آمارهای موسسات نظرسنجی در این رابطه گویای این است که 65 درصد مخاطبان کتابها، انواع چاپی آن را ترجیح میدهند
با توسعه سیستمهای رایانهای و نفوذ فراوان آن در فرآیند تولید و عرضه کتابهای دیجیتالی، همواره این سوال در ذهن علاقمندان و طرفداران کتابهای کاغذی وجود دارد که آینده نشر کاغذی به کجا میانجامد؟ با توجه به اینکه فروش کتابهای الکترونیک و صوتی از فروش کتابهای کاغذی بیشتر شده است و این روند رو به افزایش است آیا تولید، عرضه و فروش کتابهای کاغذی دچار رکود میگردد و علاقمندانی که کتابهای چاپ شده را در دست میگرفتند و در کنار بستر استراحت خود آنها را قرار میدادند و لحظههای تنهایی و سکوت خود را با مطالعه پر میکردند، در آینده چه خواهند کرد؟
هر چند که آمارهای موسسات نظرسنجی در این رابطه گویای این است که 65 درصد مخاطبان کتابها، انواع چاپی آن را ترجیح میدهند و تنها 29 درصد از افراد کتابهای الکترونیک و 18 درصد کتابهای صوتی را انتخاب میکنند، آیا این روند همینگونه باقی خواهد ماند؟
در حالیکه ذهن و فکر من را اینگونه اندیشهها پر کرده بود وارد کتابفروشی بزرگ "ایندیگو" در "هیلکرست" ریچموندهیل شدم.
کتابفروشی ایندیگوی هیلکرست که به تازگی افتتاح شده است یک کتابفروشی ساده نیست، یک دنیایی از کتاب و لوازم متنوع فرهنگی، تزئیناتی و تبلیغاتی است که هر یک به نوعی با کتاب و فرهنگ کتابخوانی ارتباط نزدیک دارند. ایندیگو نمونه عینی و بارز این دیدگاه است که چاپ کتابهای کاغذی هرگز نمیمیرد، چون چیزهایی در کتابهای کاغذی هست که نمیتوان آنها را رها کرد. این نوع کتابها همواره زنده کننده خاطراتی است که هر فردی با مطالعه آنها به زیباییهای سالهای دور میرود. البته این مطلب به مفهوم آن نیست که کتابهای دیجیتالی مورد علاقه و قبول جامعه نیست، بسیاری از نسلهای جوان و علاقمند به کتاب و مطالعه، مطالب مورد علاقهشان را در مانیتورهای کوچک و بزرگ جستجو میکنند، ولی کتابهای کاغذی نوعی حس نوستالژی را در خواننده زنده میکند و این حس حتی در نسلهای جدید هم وجود دارد.
بنابراین به نظر میرسد که هر دو نوع این کتابها در آینده جایگاه خاص خودشان در نزد علاقمندان به مطالعه پیدا میکنند و هیچ یک نمیتواند دیگری را از جامعه فرهنگی حذف کند.
اما از هر چه بگذریم سخن دوست خوشتر است، چقدر زیباست که این دوست کتابفروشی ایندیگو باشد. کتابفروشیای که در سال 1997 (یعنی 22 سال قبل) اولین شعبه خود را توسط موسساش خانم رایسمن ایندیگو در کانادا افتتاح کرد و اکنون میزان فروش آن به بالای یک میلیارد دلار کانادا رسیده است. استقبال از کتاب و کالاهای جنبی که این کتابفروشی به علاقمندانش ارائه میدهد، آنچنان مورد توجه قرار گرفته است که آنها درصددند شعباتی در کشور امریکا افتتاح کنند، که در اولین فاز این پروژه تعداد چهار تا پنج کتابفروشی در آنجا راهاندازی خواهد شد و اولین کتابفروشی ایندیگو در ایالت نیوجرسی امریکا کار خود را آغاز کرده است. مدیران فروشگاههای ایندیگو امیدوارند که در امریکا نیز بتوانند نظیر کانادا در ارائه کتاب و کالای فرهنگی خود موفق باشند.
البته ایندیگو کاملاً واقف است که در بازار امریکا باید با غولهایی مثل آمازون، بارنزاند نوبل و پنگوئن رقابت کند، ولی نوآوری، نواندیشی و استراتژیهای خاصی که همواره ایندیگو مبتکر آن بوده است موجب میگردد که آنها چالشهای رقابتی را به فرصتهای دستیابی به بازار تبدیل کنند.
رایسمن صاحب موسسه فرهنگی ایندیگو میگوید حدود شصت درصد مشتریهای آنها، خانمها هستند به همین دلیل تولید وسایل لوکس و تزئیناتی در کنار کتاب ضرورت دارد و میتواند سلیقه خانمها را به خود جلب نماید. او میگوید، نباید تصور کرد که ایندیگو یک فروشگاه همه جور کالا است، کالای لوکس و زیبای ارائه شده در فروشگاههای ما، وسایلی هستند که با کتاب ارتباط دارند. در خانه همه وقتی کتاب میخوانند با لباس راحتی با لیوان شخصی خودشان قهوه میخورند و دوست دارند وسایل تزئیناتی دلخواه خودشان را روی میز و در کنار دستشان ببینند. این نوآوری و زیبایی ارتباط کالاهای داخل ایندیگو با کتاب طوری جالب توجه بوده است که مارکوس دوهل مدیر انتشارات پنگوئن درباره این کتابفروشی کانادایی گفته است:سلیقه و برنامههای ایندیگو که توسط خانم رایسمن به کار گرفته میشود، همه هوشمندانه و زیبا است. آنها کتاب و محصولات غیر کتاب را به صورت حساب شده و هنرمندانه با هم تلفیق میکنند که مشتریان را بخود جلب میکند و به نظر میرسد در دنیایی که همه به سوی کتابهای الکترونیکی میروند، یکی از روشهای موفق برای ادامه حیات کتابهای کاغذی همینگونه نوآوریها است.
کتابفروشی ایندیگوی هیلکرست، دنیایی از زیبایی و هنر در آن وجود دارد. خانوادهها باید قدر اینگونه اماکن را بدانند، بویژه ایرانیانی که در شهر ریچموندهیل سکونت دارند و دسترسی به این کتابفروشی برایشان راحت است، شایسته است که فرزندان خود را با خود به آنجا ببرند و از شور و شوقی که علاقمندان به کتاب و مطالعه دارند، باخبر سازند. مدیران ایندیگو با سلیقه خاصی وسایل کمک آموزشی، لوازم مورد نیاز کارهای هنری، حتی جوراب، کریستالهای تزئینی، بالش و متکای مخصوص کتابخوانی، شلوار راحتی، انواع کارتهای پستال، لوازم و وسایل برگزاری جشنهای تولد، فارغالتحصیلی و خلاصه هر چیز زیبایی که مورد نیاز خانوادهها باشد را در کنار هم قرار دادهاند، به طوریکه هر کسی با سلیقهای علاوه بر کتاب میتواند کالای زیبایی را برای تزئین محیط زندگی و کار خود در این فروشگاه پیدا کند.
شاید تعجب کنید که ایندیگو فروشگاهی است که حتی برای زندگی هم فرهنگسازی میکند، به قفسهای نگاه کردم، دیدم کاسههای سوپخوری با مارک ایندیگو، لیوانهای قهوه و چایخوری، چاقوهای پنیرخوری چقدر میتوانند در تزئین میز نهارخوری خانواده، زیبایی بیافرینند. همینگونه انتخابها است که در ذهن کودکان و نوجوانان برند ایندیگو و اندیشه کتاب و کتابخوانی را نهادینه میکند و آنها را به سوی مطالعه و ارزش کتاب سوق میدهد. واقعاً چه چیزی بهتر از این میتواند برای نسلهای آینده، ارزش آفرین باشد؟ شما فکر میکنید، ایده انجام ارائه محصولات فرهنگی در کنار کتاب را چه کسی به خانم رایسمن داد؟ این ایده را مارگارت اتوود، نویسنده بزرگ و نام آشنای کانادایی به صاحب کتابفروشی ایندیگو، ارائه کرد. حدود ده سال پیش مارگارت در دیداری که از این کتابفروشی داشت به مدیر اجرایی این شرکت خانم رایسمن گفت:برای کتاب خواندن بیشتر از هر چیزی نیاز به لباس و بالش راحتی است. آنگاه او از لذت مطالعه در کنار وسایل راحتی در خانه شخصیاش تعریف کرد. خانم رایسمن که آدم میان سال و نکته سنج بود از این ایده مارگارت استفاده کرد و از همان سال تولید و ارائه وسایل مختلف، حتی برای کتاب خواندن را در کنار کتاب آغاز نمود و همین رمز موفقیت این فروشگاه زنجیرهای در عصری شد که کتابفروشیها به تدریج در حال جمع شدن بودند.
چقدر خوب است، خودتان را با کارهای نوشتاری مارگارت آتوود آشنا کنید. نویسنده بزرگی که اکنون او نیز در استان انتاریو زندگی میکند و آثارش نشان دهنده زندگی مردم کانادا است. سعی کنید حتما کتاب "از چشم گربه" او را پیدا کنید و بخوانید، خوشبختانه مارگارت آتوود در میان جامعه کتابخوان و فرهنگی ایران، فردی شناخته شده است و بسیاری از کتابهایش به زبان فارسی ترجمه گردیده است. شبکه تلویزیونی هولو در امریکا، رمان "سرگذشت ندیمه" از این نویسنده را به صورت سریالی درآورده که با استقبال عجیبی روبرو شده است.
شایسته است این مطالب را که درباره کتابفروشی ایندیگو و ماندگاری کتابهای چاپ کاغذی، آغاز کردیم با گفتاری از بزرگترین نویسنده کانادایی که ایدههای او باعث موفقیت کتابفروشیهای ایندیگو شده است پایان بریم. مارگارت اتوود در مصاحبهای با مجله فوربس از خانه اش در کانادا گفته است:
"حاکمان دنیا به سرعت نظرات و ایدههای نخبگان را نابود میکنند و دنیایی پر تنش و پر استرس ساختهاند. آنها پستهایی در اختیار میگیرند که نباید در اختیار آنها باشد. این مسائل باعث استرس و اضطراب مردم عام شده است و شاید به خاطر همین است که استقبال از رمان سرگذشت ندیمه زیاد گردیده است."
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
![]() | Hassan Golmohammadi حسن گلمحمدی نویسنده، شاعر و روزنامه نگار ساکن تورنتو است. او عضو هیئت علمی در دانشگاه تهران بوده و دهها جلد کتاب و صدها مقاله از او در ایران و کانادا منتشر شده است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو