتر بدانم در نتیجه به خیلی از مراکزی که در رابطه با گل و گیاه است رفته‌ام و همیشه سعی کردم این تجربیات را با هموطنانم قسمت کنم. در کانون مهندس فعال بودم و مدتی هم در بُرد‌ بودم و هر جایی که با آن آشنا شدم مثل باغ گیاه شناسی نیاگارا و باغ رویال بوتانیکال همیلتون، اعضای کانون را به آنجا می‌بردم و یادم هست آن زمان تلویزیون شهر ما بود که با آقای زرین مهر می‌رفتیم و گزارش تهیه می‌کردیم که ایرانی‌ها بدانند چنین جاهایی وجود دارد.

من فکر کردم بهتره سوالاتی از شما بپرسم که بتواند به مردم در زمینه نگهداری گیاهان خانگی‌شان کمک کند. شاید بد نباشه از اینجا شروع کنیم که شما بفرمایید، نگهداری چه نوع گیاهانی را در منزل توصیه می‌کنید؟

عمده گیاهانی که در داخل خانه و آپارتمان از آنها نگهداری می‌کنیم، از مناطق حاره‌ای هستند. قاعدتا این گیاهان در آن مناطق همیشه سبز هستند. خوب ما آنها را آورده‌ایم در‌ اینجا که شرایط آنجا را ندارند، طبعا به گیاه شوکی وارد می‌شود، گیاه از نظر درجه هوا و رطوبت،گیاه در وضعیت دیگری قرار گرفته، آن آفتا‌ب و انرژی که باید باشد دیگر نیست. در حقیقت ما آنها را مقداری شکنجه می‌دهیم تا به این محیط عادت کنند. درست مثل خودمان که از ایران به کانادا آمدیم و سال‌ها طول کشید تا کمی خودمان را با شرایط جدید عادت دهیم. این گیاهان هم همین جور هستند. هر شخص بسته به علاقه خودش، گیاهی را از گاردن سنتر، می‌خرد، اما نکته مهم این است که حتما اسم گیاهی که می‌خرد بپرسد. معمولا کنار هر گیاهی اسمش هست ولی اگر نبود حتما سوال کنید. اگر در خانه‌تان کودک و یا حیوانی دارید، به کسی که از او گیاه را می‌خرید بگویید و سوال کنید که این گیاه برای آنها مشکلی ایجاد نکند و یا خودتان وقتی به خانه آمدید روی گوگل اسم گیاه را وارد کنید و در موردش بخوانید، اینکه چگونه باید آن را نگهداری کنید و کجا بگذارید. مثلا باید در سایه باشد یا کنار پنجره. در میان گلها من توصیه می‌کنم گل ارکیده را در منزل حتما داشته باشید‌، البته اگر بدانید چگونه نگهداری کنید می‌توانید گلهای زیبایی در منزلتان داشته باشید. نکته دیگر اینکه بیشتر گیاهانی که در منزل دارید می‌توانید برای فصل بهار بیرون در جای روشن هم بگذارید به شرط اینکه زیر آفتاب مستقیم نباشد که گیاه را اذیت نکند.
گل دیگری که می‌توانم توصیه کنم، گل جاسمین (‌یاس) هست که در فصل بهار در گاردن سنترها می‌فروشند. هم گل‌های زیبایی دارد، هم بوی خوبی و هم نگهداری‌اش آسان است.

گاهی قلمه‌ای که در آب ریشه زده را وقتی در خاک می‌کاریم، پژمرده می‌شود و از بین می‌رود، چرا این اتفاق می‌افتد؟
فرض کنیم که می‌خواهیم شمعدانی را قلمه بزنیم و ریشه کرده، حتما نباید در خاکی که رس زیاد دارد بکاریم، چرا که مانع رسیدن آب به گیاه می‌شود. باید حتما در خاکی بکاریم که ماسه‌ای باشد تا هوا بتواند از آن رد شود و‌ آب دورش جمع نشود تا ریشه بتواند راحت در آنجا بدواند. بعد از اینکه گیاه سبز شد می‌توانیم از آنجا در بیاوریم و در گلدان دیگری بکاریم. در بیشتر موارد مردم در خاک معمولی قلمه را می‌کارند و گیاه تحمل آن میزان رطوبت را ندارد و در نتیجه می‌پوسد. گاهی هم می‌بینید که گیاه جوانه زده، اما گل و برگ نمی‌دهد. در اینجا دلیل این است که آن خاک مواد مغذی برای گیاه ندارد. پس باید در خاک گلدانی مناسب منتقل کنیم.

گاهی روی برگ‌های گیاهان، حشرات بسیار ریزی می‌چسبد،آنقدر ریز هستند که اگر دست به گیاه بزنیم از روی چسبندگی می‌فهمیم، در این شرایط باید چه کنیم؟

ما آفات مختلفی داریم معمولا عمده آنچه روی برگ گیاهان داخلی دیده می شود اسمش " اِسکِیل"(scale) است که فکر کنم در ایران "شپشک" می‌گفتیم یا آفت دیگری به نام "ملی‌باگ"(mealybugs). اگر این اتفاق در مورد گیاه بیرون منزل است ممکن است "شته" باشد. در مورد گیاه داخل منزل، اولین کاری که می‌کنید، آن گیاه را از بقیه جدا کنید چون خیلی راحت از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل می‌شود. بعد برگ‌ها را با یک دستمال نم تمیز کنید. کاملا لکه‌ها را بردارید. بعد از آن هم می‌توان از گاردن سنتر و یا والمارت،insecticidal soap بخرید که شیمیایی نیست، مثل محلول صابون است و می‌توانید روی ته برگها اسپری کنید چون می‌تواند ته برگها هنوز آفت مانده باشد. این را هم در نظر بگیرید که شاید شما گیاهی می‌خرید که کاملا سالم است و به خانه می‌آورید ولی آن گیاه قبلا آلوده شده و با خودش این آفت را می‌آورد که باید برای رفع آن همانگونه که گفتم عمل کنید. این را هم بگویم خیلی‌ها گل و گیاه می‌خرند، به خانه می‌آورند، فقط آب می‌دهند و بعد گیاه که گل نداد و یا خراب شد ناراحت می‌شوند و می‌گویند من دیگر گیاه نمی‌خرم. در حالی که گیاه رسیدگی می‌خواهد‌ باید با گیاه مهربان باشید، با گیاه حرف بزنید که همه اینها در سلامت گیاه مهم است.
گیاهان آپارتمانی علاوه بر آب به چه چیزی نیاز دارند؟ اولا حتما ماهی یکبار با یک پارچه خشک، پشت و روی برگ‌ها را تمیز کنید. برخی حتی سالی یکبار هم تمیزش نمی‌کنند. برگ نیاز به نفس کشیدن دارد و باید سوراخ‌های روی برگ تمیز شود تا اکسیژن و رطوبت راحت به داخل برود و ‌د‌ی اکسید کربن خارج شود. مطمئن باشید که گیاه عکس‌العمل نشان می‌دهد و شاداب می‌شود.
برخی برگ‌های گیاه را با محلول براق می‌کنند. اشکالی ندارد ولی من توصیه نمی‌کنم چون اگر برگ را با همان دستمال خشک، خیلی خوب تمیز کنید، برگ خودش براق می‌شود.
نکته بعدی اینکه گیاه اقلا در سه فصل، نیاز به کود دارد، چرا که در زمستان، گیاه فعال نیست و رشد کند می‌شود. زمانی که فعال شد، باید حتما به آن کود داد. کود 20-20-20 (سه تا بیست‌تایی) که ازت، پتاسیم و ازت دارد و درصد هریک از آنها 20 است را بگیرید. این کود تقریبا همه موادی که گیاه لازم دارد را به او می‌رساند. حتما بر اساس دستور روی آن عمل کنید و هرگز بیش از آن ندهید. برخی فکر می‌کنند بیشتر بدهند بهتر است ولی باعث می‌شود که ریشه گیاه بسوزد. مانند دوز دارویی است که پزشک تجویز کرده، و ما خودمان به جای یکی سه تا می‌خوریم. این طبعا روی سیستم گوارش ما اثر می‌کند. پس اینکار را با گیاه هم نکنید. اگر به گیاه کود دادید و برگهایش ریخت بدانید که آب زیاد و یا کود زیاد دادید، در این حالت ریشه را خفه کردید و عکس‌العمل گیاه برای ریشه‌های جدید این است که برگها و گل‌ها را می‌ریزد.

بعضی از گیاهان مثل دیفن‌باخیا و لیلیوم در دسته خطرناک، برای نگهداری در منزل هستند. آیا این درست است؟
بله، قطعا دیفن‌باخیا سمی است و شیره‌ای که در ته برگ است برای چشم و پوست خطرناک است. حتی برای جابجایی این گیاه باید عینک بزنید و دستکش دست کنید. من توصیه نمی‌کنم اگر بچه دارید و یا حیوان، اصلا در خانه نگهدار‌ی کنید.
لیلیوم هم می‌گویند که اینطوره البته به شدت دیفن باخیا نیست، اما همان احتیاط‌ها را دارد. گیاهان دیگری هم در این دسته هستند پس هرگز گیاهی را بدون پرسیدن و خواندن در موردش به خانه نیاورید چون ممکن است حتی حیوان شما را خفه کند.

آیا گیاهانی‌ هستند که شما توصیه می‌کنید حتما به جهت پاکی هوا در خانه داشته باشیم؟
ناسا یک برنامه‌ای داشت که تعداد زیادی از گیاهان را تحقیق کردند تا بدانند که کدام گیاه آلودگی هوا را می‌گیرد یک لیست را تهیه کرد که اگرگوگل کنید می‌توانید ویدیوی آن را ببینید و یا لیست آن را بخوانید. مثلا یکی از آنها "اسپایدر‌پلنت" (spider plant)است یا "دراسنا"(Dracaena) که می‌توانند هوا را تمیز کنند‌. شما می‌توانید لیست را ببینید و بعد هر کدام را دوست داشتید تهیه کنید. این گیاهان همه جا از جمله در والمارت، کندین‌تایر و یا هر گاردن سنتر دیگری موجود است.

چرا در اثر جابجایی گیاه در منزل، برگ آن زرد می‌شود؟
این مورد خیلی رایج است. فرض کنید گیاهی داشتید که 5 سال یکجای مشخصی از خانه گذاشتید. با یک هوا و نور خاصی عادت کرده، خانه‌تان و یا دکوراسیون خانه تان‌را عوض می‌کنید، طبعا گیاه عکس‌العمل نشان می‌دهد. اگر چاره‌ای ندارید، باید سعی کنید که جایی که قرار است گیاه را بگذارید با جای قبلی‌اش شرایط نزدیکی از نظر نور و حرارت داشته باشد.

خیلی متشکرم و امیدوارم در گفتگوهای بعدی، خوانندگان با گیاهان بیشتری آشنا شوند.
بله قطعا همینطور خواهد بود و در یک مجموعه دنباله‌دار، به گل‌های مختلف و شرایط نگهداری آنها خواهیم پرداخت.