ایران استار: به نوشته رسانههای ایران، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات یکی از محورهای همکاری ایران و چین در قرار داد ۲۵ ساله خواهد بود که با توجه به دغدغه جدی رهبر جمهوری اسلامی برای کنترل اینترنت، این قرارداد می‌تواند منجر به استقرار اینترنت از نوع چینی شود یعنی یک فیلترنیگ گسترده همراه با ارائه سرویس‌های داخلی؛ تصمیمی که جمهوری اسلامی تاکنون در اجرای آن ناموفق بوده است.
چرا احتمال حضور اینترنت چینی در ایران جدی است؟
قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین به یک موضوع داغ و جنجالی تبدیل شده است. از جزییات شفاهی یا کتبی منتهی به این قرارداد اطلاع چندانی وجود ندارد اما می‌توان حدس زد که یک قرار داد از نوع راهبردی است. مخاطبان ما در اینجا و اینجا می توانند تحلیل‌های ایران استار درباره این قرارداد را بخوانند.
علی‌رغم همه جنبه‌های محرمانه‌ای که قرارداد ۲۵ ساله پیدا کرده خبرهای جدیدی در رسانههای ایران از آن درز کرده است. از جمله خبرگزاری ایسنا در گزارش خود در باره محتوای کلی این سند نوشت: «بر اساس اطلاعات موثق این سند با عنوان رسمی برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین ثبت شده و حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و … را شامل می‌شود». در میان همه حوزه‌هایی که در خبر ایسنا به عنوان حوزه های همکاری در قرارداد ۲۵ ساله ذکر شده اما زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری اطلاعات از جهت سبک خاص چینی‌ها در این حوزه و تمایلات جمهوری اسلامی به ایجاد محدودیت و کنترل بیشتر می‌تواند به نتایج کاملا خاصی ختم شود.
دغدغه‌های رهبر جمهوری اسلامی
واقعیت این است که آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبرجمهوری اسلامی از شرایط فعلی اینترنت و به ویژه آزادی دسترسی به برخی منابع توسط کاربران ایرانی راضی نیست و در مجموع این فضا را تهدیدی علیه جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کند.
آیت الله خامنه‌ای در ۲۲ خرداد ۱۳۹۶ به گویاترین شکل ممکن این ارزیابی خودش را با مسئولان عالی رتبه جمهوری اسلامی در میان گذاشته و گفته است:
«یکی دیگر از چیزهایی که در مدیریّت کشور - که بتوانید کشور را اداره کنید - تأثیر دارد، مسئله‌ی فضای مجازی است؛ فضای مجازی خیلی مهم است. در مسئله‌ی فضای مجازی، آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله‌ی شبکه ملّی اطّلاعات است. متأسّفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این[طور] نمی‌شود. اینکه ما به‌عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمی‌کند و منطق درستی هم نیست. خب امروز فضای مجازی مخصوص ما که نیست، همه‌ی دنیا امروز درگیرند با فضای مجازی؛ کشورهایی که شبکه‌ی ملّی اطّلاعات درست کرده‌اند و فضای مجازی را کنترل کرده‌اند به نفع خودشان و به نفع ارزشهای مورد نظر خودشان، یکی دو تا نیستند. بهترینِ کشورها، قوی‌ترینِ کشورها، در این زمینه‌ها خطّ قرمز دارند؛ راه نمی‌دهند؛ خیلی از بخش‌های فضای مجازی اعزام‌شده از سوی آمریکا و دستگاه‌های پشت سر و پشت صحنه این قضیّه را راه نمی‌دهند؛ کنترل می‌کنند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملّت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ نه، معنایش این نیست. امروز بهمنی از گزاره‌های درست و نادرست دارد روی سر مراجعین اینترنت ما فرود می‌آید؛ اطّلاعات غلط، اطّلاعات نادرست، اطّلاعات مضر، شِبه اطّلاعات - بعضی چیزها اطّلاعات واقعی نیست، اطّلاع‌نمایی است - خب اینها دارد مثل یک بهمنی فرود می‌آید؛ ما چرا باید اجازه بدهیم این اتّفاق بیفتد؟ ما چرا باید اجازه بدهیم آن چیزهایی که برخلاف ارزشهای ما است، برخلاف آن اصول مسلّمه ما است، برخلاف همان اجزا و عناصر اصلی هویّت ملّی ما است، به‌وسیله کسانی که بدخواه ما هستند، در داخل کشور توسعه پیدا کند؟ نه. کاری کنید که از منافع و سودها و بهره‌های فضای مجازی همه بتوانند استفاده کنند، سرعت اینترنت را افزایش هم بدهید - این کارهایی که باید انجام بگیرد، انجام بگیرد - امّا در آن چیزهایی که به ضرر کشور شما، به ضرر جوان شما و به ضرر افکار عمومی شما نیست؛ این چیز خیلی مهمّی است؛ این کار باید انجام بگیرد. بنابراین، مسئله‌ی شبکه‌ی ملّی اطّلاعات هم خیلی مهم است».
تشکیل شورای عالی فضای مجازی با دستور و حکم رهبر جمهوری اسلامی هم مهر تایید دیگری بر دغدغه جدی وی درباره فضای مجازی بود. از طرف دیگر وی به طور مستمر موضوع اینترنت ملی را پیگیری کرده است به طوری که حسن روحانی که در جلسه ارائه بودجه سال ۱۳۹۹ در آذرماه ۱۳۹۸ در مجلس شورای اسلامی به دستور مستقیم رهبری درباره شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد.
اینترنت ملی چیست؟
شبکه ملی اطلاعات که به اینترنت ملی هم مشهور است از سال‌ها پیش به عنوان مهم‌ترین پروژه زیرساختی دولت ایران در حوزه فناوری اطلاعات در حال پیگیری است و به گفته مقام‌های جمهوری اسلامی هدف از این پرژوه ایجاد نوعی شبکه داخلی در ایران برای مستقل شدن از شبکه جهانی اینترنت است. در واقع هدف اصلی اینترنت ملی آن است که کاربران ایرانی تنها به سایت‌هایی دسترسی داشته باشند که به شبکه داخلی متصل باشند و کاربران ایرانی حتی با استفاده از فیلترشکن هم نتوانند به محتوا و سرویس‌های بین‌المللی و به طوری که منابعی که مورد تایید جمهوری اسلامی نیست، دسترسی پیدا کنند.
به هرحال سابقه بحث اینترنت ملی به پیروزی احمدی نژاد در انتخابات سال ۱۳۸۴ باز می‌گردد. پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ و استفاده گسترده معترضان موسوم به جنبش سبز موضوع اینترنت ملی به یک پروژه حیاتی و ضروری برای جمهوری اسلامی با هدف کنترل فضای سیاسی و امنیتی کشور تبدیل شد. در واقع پس از سال ۱۳۸۸ محدودیت در اینترنت به عنوان یکی از ابزارهای مهم امنیتی جمهوری اسلامی تبدیل شد و حتی کار به قطعی کامل اینترنت در اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸ کشید. در واقع پس از هر اعتراض اجتماعی در ایران موضوع ضریب اهمیت راه اندازی اینترنت ملی برای مسئولان جمهوری اسلامی دو چندان شده است.
چرا مدل چینی به درد ایران می‌خورد؟
آن چیزی که ایران از اینترنت ملی می‌خواهد دقیقا همان چیزی است که در کشور چین اجرا می‌شود. چین هم مانند ایران سیستم فیلترینگ مرکزی پرقدرتی به نام دیوار آتش بزرگ چین دارد با این تفاوت که در کنار فیلترینگ سایت‌هایی مانند یاهو، گوگل و فیس‌بوک اما سرویس‌های داخلی محبوبی مانند بینگ را راه‌اندازی کرده است. در ایران اما تلاش برای راه اندازی سرویس‌های مشابه کاملا شکست خورده است از جمله تلاش برای راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی بومی.
از طرف دیگر چینی‌ها در ایجاد محدودیت روز افزون و موثر حتی در شبکه داخلی خودشان هم به توانمندی خاصی دست یافته‌اند. سال گذشته بود که اعلام شد چین چند‌ماه پیش ۹۸۰۰ اکانت خبری را به‌خاطر انتشار محتوای نامناسب در شبکه داخلی خودش از دسترس خارج کرده است. چینی همچنین سال گذشته رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست و گاردین را نیز از دسترس مردم این کشور خارج کردند. اداره امنیت سایبری، وزارت فناوری اطلاعات، دایره امنیت عمومی و رگولاتوری چین با استفاده از تجهیزات و زیرساخت‌های قدرتمند در اجرای این برنامه‌ها نقش اساسی دارد. همان نقشی که آیت‌الله علی خامنه‌ای انتظار دارد وزارت ارتباطات در ایران آن را بر عهده داشته باشد.
با این اوصاف اصلا بعید نیست که اگر قرار داد ۲۵ ساله ایران و چین به ثمر بنشیند، جمهوری اسلامی از طرف چینی درخواست کند با اتکا به تجربه‌ها و توانمندی‌هایش، یک مدل چینی از فناوری اطلاعات و ارتباطات را هم در ایران اجرا کند.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین به یک موضوع داغ و جنجالی تبدیل شده است. از جزییات شفاهی یا کتبی منتهی به این قرارداد اطلاع چندانی وجود ندارد اما می‌توان حدس زد که یک قرار داد از نوع راهبردی است. مخاطبان ما در اینجا و اینجا می توانند تحلیل‌های ایران استار درباره این قرارداد را بخوانند.
علی‌رغم همه جنبه‌های محرمانه‌ای که قرارداد ۲۵ ساله پیدا کرده خبرهای جدیدی در رسانههای ایران از آن درز کرده است. از جمله خبرگزاری ایسنا در گزارش خود در باره محتوای کلی این سند نوشت: «بر اساس اطلاعات موثق این سند با عنوان رسمی برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین ثبت شده و حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و … را شامل می‌شود». در میان همه حوزه‌هایی که در خبر ایسنا به عنوان حوزه های همکاری در قرارداد ۲۵ ساله ذکر شده اما زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری اطلاعات از جهت سبک خاص چینی‌ها در این حوزه و تمایلات جمهوری اسلامی به ایجاد محدودیت و کنترل بیشتر می‌تواند به نتایج کاملا خاصی ختم شود.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
لطفا روی عکس بنر تبلیغاتی کلیک کنید تا برایتان شماره بگیرد
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید تا برای شما شماره بگیرد؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
آیت الله خامنه‌ای در ۲۲ خرداد ۱۳۹۶ به گویاترین شکل ممکن این ارزیابی خودش را با مسئولان عالی رتبه جمهوری اسلامی در میان گذاشته و گفته است:
«یکی دیگر از چیزهایی که در مدیریّت کشور - که بتوانید کشور را اداره کنید - تأثیر دارد، مسئله‌ی فضای مجازی است؛ فضای مجازی خیلی مهم است. در مسئله‌ی فضای مجازی، آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله‌ی شبکه ملّی اطّلاعات است. متأسّفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این[طور] نمی‌شود. اینکه ما به‌عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمی‌کند و منطق درستی هم نیست. خب امروز فضای مجازی مخصوص ما که نیست، همه‌ی دنیا امروز درگیرند با فضای مجازی؛ کشورهایی که شبکه‌ی ملّی اطّلاعات درست کرده‌اند و فضای مجازی را کنترل کرده‌اند به نفع خودشان و به نفع ارزشهای مورد نظر خودشان، یکی دو تا نیستند. بهترینِ کشورها، قوی‌ترینِ کشورها، در این زمینه‌ها خطّ قرمز دارند؛ راه نمی‌دهند؛ خیلی از بخش‌های فضای مجازی اعزام‌شده از سوی آمریکا و دستگاه‌های پشت سر و پشت صحنه این قضیّه را راه نمی‌دهند؛ کنترل می‌کنند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملّت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ نه، معنایش این نیست. امروز بهمنی از گزاره‌های درست و نادرست دارد روی سر مراجعین اینترنت ما فرود می‌آید؛ اطّلاعات غلط، اطّلاعات نادرست، اطّلاعات مضر، شِبه اطّلاعات - بعضی چیزها اطّلاعات واقعی نیست، اطّلاع‌نمایی است - خب اینها دارد مثل یک بهمنی فرود می‌آید؛ ما چرا باید اجازه بدهیم این اتّفاق بیفتد؟ ما چرا باید اجازه بدهیم آن چیزهایی که برخلاف ارزشهای ما است، برخلاف آن اصول مسلّمه ما است، برخلاف همان اجزا و عناصر اصلی هویّت ملّی ما است، به‌وسیله کسانی که بدخواه ما هستند، در داخل کشور توسعه پیدا کند؟ نه. کاری کنید که از منافع و سودها و بهره‌های فضای مجازی همه بتوانند استفاده کنند، سرعت اینترنت را افزایش هم بدهید - این کارهایی که باید انجام بگیرد، انجام بگیرد - امّا در آن چیزهایی که به ضرر کشور شما، به ضرر جوان شما و به ضرر افکار عمومی شما نیست؛ این چیز خیلی مهمّی است؛ این کار باید انجام بگیرد. بنابراین، مسئله‌ی شبکه‌ی ملّی اطّلاعات هم خیلی مهم است».
تشکیل شورای عالی فضای مجازی با دستور و حکم رهبر جمهوری اسلامی هم مهر تایید دیگری بر دغدغه جدی وی درباره فضای مجازی بود. از طرف دیگر وی به طور مستمر موضوع اینترنت ملی را پیگیری کرده است به طوری که حسن روحانی که در جلسه ارائه بودجه سال ۱۳۹۹ در آذرماه ۱۳۹۸ در مجلس شورای اسلامی به دستور مستقیم رهبری درباره شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد.
اینترنت ملی چیست؟
شبکه ملی اطلاعات که به اینترنت ملی هم مشهور است از سال‌ها پیش به عنوان مهم‌ترین پروژه زیرساختی دولت ایران در حوزه فناوری اطلاعات در حال پیگیری است و به گفته مقام‌های جمهوری اسلامی هدف از این پرژوه ایجاد نوعی شبکه داخلی در ایران برای مستقل شدن از شبکه جهانی اینترنت است. در واقع هدف اصلی اینترنت ملی آن است که کاربران ایرانی تنها به سایت‌هایی دسترسی داشته باشند که به شبکه داخلی متصل باشند و کاربران ایرانی حتی با استفاده از فیلترشکن هم نتوانند به محتوا و سرویس‌های بین‌المللی و به طوری که منابعی که مورد تایید جمهوری اسلامی نیست، دسترسی پیدا کنند.
به هرحال سابقه بحث اینترنت ملی به پیروزی احمدی نژاد در انتخابات سال ۱۳۸۴ باز می‌گردد. پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ و استفاده گسترده معترضان موسوم به جنبش سبز موضوع اینترنت ملی به یک پروژه حیاتی و ضروری برای جمهوری اسلامی با هدف کنترل فضای سیاسی و امنیتی کشور تبدیل شد. در واقع پس از سال ۱۳۸۸ محدودیت در اینترنت به عنوان یکی از ابزارهای مهم امنیتی جمهوری اسلامی تبدیل شد و حتی کار به قطعی کامل اینترنت در اعتراض‌های آبان ۱۳۹۸ کشید. در واقع پس از هر اعتراض اجتماعی در ایران موضوع ضریب اهمیت راه اندازی اینترنت ملی برای مسئولان جمهوری اسلامی دو چندان شده است.
چرا مدل چینی به درد ایران می‌خورد؟
آن چیزی که ایران از اینترنت ملی می‌خواهد دقیقا همان چیزی است که در کشور چین اجرا می‌شود. چین هم مانند ایران سیستم فیلترینگ مرکزی پرقدرتی به نام دیوار آتش بزرگ چین دارد با این تفاوت که در کنار فیلترینگ سایت‌هایی مانند یاهو، گوگل و فیس‌بوک اما سرویس‌های داخلی محبوبی مانند بینگ را راه‌اندازی کرده است. در ایران اما تلاش برای راه اندازی سرویس‌های مشابه کاملا شکست خورده است از جمله تلاش برای راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی بومی.
از طرف دیگر چینی‌ها در ایجاد محدودیت روز افزون و موثر حتی در شبکه داخلی خودشان هم به توانمندی خاصی دست یافته‌اند. سال گذشته بود که اعلام شد چین چند‌ماه پیش ۹۸۰۰ اکانت خبری را به‌خاطر انتشار محتوای نامناسب در شبکه داخلی خودش از دسترس خارج کرده است. چینی همچنین سال گذشته رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست و گاردین را نیز از دسترس مردم این کشور خارج کردند. اداره امنیت سایبری، وزارت فناوری اطلاعات، دایره امنیت عمومی و رگولاتوری چین با استفاده از تجهیزات و زیرساخت‌های قدرتمند در اجرای این برنامه‌ها نقش اساسی دارد. همان نقشی که آیت‌الله علی خامنه‌ای انتظار دارد وزارت ارتباطات در ایران آن را بر عهده داشته باشد.
لطفا روی عکس تبلیغاتی کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
با این اوصاف اصلا بعید نیست که اگر قرار داد ۲۵ ساله ایران و چین به ثمر بنشیند، جمهوری اسلامی از طرف چینی درخواست کند با اتکا به تجربه‌ها و توانمندی‌هایش، یک مدل چینی از فناوری اطلاعات و ارتباطات را هم در ایران اجرا کند.
لطفا روی عکس تبلیغات زیر کلیک کنید؛ ادامه مطلب پس از این تبلیغات
 |
