روانشناسی- 1057
اجتناب و دوری ‌‌کردن بسیار جدی از موقعیت‌هایی که بتواند ایجاد Panic (وحشت و هراس) نماید، Agoraphobia نامیده می‌شود. این اختلال روانی در واقع نوعی نگرانی و دلهره است. ترس از مکان‌هایی که برای فرار خطرناک باشد و کمک در دسترس نباشد. این اختلال روانی البته قابل درمان ولی قدری نیز مشکل است.
عامل ایجاد این بیماری نوعی ترس است که برای فرار یا راه آسانی وجود نداشته باشد و یا کمکی موجود نباشد. اغلب آنهایی که یک یا دو حالت Panic داشته‌اند به این مشکل مواجه می‌شوند. یعنی ترس از Panic مجدد و اجتناب کردن از محل‌هایی که قبلاً در آنجا Panic کرده‌اند و می‌ترسند دوباره تکرار شود. ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن و خجالت کشیدن در این بیماری نقش کلیدی دارد. بیشتر افرادی که از جاهایی بسته ترس دارند علاوه بر حالت Panic Attack بیشتر توجهشان به افراد دیگر است که در مورد آنها چه فکر می‌کنند. برای این دسته از افراد بسیار عادی و معمولی است که از موقعیت‌های مختلف که بعضی از آنها بیشتر عمومی است و بعضی دیگر کمتر اجتناب ورزند.
- محیط‌های عمومی شلوغ. مثل سوپرمارکت‌ها، مغازه‌های لباس‌فروشی و رستوران‌ها.
- محیط‌های بسته مثل تونل‌ها، پل‌ها و یا حتی صندلی آرایشگران.
- وسایل نقلیه عمومی مثل هواپیما، قطارهای زیرزمینی و مجرای زیرزمینی.
- تنها ماندن در خانه.
شاید عمومی‌ترین ویژگی این افراد که از جاهای بسته می‌ترسند و وحشت دارند، نگرانی و دلهره درباره دور بودن از خانه و یا همراه نبودن با افراد مورد توجه آنها است، مانند همسر، همکار، والدین و یا هر شخصی که به او وابستگی شدید دارند و او آنها را مقدم می‌دارد.
این دسته از افراد ممکن است کاملاً از رانندگی اگر تنها باشند خودداری نمایند و یا ممکن است از رانندگی در جاهای نسبتاً دورتر از خانه اجتناب ورزند. در وضعیت بسیار شدید ممکن است فقط تا چند متری دورتر از خانه راه بروند و یا کاملاً خانه‌نشین شوند. در موارد نادر ممکن است که شخص نتواند بدون یک حامی از اتاق خواب خود بیرون آید.‌
فردی که به این بیماری مبتلا است نه تنها از مکان‌های مختلف ترس دارد بلکه تمام مدت انتظار دارد که اگر به جایی برود در آنجا حالت‌Panic  به او دست دهد. او از خود می‌پرسد چه اتفاقی خواهد افتاد اگر مثلاً از او خواسته شود به جایی برود که اصولاً از آن اجتناب می‌کرده است و مجبور باشد که برای دیگران بگوید چرا؟ و یا چه اتفاقی خواهد افتاد که ناگهان تنها بماند. در موقعیت‌های محدود شده در زندگی و یا فعالیت‌های دیگر شخص ممکن است دچار افسردگی شود. زمانی این افسردگی بوجود می‌آید که فرد احساس نماید باید آن وضعیت را بپذیرد که البته هیچگونه کنترلی روی آن نداشته باشد و اینکه شخص برای تغییر موقعیت هیچگونه توانایی و نیرویی نداشته باشد.
به نظر می‌رسد که ترس از جاهای محدود و بسته در ارتباط با اختلال Panic بوجود آید. به این نحو که ابتدا به سادگی حمله‌‌های Panic به دلیل نامشخصی بوجود می‌آید و بعد از کوتاه مدتی فرد احساس می‌کند که دارد به حمله‌های پی‌در‌پی دچار می‌شود. این ممکن است در تنهایی اتفاق افتد و یا از خانه و مسکن خود دور باشد. در وضعیت‌های ملایم ممکن است که شخص از بعضی از موقعیت‌ها و یا محل‌ها اجتناب ورزد مثلاً جاهایی که وسایل نقلیه عمومی، آسانسور، رانندگی دور از خانه و یا در رستوران باشد. در هر حال محدودیت شخص تا حدودی است و اینها البته موقعیت‌هایی هستند که از خانه دورترند و حتی با حضور فرد مطمئنی که از او مواظبت‌ می‌کند باز هم شخص ناراحت می‌شود. علامت شدید حالت این اختلال Agoraphobia (انزوا‌طلبی) شامل همه نوع محدودیت‌های کاری و فعالیت‌های مختلف است، تا حدی که شخص نمی‌تواند خانه خود را بدون کمک و یک فرد مطمئن ترک نماید.
در حال حاضر هنوز معلوم نشده است که چرا بعضی از افراد به این اختلال دچار می‌شوند‌ و نیز هنوز مشخص نشده است که چرا بعضی از افراد به وضعیت شدید و یا وضعیت ملایم دچار می‌شوند. آنچه فعلاً مشخص شده است اینست که Agoraphobia از ترکیب توارث و محیط بوجود می‌آید. شخص مبتلا به این اختلال ممکن است افراد خانواده مانند‌ خواهر یا برادر و یا بستگان نزدیکش به این مشکل دچار باشند. زمانیکه یکی از دو قلوها به اختلال خانه‌نشینی مبتلا باشد احتمال دارد که همزاد او نیز به این بیماری مبتلا شود. از نقطه نظر محیط باید اشاره کرد که وضعیت و موقعیت ویژه خانواده بسیار مهم است. اگر جو عاطفی خانواده مناسب نباشد خود عاملی می‌شود برای ایجاد زمینه مناسب برای Agoraphobia این البته شامل کودکی که والدینش:
‌1- مبتلا به این اختلال باشد و یا والدینی که کمال طلب (Perfectionist) باشند.
2- والده و یا والدینی که به صورت افراطی از کودک خود حمایت نمایند.‌‌
3-‌ والدینی که بسیار نگران باشند و با کودکشان در مورد خطرناک بودن دنیا و جامعه گفتگو نمایند.‌
توارث و محیط پایه‌های اصلی اختلال انزوا‌طلبی می‌باشد.
Agoraphobia در تمام جنبه‌های زندگی افراد و تمام سطوح اقتصاد و جامعه اثر می‌گذارد. تقریباً 80 درصد افراد مبتلا به این اختلال روانی خانم‌ها هستند، هر چند در سال‌های اخیر این درصد قدری کاهش پیداکرده است. خبر خوش اینست که بیماری "وحشت داشتن" و " احساس هراس نمودن" در شرایط بسیار زیاد قابل درمان است.
اولین قدم اینست که شخص یاد بگیرد آرام باشد و با حمله‌های Panic کنار بیاید. در بعضی از حالت‌ها دارو درمانی لازم است. دومین قدم روبرو شدن تدریجی با موقعیت‌هایی که فرد اجتناب، به این معنی که قدم به قدم چنین کاری را انجام دهد. چنین کاری را باید ابتدا در ذهن و تصور خود انجام دهد و بعد در زندگی واقعی خود آنرا پیاده نماید.
سومین قدم آموختنِ فکر سازنده و نه مخرب و آنرا جانشین طرز تفکر همراه با دلهره و ترسناک نماید. هر کدام از این مراحل البته تا حدودی سخت و اما بسیار شدنی است. می‌پرسید چرا؟ به خاطر اینکه این اختلال روانی با استقامت و محکم در جای خود می‌ماند. بنابراین شخص باید یاد بگیرد که به طور دائم از خود دفاع نماید و این یکی از بخش‌های اصلی درمان است. با درمان مناسب و صحیح، زیر نظر یک رواندرمانگر، 80-90 درصد Agoraphobia کاملاً بهبودی پیدا می‌کند.