پاسخ رسمی وزیر امور خارجه کانادا، ارتباط با ایران را به خروج مریم ممبینی و بازگشتش به کانادا مشروط کرده و اظهار داشته که وزرای خارجه دو کشور در اینباره قبلا گفتگو داشته‌اند. بعلاوه اینکه کانادا خواستار توضیحات ایران درباره چگونگی بازداشت و درگذشت پرفسور سیدامامی (همسر مریم ممبینی) می‌باشد و به همین علت کانادا در دسامبر 2018 قطعنامه‌ای را در سازمان ملل مطرح کرده که در آن خواستار پاسخگویی ایران به مسائل حقوق بشری خود شده بود، این قطعنامه توسط 84 کشور حمایت و تصویب گشت. فریلند گفته که متعهد به ارائه خدمات به شهروندان کانادایی در خارج از کشور منجمله ایران است و اظهار داشته که سفارت کانادا در ترکیه به این امور می‌پردازد. بعلاوه اینکه کانادا هم با سفارت ایتالیا در ارائه خدمات هماهنگ است. در نهایت فریلند گفته است که کانادا با شرکای بین‌المللی‌اش متعهد به پاسخگو کردن ایران درباره نقض حقوق بشر بوده و مضافا اینکه ایران باید کلیه تعهداتش در برجام را بطور کامل اجرا کند.
در مقابل ایران می‌گوید کانادا با موضع‌گیری سیاسی و توسل به بهانه‌های حقوق بشری از زیر بار ارائه خدمات به ایرانیان مقیم کانادا شانه خالی می‌کند و بدین شکل در عین مطرح کردن حقوق بشر برای ایران، کانادا خودش حقوق بشر 400 هزار ایرانی مقیم آنجا را زیر پا می‌گذارد. سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته که ایران طی 7 سال گذشته درصدد فراهم ساختن خدمات کنسولی در کانادا به صورت مستقیم یا با واسطه بوده و از کانادا خواسته که گذشته از مسائل سیاسی به رفاه حال ایرانیان در کانادا کمک کند، اما کانادا با گروگان‌گیری 400 هزار ایرانی مقیم آنجا همچنان در پی اهداف سیاسی پوچ و بیهوده خود می‌باشد. سیدعباس موسوی افزوده که ما بارها اعلان کرده‌ایم که برای گشایش همکاری‌های کنسولی از جمله مسئله مفسدین اقتصادی که کانادا را مامن خود کرده‌اند آماده‌ایم؛ اما کانادا آماده همکاری در گشایش بخش‌های کنسولی در دفاتر حافظان منافع دو کشور در تهران و اتاوا بنا به بهانه‌های سیاسی نیست.
گفتنی‌ست در سال 2012، دولت محافظه‌کار کانادا به نخست وزیری هارپر بطور ناگهانی سفارت‌های دو کشور را بترتیب با دلایل: کمی بودجه، مسائل حقوق بشری، عدم امنیت کارمندان، و سپس نفع اسرائیل (3 سال بعد به گفته استفن دیان وزیر امور خارجه لیبرال) بست و با تصویب قوانینی در مجلس مانند لغو مصونیت قضایی دیپلمات‌های ایرانی، قرار دادن ایران در لیست حامیان ترور و متعاقب آن امکان مصادره اموال دولت ایران راه گشایش مجدد روابط دیپلماتیک را دشوار نمود. جاستین ترودو و استفن دیان مایل به بازگشایی این روابط پس از برجام بودند که با برکناری دیان این موضوع تقریبا بدون راهکار مانده است. سال گذشته نیز فریلند درخواست بازگشایی را بنا به دلایل امنیتی رد کرده بود و یک لایحه مشروط در عدم ارتباط با ایران ارائه شده از طرف محافظه‌کاران نیز در مجلس کانادا تصویب شده بود. ایران دو کشور عمان و سوئیس را بعنوان حافظان منافع خود در کانادا اعلان کرده که آنها امکان راه‌اندازی بخش کنسولی را ندارند و متعاقبا کانادا هم سفارت ایتالیا در تهران را بعنوان حافظ منافع معرفی نموده که آن سفارتخانه نیز فاقد امکان ارائه بخش کنسولی است.
ایران در طی چندین سال گذشته بسیاری از دو تابعیتی‌های ایرانی-کانادایی را در ایران دستگیر و به جرم‌هایی متهم کرده است که در این میان زهرا کاظمی و سیدامامی در حین حبس درگذشته‌اند؛ کانادا ادعا می‌کند که فوت این اشخاص غیرطبیعی بوده در حالیکه ایران این ادعاها را رد می‌کند. پیچیدگی دیگر روابط میان دو کشور ورود تعدادی از اختلاس‌گران ایرانی به کانادا و اقامت معمولی آنها در این کشور است. ایران خواستار استرداد این افراد و وجه اختلاسی آنهاست اما کانادا می‌گوید از بیم خطرات جانی برای این افراد در ایران حاضر به برگرداندن آنها (و متعاقبا وجه اختلاسی) نیست.
 |
