Leila Kazemzadeh

چه خوش گفت فردوسی پاکزاد
که رحمت بر آن تربت پاک باد
میازار موری که دانه‌کش است
که جان دارد و جان شیرین خوش است
سیاه اندرون باشد و سنگدل
که خواهد که موری شود تنگدل
مزن بر سر ناتوان دست زور
که روزی به پایش درافتی چو مور

اواخر سال اول دبستان بودم و معلم دیکته می‌گفت و همه بی‌چون و چرا می‌نوشتیم. یادم هست کلمه "بعضی" را بلد نبودم با کدام "ز" بنویسم. با همه انواع ز یک بار کلمه را گوشه دفترم نوشتم تا نگاه کنم کدامش آشنا به ذهن است و همان را در دیکته کلاسی بنویسم. عملیات موفقیت‌آمیز بود. خیلی ذوق کردم که سرانجام یک راه پیدا کرده بودم؛ اما نمره من چهارده شد! در طول این مدت شش کلمه را معلم گفته بود و من جا انداخته بودم. شیرینی موفقیتم با تلخی نمره بدم قاطی شد.‌ هنوز جلد دفترم و جایی كه نشسته بودم را بعد از سال‌های زیاد، خوب‌ یادم هست.

خاک بازی را خیلی دوست دارد،‌ عاشق عروسک پارچه‌ای نرم همیشگی خود است، کاردستی درست کردن برایش بهترین لذت عالم است، وقتی راه می‌رود دوست دارد به گیاهان کنار پیاده‌رو دست بزند، یا دیوار را لمس کند. راستی جیب لباسش را قبل از شستن نگاه کنید تا چند تا برگ و سنگ و تکه‌ای چوب روانه ماشین لباسشویی نشود!

چند دهه پیش، نمره نُه و هفتاد و پنج صدم، سُرخوردن بر لبه مرز بود برای صاحبش؛ تا لب دریا رفته بود و تشنه بر می‌گشت! تقصیر کسی نبود، سیستم همینطوری بود. دل معلم و مدیر یا به رحم می‌آمد؛ یا نمی‌آمد. گاهی تکلیف یک سال عمر ما بود که  با یک بیست و پنج صدم معلوم می‌شد. این کابوس را، سیستم ارزشیابی توصیفی پایان داد. به جای این که زحمت‌های بچه‌ها برای درس و مشق را با نمره  بیست پیمانه کنند و فقط نوشته‌های روی کاغذ را ببینند، اینک آمده‌اند و شرحی از وضعیت کارکرد تحصیلی فرزندان را نگاشته‌اند و با تعیین خوب و بد و متوسط و عالی، نتیجه زحمات تحصیلی را اعلام می‌کنند.

چشم در چشم شدیم! به من التماس کرد مرا ببر. معلوم نبود چند روز آنجا معطل مانده بود تا تکلیفش در آخرین ایستگاه معلوم شود. کمی درنگ کردم تا بقیه دوستانش را هم برانداز کنم. آنهایی که خوشم آمد هم اتفاقا جلدهایشان همه کهنه بود، و نقاشی‌های داخلشان خوشرنگ و جذاب. با هم گوشه اتاق ناهارخوری معلمان، توی یک جعبه نشسته بودند و منتظر کیفی که سوارشان کند و با خود ببرد تا از خطر خمیرشدن حتمی جان سالم به در ببرند. یادداشتی روی جعبه بود: "لطفا از خود پذیرایی کنید". تا جایی که توانستم، کتاب‌های عزیز را برداشتم تا بتوانند دوران بازنشستگی خود را در کتابخانه فرزندم سپری کنند.

پاییز دوباره آمد و بچه‌ها  به خانه دوم خود خوش آمدند و هر کدام در کلاسی جا گرفتند تا یک سال تحصیلی دیگر را نزد اولیا تربیتی خود بگذرانند. به غیر از معلم و مدیر، کارکنان دیگری هم در مدرسه هستند که خوب است با آنها آشنا شویم. راستش را بخواهید خود من‌ تا مدتی پیش، مسئول مراقبت مدرسه (care taker)‌ یا همان سرایدارهای اینجا را‌ با همان الگوی ذهنی‌ام از فراش دبستان خودم‌ تطبیق می‌دادم، ولی حالا می‌دانم با وجود شباهت‌های موجود، تفاوت‌های زیادی بین این دو هست.

راجع به برنامه آموزش جنسی استان انتاریو در مدارس، چندسالی است كه جسته و گریخته می‌شنویم و گاهی به عنوان پدر و مادری كه وظیفه تربیت نسل‌ را دارد دچار سردرگمی می‌شویم: لب می‌گزیم، خودمان را عقب می‌كشیم، ولی بعد می‌گوییم آخرش كه چه؟! بچه همه چیز را می‌فهمد یا تا به حال فهمیده است. نوزادها را از بیمارستان نمی‌خرند...و لک لک از آسمان نمی‌آوردشان، فریبی خنده‌آور بیش نیست.
قبل از این که‌ نگاهی به برنامه آموزش جنسی استان انتاریو مصوب سال 2015 توسط دولت لیبرال بیندازیم، چند سوال مطرح می‌کنیم تا سر صحبت باز شود:
 

هفته پیش با هم خواندیم: در مورد دانش‌آموزان با نیاز‌های ویژه، در مدرسه‌های انتاریو مراحلی طی می‌شود، تا فرزندان به شیوه مناسبِ خود، یادگیری درس‌ها را دنبال كنند. تغییراتی كه به منظورِ كمک به دانش‌آموز اعمال می‌شود در دو زمینه است: فراهم كردن امكانات بیشتر(accommodation)، و پایین آوردنِ انتظارات تحصیلی(modification).‌ به این ترتیب، ارزشیابی تحصیلی هم برمبنای طرح آموزش ویژه دانش‌آموز رخ می‌دهد؛ گویی لباسی را خیاط دقیقا به اندازه كسی وسفارشی دوخته باشد.

بررسی فازهای شش‌گانه در آموزش‌ ویژه (استثنایی)
هفته پیش ارزیابی تحصیلی در نظام آموزشی انتاریو را مرور کردیم. این بار می‌خواهیم بدانیم وقتی دانش‌آموزی پیشرفت تحصیلی نشان نمی‌دهد قدم های بعدی چیست.
پس از مدتی که از سال تحصیلی گذشت و آموزش و ارزیابی کلاس کمی جلو رفت، زمانی که معلم متوجه‌ شود دانش‌آموزی میزان یادگیری متفاوتی از بقیه همکلاسی‌هایش دارد، زنگ هشدار کوچکی‌ به صدا در می‌آید، البته فقط در گوش خود معلم.

کارنامه‌های فرزندان ما کمی پیچیده‌تر از کارنامه‌های زمان کودکی ما می‌باشد. هم اهداف، و هم روش‌های ارزیابی تحصیلی خیلی فرق کرده است. کودکی که درس را یاد نمی‌گیرد هم‌ امروزه سرانجام متفاوتی دارد.‌ در نوشته حاضر و نوشته هفته آینده به این چند موضوع خواهیم پرداخت تا از سنجش یادگیری‌ در دوره معاصر درک بهتری حاصل کنیم.