ایران استار: اول شهریورماه سالروز درگذشت پرویز ناتل خانلری است؛ یکی از چهره‌های برجسته ادبیات فارسی در صد سال اخیر که هر ایرانی در هر کجای دنیا باید برای ادای احترام به او و خدماتش بایستد و کلاه از سر بردارد.
پرويز ناتل خانلری در سال ۱۲۹۲ شمسی ديده به جهان گشود. جد او میرزا احمد مازندرانی در وزارت خارجه شغل دیوانی داشت و به خانلرخان و اعتصام‌الملک ملقب بود. پدر او میرزا ابوالحسن‌خان خانلری نیز عضو وزارتخانه‌های عدلیه و خارجه بود. نام خانوادگی خانلری از لقب جد او خانلرخان گرفته شد.
خانلری واژه ناتل، نام قدیمی شهری در مازندران، را به پیشنهاد پسرخاله مادر خود، نیما یوشیج، به نام خانوادگی خود اضافه کرد.

پرویز ناتل خانلری، بزرگمرد ادبی ایران
پس از تحصیل در مدارس سن‌لویی، مدرسه آمریکایی و مدرسه ثروت به دارالفنون رفت و به پیشنهاد استاد بدیع‌الزمان فروزانفر در رشته ادبی درس خواند. دانشنامه لیسانس زبان و ادبیات فارسی را به سال ۱۳۱۴ از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گرفت و به عنوان دبیر دبیرستان استخدام شد. پرویز ناتل خانلری از نخستین کسانی بود که دکترای زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۳۲۲ از دانشگاه تهران دریافت کرد. استاد راهنمای رساله دکتری او ملک‌الشعراء بهار و عنوان رساله او «تحول غزل در شعر فارسی» بود. این رساله بعدتر با عنوان «تحقیق انتقادی در عروض و قافیه و چگونگی تحول اوزان غزل فارسی» منتشر شد.
در سال ۱۳۲۲ شمسی پس از اخذ درجه دكترا در رشته ادبيات فارسى، به سمت استادى دانشكده ادبيات دانشگاه تهران منصوب شد.

خانلری در سال ۱۳۲۷ به پاریس رفت و دو سال در دانشگاه سوربون آواشناسی، فونتیک، خواند و رساله‌ای نیز در این باب به زبان فرانسوی نوشت.
درباره مجموعه خدمات خانلری می‌توان به مواردی زیادی اشاره کرد از جمله تأسيس بنياد فرهنگ، فرهنگستان ادب و هنر، فرهنگستان زبان، بنياد شاهنامه، انجمن فلسفه و حكمت و اسناد فرهنگى آسيا كه البته همه اين مؤسسات پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ درهم ادغام شدند و به نام مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى به فعالیت خود ادامه دادند. علاوه بر اين، تاريخ زبان فارسى در ۳ جلد، وزن شعر فارسى، زبان و زبان‏ شناسى و دستور زبان فارسى از جمله آثار ناتل خانلرى است. جالب است بدانید که خانلری از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۹ دبیر کل مؤسسه «پیکار با بی‌سوادی» بود. طرح «سپاه دانش» وی بسیار استقبال شده بود.
خانلری نخستین کس در ایران بود که کتاب «دستور زبان فارسی» را بر مبنای زبان‌شناسی مدرن تالیف کرد. خانلری در این کتاب که در دبیرستان‌ها و دانشگاه تدریس می‌شود اصطلاحات تازه بسیاری وضع و مبنای نگارش دستور زبان فارسی را از کلمه به جمله منتقل کرد.
کتاب‌های تاریخ زبان فارسی و وزن شعر فارسی خانلری هنوز از جمله مهم‌ترین مراجع در این حوزه‌ها هستند.
خانلری در سال ۱۳۵۹ منقح‌ترین و معتبرترین نسخه دیوان حافظ را منتشر کرد. ۴۸۶ غزل این دیوان با روش علمی و بر مبنای مقایسه ۱۴ نسخه خطی مهم تنطیم شده‌اند.
عقاب مشهورترین قصیده‌ ناتل خانلری است که در سال ۱۳۲۱ در مجلّه مهر در تهران منتشر و به صادق هدایت پیشکش شده است.

خانلری همچنین از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۷ مجله «سخن» را منتشر کرد.
او همچنین در سال ۱۳۴۱ تا بهمن‌ماه ۱۳۴۲ در کابینه اسدالله علم وزیر فرهنگ بود. خانلری قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۱ را حرکتی ارتجاعی ارزیابی و در جلسه هیات وزیران از برخورد با آن هواداری کرد و شاید همین موضوع سبب شد که پس از انقلاب به مدّت صد روز زندانی شود.
پس از این اتفاق ناتل خانلری از همه فعالیّت‌های رسمی و دانشگاهی کناره گرفت. ناتل خانلری در شهریور ۱۳۶۹، پس از یک دوره طولانی بیماری، در ۷۶ سالگی در تهران درگذشت وی در بهشت زهرای تهران قطعه ۷۳، ردیف ۳۰، شماره ۶۶ به خاک سپرده شد.

ایران استار یاد و خاطره و تلاش‌های این بزرگمرد ادبیات فارسی را پاس می‌دارد.