سخن و اندیشه-55
شهر تورنتو دومین شهر ایرانی‌نشین در خارج از کشور است. جامعه ایرانیان تورنتو که از چندین دهه گذشته تاکنون در این شهر اقامت دارند یکی از کامیونیتی‌های موفق و مورد توجه کانادا از لحاظ میزان تحصیلات بالا و فعالیت‌های اقتصادی محسوب می‌گردند. یکی از عواملی که افراد کامیونیتی ایرانی را به یکدیگر نزدیک می‌کند، بعد از زبان فارسی و زبان‌های قومیتی، آداب و رسومی است که ریشه در تاریخ دارد و مهاجران ایرانی آن را به نحوه شایسته و ارزشمندی همواره زنده نگه‌ داشته و گرامی می‌دارند.
از شاخص‌ترین این‌گونه مراسم و آیین‌ها برگزاری جشن‌های ایام نوروز و فرا رسیدن سال نو ایرانی است. ایر‌انیان تورنتو همه ساله هنگامی که اسفند ماه فرا می‌رسد و کم‌کم به عید نوروز نزدیک می‌شویم در دلشان شور و شوقی موج می‌زند که قابل وصف نیست. آنها در روزهای پایان اسفند و فرا رسیدن آغاز سال نو فراموش می‌کنند که در غربت و در تورنتو زندگی می‌کنند. در این ایام مسرت‌بخش همه به برگزاری مراسم عید نوروز فکر می‌کنند. آنها با عشق و علاقه فراوان متعهدانه و عاشقانه به پاسداری آیین‌ها و رسوم نورو‌ز که یادگاری از نیاکانشان است می‌پردازند. بیهوده نیست اگر بگوئیم که یکی از عوامل مهم همبستگی ایرانیان در طول تاریخ همین نوروز بوده است.‌‌
جشن‌های نوروزی در تورنتو از برگزاری شب چهارشنبه‌سوری آغاز می‌شود و پس از آغاز سال نو و انجام آیین‌ها و رسوم سنتی نورو‌ز با رفتن به دل طبیعت و جشن سیزده‌بدر به پایان می‌رسد. بنابراین ایرانیان تورنتو مراسم نوروز را با برگزاری جشن‌های چهارشنبه‌سوری در چند منطقه از شهر شروع می‌کنند. گردهمایی در میدان مل‌لستمن و پارک الگین‌میلز که توام با جلوه‌های زیبای آتش بازی و پریدن از روی آتش است.
پس از مراسم چهارشنبه‌سوری، کم‌کم صدای پای بهار می‌آید. باید با دل عاشق و روحی سرشار از امید در غربت به سراغ بهار دل‌انگیز که سالی یکبار میهمان دل‌هایمان می‌شود، برویم. امروز که روز اول عید و آغاز فصل بهار است، عمو نوروز با دسته گلی از زیبایی‌های موجود در دل طبیعت به کنار ما در شهر تورنتو آمده است. انسان ارزش و اهمیت نوروز را در غربت و دوری از وطن بیشتر حس می‌کند. ایرانیان مقیم شهر زیبای تورنتو روزهای عید با شوق فراوان به سراغ بهار می‌روند. امروز در گوشه و کنار این شهر بزرگ هر جا که پا می‌گذاریم نشان از عید و بهار می‌بینیم.
آمدن بهار و عید نوروز برای ما پیام دارد. پیام نوروز بویژه در محیط غربت و زندگی در مهاجرت، دوباره رستن و زنده شدن است. نرم‌افزار ذهن و فکر را از بدی، پلیدی و دروغ پاک کردن است. به گذشته زیاد فکر نکردن است. برای آینده برنامه‌ریزی داشتن است. از زمان حال با عشق و محبت به یکدیگر لذت بردن است. اگر ما از این پیام‌ها و زیبایی‌هایی که با آمدن بهار دوباره زنده می‌شوند، غافل شویم، گذر زمان و کیفیت آن را حس نمی‌کنیم. اگر می‌خواهیم در محیط خارج از وطن موفق و از زندگی راضی باشیم باید هر یک به خودمان این قول را بدهیم که از این پیام‌ها بهره‌مند شویم. ما در فرهنگ‌مان آموزه‌ها و ارزش‌هایی داریم که بسیار زیبا و انسان‌ساز است. آموزه‌های زیبای پندار نیک، کردار نیک و گفتار نیک دارای پیامی فلسفی و جهانی است که با اجرای آن آرامش و آسایش بر جوامع انسانی در سرتاسر جهان برقرار می‌شود. ما در سنوات اخیر متاسفانه فقط به چگونگی برگزاری عید نوروز توجه کرده‌ایم. اگر به فلسفه‌ها و پیام‌های مستتر در آن فکر کنیم و آنها را به‌کار بندیم، زندگی و رفتار و اعمال‌مان مشحون از ارزش‌هایی می‌شود که سعادت و خوشبختی را برای جامعه ما به ارمغان می‌آورد.
از کارهای دیگری که می‌توانیم در این ایام شادی و سرور به آن بپردازیم، توجه بیشتر به بزرگان و افراد کهن‌سال خانواده است، چه آنهایی که در کنار ما و در شهر تورنتو هستند و چه آنهایی که از ما دورند و ما به علت گرفتاری‌های شغلی و حرفه‌ای شاید در طول سال کمتر بتوانیم به این عزیزان توجه کنیم. اینک در ایام عید فرصت مغتنمی است تا این کمبود را جبران نماییم، ولی از همه این کارها مهمتر بررسی رفتار و اعمال خودمان در سالی است که گذشت. چقدر شایسته و زیباست که نگاهی به کار و زندگی‌مان در سالی که سپری ‌کردیم، بیندازیم. ایرادات خودمان را رفع کنیم و در سال جدید آنها را تکرار نکنیم. سعی کنیم سال جدید را با برنامه‌ریزی آغاز کنیم.
پایان بخش جشن‌های نوروزی تورنتو، برگزاری مراسم سیزده‌بدر در خارج از منزل است. ایرانیان ساکن تورنتو حتی اگر در روز سیزده نوروز هوا نامساعد هم باشد، سعی می‌کنند که مراسم این بخش از جشن‌های نوروزی را در بیرون از خانه برگزار کنند. سیزده نوروز مانند شب چهارشنبه‌سوری دارای اهمیت خاصی است. همان‌طوری که با برپایی جشن شب چهارشنبه‌سوری به استقبال بهار می‌رویم با مراسم سیزده‌بدر نیز نوروز را بدرقه می‌‌کنیم.
نکته بسیار مهم در برگزاری جشن‌ها و مراسم عید نورو‌ز این است که همه ما باید بدانیم، همواره این جشن‌ها و آیین‌ها در جهت بالا بردن روحیه و امید در زندگی، شادی آفرینی و هدفمند کردن حیات با انجام حرکت‌های اجتماعی و ایجاد همبستگی جمعی و در نهایت ایجاد رضایت و دوستی با دیگران در زندگی کردن در کنار هم در نهایت صفا و صمیمیت و لذت بردن از گذران عمر است. واقعاً چه آموزه‌ای بهتر از این می‌تواند زندگی خوب، با کیفیت مطلوب، مسالمت‌آمیز و آمیخته با احترام نسبت به یکدیگر را برای انسان در روی زمین فراهم سازد؟
نگارنده با بیان این افکار و اندیشه‌ها، قصد نصیحت کردن به هیچ یک از خوانندگان را ندارد. این نوشته‌ها و گفته‌ها فلسفه و اهدافی است که در برگزاری و بزرگداشت جشن‌های نوروزی مستتر است. این فلسفه‌ها از نیاکان‌مان برای ما به یادگار مانده است. ما وظیفه داریم با رعایت درست در اجرا، این اهداف و تجربیات را نیز به نسل‌های جوان ایرانی آموزش دهیم. بنابراین چه نیکوست که در کنار برگزاری مراسم زیبای عید نوروز و سال نو، این ارزش‌های فراموش شده را دوباره زنده کنیم و از آنها بهره بگیریم.
خوشبختانه ایرانیان ساکن تورنتو، نوروز و پیام‌ها و فلسفه‌های ارزشمند آن را خوب می‌شناسند و در انتقال آن به نسل‌های جدید مهاجران ایرانی نهایت سعی و کوشش را به کار می‌گیرند.
اما نکته بسیار مهمی که ما ایرانیان باید به آن توجه کنیم، تولد زرتشت پیامبر دانشمند ایرانی است که در روز ششم فروردین اتفاق افتاده است. زرتشت مصلحی با دید روشن و نخستین کسی بود که رفع کدورت‌ها و دشمنی‌ها را در جامعه به چند‌گانگی خدا‌پرستی تشخیص داد و برای اتحاد و انسجام انسان‌ها، یکتا‌پرستی را در جامعه اشاعه داد.
او که مردی سخنور و شیرین‌بیان بود، اندیشه‌ها و عقایدش را به نحو دلکش و زیبایی به نظم درآورد و با خواندن سروده‌های آهنگین به تبلیغ یکتاپرستی، سلوک و زندگی مسالمت‌آمیز و مبارزه با مفاسد ناشی از تعدد ادیان پرداخت. تعالیم زرتشت اعلام مبارزه بر سلطه‌‌گرانِ زور‌مدار و کاهنان مردم‌فریب بود که مردم را با آموزش‌های درست برای مخالفت با رهبران ستم‌پیشه و مذهبیان دکاندارِ منافع‌پرست آماده می‌کرد به طوری‌که سخنان کوتاه این پیامبر بزرگ تحت عنوان "پندار نیک، کردار نیک و گفتار نیک" هنوز هم برای سعادت ابدی جهان بشریت کفایت می‌کند.
موضوعی دیگر که باید به آن اشاره نمایم، جشن فروردینگان است. در ماه فروردین علاوه بر جشن‌های نوروزی و جشن تولد زرتشت در روز نوزدهم این ماه، جشن فروردینگان برگزار می‌شد. این جشن متعلق به فروهرهای(ارواح) درگذشتگان بود. ایرانیان باستان اعتقاد داشتند در چنین روزی ارواح درگذشتگان به خانه و کاشانه آنها سرکشی می‌کنند. بنابراین آنها خانه خود را تمیز می‌کردند و بر سر گور درگذشتگان می‌رفتند و به نذر و بخشش و خیرات برای رضایت آنها از خود می‌پرداختند. در پایان شایسته است این سرود زیبا را در اینجا برای شما بیاورم و برایتان نوروز و بهاری شاد و موفقیت‌آمیز آرزو کنم:
سوز و سرمای زمستان
های و هوی بت‌پرستان
شر و شور خودپرستان
می‌رود.
جشن نورورز بهاران
خرمن گل‌های شادان
در کنار جویباران
می‌رسد.
روز زیبای بهاران
عید گل
لبخند زیبای شقایق
بر تو ای زیباتر از آواز باران
زندگی فرخنده باد.
عید نوروز کیانی
روزگار تازه بودن
جشن لبخند پرستو
بر نسیم نوبهاری
بر تو ای زیباتر از رنگ بهاران
لحظه‌های خوب بودن
همچنان زیبنده باد.
روز و ماه و سال نو
آکنده از پندار نیک، کردار نیک، گفتار نیک
در اندیشه و افکار تو پاینده باد.