History

‌شرق‌شناسی بخش (58)
‌پروفسور کای‌بار
در گفتار شرق‌شناسی‌ شرح حال و تحقیقات یکی از خاور‌شناسان غربی را در بخش پیشین به عرض رسانیدم که تحقیقات او عاری از شائبه‌ منافع سیاسی‌ و اغرا‌ض پنهانی ‌دولتش بود‌. او خاور‌شناس برجسته‌ آرتور امانوئل‌ کریستن سن دانمارکی‌ است. در این هفته به چگونگی و برررسی‌های‌ خاور‌شناسی‌ شخص دیگری از همان دیار‌ که مطالعات و تلا‌ش‌های خاورشناسی او‌ بی‌طرفانه و علمی،‌ بدون چشمداشت‌ زیرکانه‌ و یا برتری‌طلبانه‌ نژادی بوده‌ می‌پردازم و او هم پروفسور "کای‌بار"‌ است‌.

بدینگونه مطالب شرق‌شناسی کشورهای بزرگ و مطرح اروپائی و آمریکائی به پایان رسید و لازم است اشاره کنم که خاورشناسان این کشورها چند برابر تعدادی است که در این گفتارها از آنان یاد شده ولی تلاش من این بوده که نمونه‌هائی از خاورشناسانی را که در زمینه ایرانشناسی آثاری داشته‌اند معرفی نمایم، بویژه تعدادی دستچین شده‌ی خاورشناسی که زحمات بسیار زیادی در این زمینه متحمل شده‌اند، که مطالعات و تحقیقات گرانبهایی در این زمینه داشته و آثار ازرشمندی را از خود به یادگار گذاشته‌اند. از میان آنها میخواهم مختصرا به سرگذشت و تحقیقات چند نفری بپردازم.
 

پس از سپاس‌گزاری‌ از گردانندگان‌ ایران استار که زحمت چاپ این مقالات را‌ متحمل شده‌اند، به عرض خوانندگان می‌رسانم که‌ تا‌کنون در زبان فارسی و در ایران‌ رسم نبوده که پس از معرفی شرق‌شناسان و کار‌هایشان‌ نقدی هم بر آنها وارد کرده باشند یا اگر هم بوده من اطلاعی پیدا نکرده‌ام، ولی در ضمن مقالاتی‌ که در‌باره خاورشناسی‌ بویژه ایران‌شناسی و اسلام شناسی نوشته شده‌ ایرادات و یا انتقاداتی‌ از ایران‌شناسی یاخاور‌شناسی شده است، همچون نوشته‌های روان شادان علامه محمد قزوینی، احمد کسروی، جلال آل احمد، مجید یکتائی، فریدون توللی، حبیب‌الله نوبخت‌ و دیگران و اما بطور مستقل‌ در زمینه تنها کتابی که

درود فراوان بر کسانی که نوشته‌های نگارنده را دنبال می‌کنند و برای این گروه از خوانندگان است که گاهی در میانه سخن خود درباره خاورشناسان غربی اندکی هم درباره ستم‌هائی که از راه خاور شناسی به‌ویژه خاورشناسان سده‌های آغازین بر فرهنگ وتمدن شرق روا داشته‌اند گفتگو می‌کنم و می‌گذرم. هر آینه همه خاورشناسان چنین نیستند و رنج‌ها و سختی‌هائی را که در این راه کشیده‌اند  ارج می‌گذاریم، ولی همه این چنین نیستند.

درود بر خوانند‌گان این رشته از گفتارها‌. در‌ گفتگوی‌ ما در باره خاور شناسان‌ روسی گاهی‌ باید‌ در زمینه‌ها‌ی‌ خاور‌شناسی‌ اندیشه‌های درونی خودم را با خوانندگان‌ و دوستان خودم در میان بگذارم‌ و ناچار‌ در پیش‌گفتاری که در هر بخش می‌نویسم‌ به ا ین کار بایسته دست می‌زنم . یکی از اندیشه‌های‌ روس‌ها‌ی‌ انقلابی‌ کمونیستی‌ این بوده است که ایران‌گرائی را‌ در آسیای میانه از میان برداشته‌ و دولت‌داری نوین ترکی در ورارود به ویژه در بخارا ایجاد کنند.

خواننده گرامی‌ در مقدمه بعضی از بخش‌های‌ شرق‌شناسی که مطالعه می‌فرمائید‌ گاهی هم به‌ استنباط‌ خودم در هدف‌ها ونیت‌های پنهانی در‌ برنامه عظیم‌ استعماری و تجاوز‌کارانه‌ دولت‌های‌ غربی پنهان شده‌ در تحقیقات‌ به ظاهر خاورشناسی‌ اشاره می‌کنم و این موضوع از شان و ارزش خدمات علمی و انسان‌دوستانه‌ برخی از خاورشناسان‌ نمی‌کاهد.

یکی از خاور‌شناسان روسی که در زمینه ایران‌شناسی‌ مشهور است آلکساندر آ‌رنولدوویچ فریمان است‌ که از بنیان‌گذاران زبان‌شناسی و فقه‌اللغة ایرانی در روسیه‌ می‌باشد و بسیاری از خاور‌شناسان‌ جوان را تربیت کرده است‌. آلکساندر آرنولدویچ فریمان (Alexander A.freiman) در سال 1879 میلاد‌ی در شهر ورشوی لهستان متولد شد، اما روسی به شمار می‌آید. پس از تحصیلات مقدماتی وارد دانشگاه سن‌پیترزبورگ شد.

درود بر خوانندگان گرامی نشریه هفتگی ایران استار‌. گفتگوی ما در زمینه خاورشناسی‌ و دانشمندان خاور‌شناس روسیه‌ به درازا کشید ولی چاره نبود چون به نسبت کشورهای دیگر غربی‌ بخش ایران‌شناسی‌ در روسیه و اتحاد شوروی‌ بیشتر مورد توجه بوده است، زیرا بخش بزرگی از فلات ایران بزرگ تاریخی‌ در آسیای میانه و قفقاز و ماوراء قفقاز‌ در سده‌های 17 تا 20 میلادی زیر تسلط‌ روسیه قرار گرفته بود و بخش بزرگ دیگری هم در‌ شرق و غرب ایران فعلی‌ از مام وطن اصلی جدا شده و در سلطه‌ دولت بریتانیا‌ در‌آمده بود.

در این رشته از گفتارها‌ در پیرامون دانشی به نام شرق‌شناسی (خاور‌شناسی‌) که بنیان‌گذارانش گروهی از مردان‌ دانشمند دینی‌ از غربیان‌ بوده‌اند و در وحله‌ نخست برای جستجو‌ در سرگذشت و چگونگی‌ خیزش حضرت عیسی مسیح پیامبر،‌ دین‌ترسائی و جایگاه ‌زایش او و کوشش‌های او و تاریخ رویدادهای کیش او‌ این دانش را بنیاد نهادند و از کشور فلسطین آغاز کردند‌ و اندک‌اندک‌ این دانش گستر‌ده شده و از فلسطین به پیرامون فلسطین‌ و از کیش ترسائی به شناخت‌ مردمان‌ خاور و زبان وتاریخ و فرهنگ مردمان شرق‌ گسترده شده و پای مردان سیاست‌پیشه ‌و دولت‌مدار کشورهای غربی و دولت‌های آنها برای‌ انگیزه‌های سودجوئی و کشور‌

در گفتگوی‌ ما وخوانندگان‌ هفته‌نامه ایران‌استار، تا‌کنو‌ن به زندگی‌نامه و ارائه نام وشرح آثار‌ خاور‌شناسان‌ چندین کشور اروپائی و آمریکا‌یی اشاره شده است و کم و بیش گاهی هم در باره نحوه برخورد آنها با مسائل شرق‌ و استفاده یا سوءاستفاده‌ دول‌ غربی‌ به زیان منافع ملل شرقی و به سود‌ منافع سیاسی خود‌ نمونه‌هائی نشان داده‌ام و بیش از همه کشورها روی خاورشناسان‌ روسیه تزاری وکمونیستی درنگ کرده‌ام و بیان علت آن را در اینجا ضروری نمی‌دانم و در این هفته هم‌ به سرگذشت و تحقیقات یکی دیگر از این دسته خاورشناسان‌ نظری می‌اندازم .و ایشان کسی نیست جز پطرو‌شفسکی.